عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران:
باید مواجهه‌‌‌ی جامعه را با اخبار بد کم کنیم/ فقر؛ بازارِ دعانویس‌ها و مکارانِ روان را افزایش داده/ برخی پزشکانِ فیک برای هر ویزیت دو میلیون تومان می‌گیرند
«سهیل رحیمی» از رشد روان‌شناسی‌های کاذب و زرد به دلیل نیاز مردم می‌گوید و اینکه در بحران‌های اقتصادی و مشکلات اجتماعی این نیاز بیشتر و پررنگ‌تر هم می‌شود.
به گزارش خبرنگار ایلنا، سال‌هاست بازار روان‌شناسی‌های زرد و اغلب بی‌پشتوانه علمی و آکادمیک در فضای رسانه‌ای غیر رسمی ایران داغ است؛ با گسترش فضای مجازی این شکل از روان‌شناسی که گاهی با شیادی و تجویزهای خطرآفرین هم همراه است، مشتریان بیشتری هم برای خود دست و پا کرده است. «سهیل رحیمی» دارای دکترای تخصصی روان‌شناسی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران از رشد این شکل از توصیه‌های غیرعلمی در پوشش روان‌شناسی به دلیل نیاز مردم می‌گوید و اینکه در بحران‌های اقتصادی و مشکلات اجتماعی این نیاز بیشتر و پررنگ‌تر هم می‌شود.
بازار داغ روان‌شناسی‌های زرد و فیک به دلیل آمار بالای ابتلا به مشکلات روحی است
سهیل رحیمی در گفتگو با ایلنا، با اشاره به آمار فراگیر ابتلا به بیماری‌های روانی در ایران گفت: سال ۹۶ دفتر پیشگیری بیماری‌های روان وزارت بهداشت آماری منتشر کرد که بر اساس آن حدود ۲۴ درصد ایرانی‌ها از مشکلات روحی رنج می‌برند. این رقم بسیار بزرگ، از آمارهای جهانی بالاتر است و نشان می‌دهد که حال جامعه ایران از لحاظ سلامت روان خوب نیست و در رنج است.
رحیمی با اشاره به موج‌سواری عده‌ای از این نیاز مردم به توجهی که به هر دلیل از آنها دریغ شده است، گفت: مثل معروفی هست که می‌گوید «دزد چو با چراغ آید، گزیده‌تر برد»؛ متاسفانه عده‌ای از این وضعیت سوءاستفاده کرده و با هدف کاسبی آمدند تا صرفا از این آشفته بازار، کلاهی برای خود درست کنند. در نبود نظارت، برخی افراد بدون مدرک روان‌شناسی یا هیچ مطالعه آکادمیکی خود را روان‌شناس جا زدند و از این راه پول‌سازی می‌کنند.
او با بیان اینکه این افراد طی دهه‌های اخیر در ایران باعث مشکلات روحی و روانی مضاعفی برای مردم شده‌اند، گفت: متاسفانه مراجع رسمی و متولی سلامت روان در ایران نتوانستند به این قشر تشری بزنند و جلوی‌شان را بگیرند. معتقدم وزارت بهداشت، انجمن روان‌شناسی ایران و... در این حوزه کم‌کاری کرده‌اند.
سخنرانی‌های انگیزشی جای خود را به «عمه تراپی» داده
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران خاطرنشان کرد: این تب را اگر سالیان قبل تحت عنوان سخنرانی‌های انگیزشی و موفقیت، «مدیر یک دقیقه‌ای» و «یک دقیقه‌ای پولدار شو» داشتیم الان بازارش کشیده شده به پیشنهادها و درمان‌ها و راه‌حل‌هایی که به آنها اصطلاحا «عمه‌تراپی» می‌گوییم؛ یعنی حرف‌های خوش رنگ و لعابی که پشتش هیچی نیست و فقط بسته‌بندی شکیل است و توسط فردی ارائه می‌شود که مهارت گفتگو را کسب کرده اما از درون تهی است. اینها روان‌شناسی فیک و کاذب است.
