یاد بود زاون برگزار شد

به گزارش خبرنگار ایلنا، دیشب ۱۰ اسفند ماه مراسم یادبودی در سالن سیف‌الله داد؛ خانه سینما برای زاون قوکاسیان نویسنده، منتقد مستندساز که در سن ۶۴ سالگی و در اول اسفند ماه سال جاری در اصفهان دار فانی را وداع گفت؛ برگزارشد.

خانه سینما در این مراسم میزبان محمدمهدی عسگرپور، فرهاد توحیدی، مهدی طباطبایی‌نژاد، بهمن فرمان آرا، رضا میرکریمی، اعلایی، نادر مقدس، فرید فرخنده کیش و بسیاری از فیلم‌سازان، مستندسازان، منتقدان سینما بود. همچنین بسیاری از دانشجویان زاون از اصفهان خود را به خانه سینما رساندند؛ تا در مراسم استادی که برایشان بسیار عزیز بود؛ شرکت کنند. در این میان زمزمه‌هایی شنیده می‌شد. مبنی بر این‌که به دلیل مسیحی بودن زاون برای این مراسم اطلاع رسانی گسترده‌ای صورت نگرفت.

پس از پخش کلامی از کلام‌الله مجید؛ فریدون مشیری با حالتی که گویای حال ناخوش او بود؛ روی سن حضور یافت. او به مراسم سال گذشته که روی همین سن همراه زاون بود اشاره کرد و گفت: متاسفم که من هستم؛ اما زاون نیست.

مراسمی به همت سه انجمن

به گفته او این مراسم به همت سه انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران، انجمن مستندسازان ایران و انجمن تهیه‌کنندگان مستند برگزار شد.

عظمت زوان در کلیسای مریم مقدس مشهود بود

محمدمهدی عسگرپور(مدیرعامل خانه سینما) به عنوان اولین سخنران پشت تریبون قرار گرفت. او اشاره‌ای به مراسم تشییع زاون در اصفهان کرد؛ و ادامه داد: بدرقه باشکوهی در اصفهان اتفاق افتاد. همان‌طور که خداوند در سوره مریم می‌فرمایند؛ کسانی که ایمان و عمل صالح دارند؛ خداوند مهر آن‌ها را در دل مردم قرار می‌دهد و این یک هدیه الهی است. در کلیسایی که مراسم زاون در آن برگزار شد؛ حاضران می‌گفتند این اولین بار است شاهد چنین جمعیتی در این کلیسا هستیم.

عسگرپور با بیان این مطلب که مثل زاون در سینمای ایران کم داریم؛ افزود: مثل زاون در سینمای ایران که چند کارکرد قوی و مستمر داشته باشد؛ نداریم. او یک معلم ‌خوب بود. به بسیاری افراد برای ورود به سینما کمک کرد. در بخش‌های مختلف هم محقق بزرگی بود. در زمینه‌های مختلف در حوزه سینما تحقیقات خوبی کرده بود. زاون مستندساز خوبی بود.

او اشاره‌ای به آشنایی‌اش با زاون کرد و افزود: زمانی که زاون در تلویزیون کار مستند می‌ساخت، متوجه رفت و آمد او شدم و مبنای دوستی ما براساس مستندهای او شکل گرفت. همچینین در نویسندگی هم نویسنده خوبی بود. زاون انسان بسیار شیرینی بود و کودک درون فعال و دوست داشتنی داشت.

مدیرعامل خانه سینما ادامه داد: با مجموعه این ویژگی‌ها به این باور می‌رسیم که زاون یک انسان ارزشمند بود. او به بسیاری از دانشجویان خود برای ورود به سینما کمک کرد و آن‌ها هستند که بعد از او می‌توانند یادش را زنده نگه دارند.

کارهای نیمه‌ تمام زاون کامل شود

ابراهیم مختاری(رئیس انجمن مستندسازان ایران) به کارهای نیمه تمام زاون اشاره کرد: افرادی که به زاون از نظر فکری نزدیک هستند و مدیران و مسئولان باید به کامل شدن و دیده شدن آثار زاون کمک کنند.