رحیمی با تاکید بر اینکه کم‌کاری متولیان و نیاز شدید جامعه ایران دو دلیل این مساله است، گفت: شاید بهتر است همکاران من و اساتید بزرگوار روان‌شناس به‌طور جدی به این مساله ورود کنند؛ شاید به خاطر درگیری‌های آکادمیک روان‌شناسان کمتر وارد فضای مجازی شده‌اند و همین باعث سوءاستفاده کسانی شده که با این فضا آشناترند و به آسانی شروع به کلاهبرداری از مردم می‌کنند.
ویزیت‌های دو میلیون تومانی روان‌شناسان فیک
او با اشاره به سوءاستفاده‌های مالی برخی از این افراد، تصریح کرد: طبق تعرفه سازمان نظام روان‌شناسی ایران، نرخ جلسات درمانی برای هر ۴۵ دقیقه کمتر از ۲۰۰ هزار تومان است اما افرادی را داریم که با ادعای تخصص، بالای دو میلیون تومان برای چند دقیقه مشاوره می‌گیرند و نظارتی هم بر این امر نیست و جالب است که بسیاری از این افراد حتی روان‌شناس هم نیستند.
رحیمی خاطرنشان کرد: متاسفانه صداوسیما گاه به کسانی که صلاحیت ندارند، بها می‌دهد و افرادی را تحت عنوان کارشناس روان‌شناسی به برنامه‌ها می‌آورد که تخصص درستی ندارند. پزشک عمومی داریم که مدعی است دکترای روان‌شناسی دارد. ما مقصریم که اجازه دادیم بستر در اختیار سوءاستفاده‌کننده‌ها قرار بگیرد و آنها اینطور اعتماد مردم را چپاول کنند. یک‌بار با یکی از جعل‌کننده‌های مدرک هم‌صحبت شدم؛ طرف دیپلمه است و یک دوره در مالزی برای عرفان و بودا دیده و خودش را جای دکترای روان‌شناسی جا می‌زند و می‌گوید من دوست دارم زندگی خوب و در رفاهی داشته باشم!
رحیمی که دارای دکترای تخصصی روان‌شناسی است، از تبعات برخی مشاوره‌های دردسرساز برای مردم گفت و تشریح کرد: متاسفانه چنین مشکلاتی به این برمی‌گردد که متولیان ناآگاه و دست و پا بسته، و سازمان‌های حوزه روان کم‌کارند و از طرفی ما آکادمسین‌ها هم اجازه دادیم که شیادان از فضای مجازی به نفع خود سوءاستفاده کنند.
سازمان نظام روان‌شناسی کشور نباید اجازه دهد هر کسی زیر لوای این نام فعالیت کند
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با تاکید بر ضرورت هم‌فکری بین متخصصان و قبول مسئولیت از سوی متولیان آموزش، ادامه داد: نمی‌توان شبکه‌های مجازی را کنترل کرد اما باید مردم را آگاه کنیم تا فرق بین واقعیت و مجاز را به خوبی درک کنند و برای این کار، حضور افراد مطلع در شبکه‌های مجازی الزامی است. افراد تحصیل کرده‌ای در کشور داریم که متاسفانه در این حوزه ناشناخته‌اند. اول باید تریبون‌های رسمی مانند صداوسیما و مطبوعات را درست کنیم و بعد سازمان نظام روان‌شناسی کشور بازرسی خود را قوی کند و اجازه ندهد هر کسی زیر لوای این نام فعالیت کند. بنابراین ضعف نظارت هم داریم.
رحیمی در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره اثرگذاری منفی اخبار بد و ناگوار در فضای مجازی بر سلامت روان با اشاره به اینکه «مسائل اقتصادی ما را با انواع ترس‌ها و اضطراب‌ها و ناامیدی‌ها روبه‌رو کرده است» گفت: در چنین شرایطی وظیفه مسئولان این است که نه با شعارهای بیهوده بلکه با برنامه‌ریزی مسنجم و علمی، امید واقعی به جامعه تزریق کنند. اما اگر در کشوری مثل ما این اتفاق نمی‌تواند رخ دهد، باید خود افراد تا جای ممکن از این فضای مسموم فاصله بگیرند.
برای حفظ سلامت روان کودکان، از اخبار منفی دورشان کنید
او تشریح کرد: وقتی آمار کرونا را دقیقه به دقیقه می‌شنوید و امیدی به شرایط بهتر ندارید، مسخ و از درون تهی و ناامید می‌شوید. نمونه‌اش آمار قابل توجهی از افرادی است که از ترس کرونا، سکته کرده و مرده‌اند. اگر منِ نوعی نمی‌توانم جلوی انتشار اخبار ناگوار را بگیرم، باید حداقل سعی کنم به این اخبار دامن نزنم.
رحیمی یادآور شد: برای حفظ سلامت روان‌مان باید جلوی این اتفاق را با خودآگاهی بگیریم. اخبار منفی را کمتر گوش کنیم و از مراجع قانونی آن را دنبال کنیم. افراد آسیب‌پذیر مثل کودکان که تحت هیچ شرایطی نباید این اخبار را بشنوند. اگر شرایط اقتصادی بد است، خانواده نباید بگذارد کودکان با آن مواجه شوند و خودشان هم در گفتگوهایشان کمتر به این خبرها دامن بزنند.
این پژوهشگر و متخصص روان‌شناسی تاکید کرد: برای اینکه کمتر آسیب ببینیم باید مواجه‌هایمان را با اخبار بد به طور عامدانه کمتر و اخبار را تنها از مراجع معتبر پیگیری کنیم. واقعه را نمی‌شود کتمان کرد، مسئولان هم موظف‌اند واقعیت‌ها را بگویند اما در کنارش وظیفه دارند که به مردم امید واقعی هم بدهند؛ در غیر این صورت اخبار فیک گسترش پیدا کرده و مردم بیشتر ناامید می‌شوند. مثل همین چند روز پیش که اخبار ضد و نقیضی درباره واکسن کرونا به گوش رسید؛ ابتدا گفتند بیست میلیون دوز واکسن آماده شده و در این چند روزه وارد ایران می‌شود. بعد آقای همتی گفت پول نداریم و نمی‌توانم این واکسن‌ها را خریداری کنیم، بعد مسئول دیگری گفت پول داریم اما نمی‌توانیم وارد کنیم! خب، با این حجم از اخبار ضد و نقیض الان مردم با نگرانی و استرس مواجه‌اند و نمی‌دانند سرانجام واکسن می‌رسد یا نه؟
فقر و مسائل اقتصادی، بازارِ دعانویس‌ها و مکاران حوزه روان را افزایش داده
رحیمی همچنین تصریح کرد: از طرفی، در جریان وضعیت نابه‌سامان اقتصادی در کشور، بخشی از مردم به سمت خرافه بیشتر علاقه پیدا کرده و به سوی توهم و خیالات کشیده شدند چون دنبال مرهمی بر این زخم‌ها هستند. برای همین می‌بینید که بازار دعانویس‌ها و روان‌شناسان زرد آنقدر گسترش پیدا کرده است که همه از امیدی واهی برای مردم دم می‌زند.
او تصریح کرد: آدم‌ها سراغ اینها می‌روند چون ناخودآگاه می‌خواهند آرام شوند و در نتیجه از سوی این روان‌شناسان زرد باد می‌شوند که «تو می‌توانی» و به او آرامشی کاذب می‌دهند. متاسفانه فقر و مسائل اقتصادی، بازارِ این جور مکاران حوزه روان را افزایش داده است و برای مقابله با آن کاری جز آگاهی‌بخشی بیشتر و افزایش سواد رسانه‌ای نمی‌توان کرد.