اثر هنری زاون قوکاسیان خودش بود

بهمن فرمان آرا (کارگردان خانه‌ای روی آب) در حالی روی سن حاضر شد که از نظر جسمی شرایط مساعدی نداشت؛ او گفت: اگر کسی به غیر از زاون بود؛ با این حالت جسمی نمی‌توانست من را به این‌جا اینجا بکشاند. به همین دلیل هم نتوانستم در مراسم اصفهان حاضر شوم. ما روزگار زیادی را با هم گذراندیم. از جهتی خوشحالم که زاون را در روزهای آخر ندیدم و تصویر خندان او در ذهنم ماند.

فرمان آرا به آشناییش با زاون اشاره کرد و ادامه داد: اولین بار روز دوم فیلمبرداری «شازده احتجاب» او را دیدم. زاون متانت، وقار و خوش طبعی داشت که موجب ارتباطش با اطرافیان می‌شد.

زاون به خاطر خوب کار کردن از سمتش برکنار شد
او با بیان این مطلب که «اثر زاون خود زاون بود» گفت: قوکاسیان در شهری زندگی می‌کرد که پذیرای کار کردن او نبودند. زاون جشنواره فیلم کوتاه اصفهان را راه‌اندازی کرد و به اوج رساند؛ اما پس از مراسم با لغو حکم برکنار شد و به شهرداری رفت. زاون به دلیل خوب کار کردن برکنار شد.

فرمان آرا بر این اعتقاد است که تبعیض بین افراد وجود دارد. سینما کار سختی ست اما این سختی موجب زجرآورشدن آن نمی‌شود؛ با کاری که کردیم لذت را از سینما حذف کردیم. زاون این‌ها می‌دید و با وجود اینکه در اصفهان همه به کار هم سرک می‌کشند. زاون در این شهر زندگی و کار می‌کرد و رابطه خوبی با همه داشت.

کارگردان خانه‌ای روی آب گفت: زاون از غذا خوردن، ‌ زندگی و رفاقت لذت می‌برد؛ و پای خطر هم می‌ایستاد.

 مسیحی که اولین مسئول سینمایی حوزه هنری تبلیغات اسلامی در اصفهان بود
در ادامه مراسم احمد طالبی‌نژاد(منتقد) با این مطلب که مسیحیان عادت ندارند؛ برای از دست رفتگانشان سوگواری کنند؛ صحبت خود را آغاز کرده و از حضار خواست برای تشویق معذب نشوید و فکر نکنید که حرمت شکنی می‌کنید.

او تاریخ دوستی‌اش با زاون را بسیار قدیمی دانست و ادامه داد: از دوران کودکی با خانواده قوکاسیان آشنا شدم. قوکاسیان رئیس سینمای آزاد اصفهان بود و با او دوستی نزدیکی پیدا کردم. من به شدت طرفدار یک فیلمساز بودم و زاون طرفدار فیلمساز دیگری بود که مشابهت اسمی با فرد مورد علاقه من داشت. اما اولین کتابی که زاون نوشت؛ در مورد کارگردان مورد علاقه من بود.

این دوست قدمی زاون گفت: این هنرمند مسیحی اولین مسئول سینمایی حوزه هنری تبلیغات اسلامی در اصفهان بود. او قبل از انقلاب فعالیت داشت؛ این همکاری با ارگان‌های سینمایی بعد از انقلاب هم ادامه پیدا کرد. او عاشق و شیفته کارش بود؛ تا آن‌جا که مادرش می‌گفت؛ او یک زن دارد آن هم سینماست. دانشجوهای او بچه‌های بودند.

طالبی‌نژاد ادامه داد: به‌رغم سختی‌های زیادی که کشید؛ عاقبت به خیر شد. دو سال آخر عمر زاون که مادرش درگذشته بود. یکی از دانشجویان زاون از او پرستاری می‌کرد. تا لحظاتی که از دنیا رفت ایشان و همسرشان بالای سر زاون بودند.

در ادامه شاپور عظیمی پیامی را از طرف مسعود کیمیایی قرائت کرد. او. قبل از قرائت این پیام گفت: کیمیایی به دلیل بیماری نتوانست در این مراسم حاضر شود و این پیام را تلفنی برای من خواند.: زاون دوست همه بود؛ دوست من هم بود. اولین کتاب از فیلم‌های من به قلم او نوشته شد. زمانی که مرگ هست؛ ان را باور می‌کنیم. چه تصورات از این غول سرطان داریم. وسعت رفاقت را من هنوز نتوانستم؛ بگویم. رفاقتم با زاون هم از این دست بود.

زاون: جوانان در مورد تاریخ سینما نمی‌دانند

در میانه مراسم کلیپی از زاون قوکاسیان که در دومین دوره کتاب سال در سال گذشته ساخته شده بود؛ پخش شد. در قسمت‌هایی از این کلیپ زاون از نگرانی‌اش در مورد نسل جوان حرف زد و گفت: جوانان در مورد تاریخ سینمای اطلاعات ندارند. من سعی دارم با انتقال دانسته‌هایم خودم را راضی کنم.

زمان مرگ زاون شاگردانش در آبادان جوایز را ربودند

محمدمهدی طباطبایی‌نژاد (رئیس مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی) با بیان این مطلب که زاون را همه به عنوان فیلمساز و مستندساز و منتقد می‌شناسند؛ گفت: او پدری مهربان بود. گرچه به نسبت فرزندی نداشت؛ اما به سبب فرزندان برومندی داشت. یک اسفند که زاون چشمانش را از دنیا فرو بست؛ شاگردانش در جشنواره منطقه‌ای سینمای جوان در جوایز را ربودند.

او با اشاره به اینکه دیر با زاون مانوس شد؛ گفت: یکسال قبل باهم برای مستندهای اصفهان داور بودیم. از من پرسید این همه سال کجا بودی؟ این جمله آن‌قدر صمیمی ادا شد که موجب نزدیگی ما به هم شد؛ و رابطه عمیقی بین ما به وجود امد.

طباطبایی او را مصداق آیه شریفه به پدرومادر خود نیکی کنید، دانست و ادامه داد: زاون هیچ وقت از مادرش جدا نشد. مهربانی به مادر و خانواده را به همه شاگردانش آموخت. زمانی که فرما‌آرا می‌گوید؛ هنر زاون خود او بود یکی از مولفه‌هایش همین رفتار اخلاقی بود. در آخرین دیداری که در بیمارستان با او داشتم از من پرسید؛ برای اصفهان من چه کردی؟... دوست داشتم طوماری بگویم اما به اندکی اکتفا کردم.

تعیین جایزه‌ای با نام «قوکاسیان» در جشنواره آب
عزیزالله حاجی مشهدی (منتقد و روزنامه نگار) با اشاره به اینکه زاون اولین جشنواره آب را در اصفهان راه‌اندازی کرد؛ گفت: در این مراسم به صورت تلویحی از مسئولان می‌خواهم؛ امسال که دومین جشنواره آب برگزار می‌شود؛ جایزه‌ای با نام قوکاسیان تعیین شود. البته در آینده به صورت رسمی پیگیر این موضوع خواهم بود.

حاجی مشهدی با بیان اینکه‌ معلمی در خون قوکاسیان بود و بخش عمده لذت یاد دادن نصیب خودش می‌شد؛ به معنای نام زاون اشاره کرد: زاون به معنای یار، یاری دهنده و یاور است. این اسم با مسمی‌ترین اسمی بود؛ که یک خانواده می‌توانستند؛ برای چنین نازنینی بگذارند.

درپایان مراسم یاد بود زاون قوکاسیان فیلم «هنرادیان توحیدی» ساخته او برای حضار به نمایش درآمد.