تفاوتی در روابط ایران و فرانسه در دوران مکرون ایجاد نشده است/ فرانسه مى‌‌‌داند مذاکره مجدد درباره برجام بى‌معنى است

حدود ۹ ماه از آغاز به کار امانوئل مکرون، به عنوان رئیس‌جمهور فرانسه می‌گذرد. در حالی که پیش‌بینی‌ها از نزدیکی تهران و پاریس پس از ورود مکرون به کاخ الیزه حکایت می‌کرد اما آنچه اکنون پس از ۹ ماه قابل بیان آن است که ایران و فرانسه اگر به سمت واگرایی حرکت نکرده باشند، همگرایی هم در کار نبوده است. فشارها از جانب پاریس به تهران درخصوص مسائل توان موشکی و نقش منطقه‌ای ایران بیشتر و بیشتر می‌شود و هفته‌ای نیست که چند مطلب تند از سوی رئیس‌جمهور یا وزیر امور خارجه فرانسه علیه کشورمان بیان نشود. با وجود گفت‌وگوی چندین باره سران دو کشور و دیدارهای وزرای امور خارجه با یکدیگر و دیگر مقام‌های عالی‌رتبه، هنوز اتهام‌زنی فرانسوی‌ها و پاسخگویی ایرانی‌ها پایان نیافته و حتی می‌توان گفت سفر ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه به تهران با دستاورد خاصی همراه نبود. درباره روابط ایران و فرانسه در سال ۹۶ و روی کار آمدن امانوئل مکرون و تاثیر این مسئله بر روابط تهران و پاریس گفت‌وگویی با فریدون مجلسی، دیپلمات سابق و کارشناس مسائل فرانسه داشته‌ایم که مشروح آن در ادامه می‌آید:

فرانسه می‌خواهد از منافع برجام بهره‌مند شود ولی با فشارهای داخلی و خارجی روبه‌رو است

روابط تهران و پاریس طی مدتی که امانوئل مکرون ریاست‌‌جمهوری فرانسه را برعهده گرفته است، چه تفاوتی نسبت به گذشته داشته است؟

انتظار مى‌‌‌‌رفت بهبودى حاصل شود، اما تفاوت محسوسى دیده نمى‌‌‌‌شود. اروپا کلاً و فرانسه خصوصاً مایل است از منافع برجام در توسعه صادرات کالا و خدمات خود به ایران بهره‌‌‌‌مند شود، اما در داخل با فشار لابى قوى یهودیان در حمایت از اسرائیل و از خارج نیز با فشار آمریکا و لابى ایرائیل مواجه است. شرکت نفتى توتال با قاطعیت وارد پارس جنوبى شد اما ظاهراً ملاحظاتى دارد. توسعه همکارى پژو و سیتروئن قابل ذکر است، اما عدم همکارى بانک‌‌‌هاى فرانسوى که در مهار آمریکا هستند حتى آنها را محدود کرده است. تشدید تهدیدهاى محافل قدرتمند و تریبون‌‌‌‌هاى رسمى علیه اسرائیل و تهدیدهاى متقابل آینده روشنى در توسعه رابط نوید نمى‌‌‌دهد. 

آمریکا نیاز به خروج از برجام ندارد زیرا تاکنون آن را اجرا نکرده است

در ماه‌های گذشته که دونالد ترامپ تلاش‌های بسیاری را علیه برجام انجام داده است، فرانسه به ریاست‌جمهوری مکرون از توافق هسته‌ای دفاع کرده است. با این حال، امریکا گفته است که اگر شرکای اروپایی توافق هسته‌ای حاضر به اصلاح و مذاکره مجدد آن نشوند، از برجام خارج می‌شوند. نگاه فرانسه به مذاکره مجدد درباره برجام چیست؟ آیا پاریس حاضر به پذیرش خواست می‌شود؟

فرانسه در هر حال نمى‌‌‌خواهد دوستان اصلى خود یعنى آمریکا و اسرائیل را برنجاند. از برجام حمایت مى‌‌‌کند اما مانع عدم همکارى بانک‌‌‌ها و شرکت‌‌ها نمى‌شود. آمریکا نیاز به خروج از برجام ندارد زیرا تاکنون هم آن را اجرا نکرده است و تا زمانى که خصومت میان جمهورى اسلامى و اسرائیل ادامه یابد، امکان تفاهمى با آمریکا وجود ندارد. فرانسه هم مى‌‌‌داند که مذاکره مجدد درباره برجام بى‌معنى است اما به بهانه تهدیدهاى تحریک‌‌کننده‌‌اى که روى موشک‌‌ها نوشته بودند، خواهان مذاکره براى رفع این گونه تهدیدها است.

فرانسه تا چه اندازه می‌تواند بر تصمیم کاخ سفید مبنی بر عدم خروج از برجام اثر بگذارد؟

تفاهم درباره برجام به سود آمریکا است اما با توجه به اعلام مؤکد برخى مواضع راهبردى جمهورى اسلامى علیه موجودیت اسرائیل - که فرانسه را نیز مردد ساخته است - تصور نمى‌‌‌رود آن کشور بر تصمیم آمریکا اثرگزار باشد. خصوصا پس از برکنارى تیلرسون که شخصیتى حرفه‌‌‌اى و مخالف درگیرى نظامى با ایران بود، به نظر مى‌‌رسد تمایل بیشتر به تهدید یا حتى اقدام نظامى علیه ایران با همکارى اسرائیل و عربستان جدى‌‌‌تَر شده است.

ازدیاد فشارهای فرانسه برای جلب نظر امریکا و اسرائیل است

هم‌راستا با دفاع پاریس از برجام، شاهد افزایش فشار فرانسوی‌ها به تهران درخصوص فعالیت‌های منطقه‌ای و توان موشکی ایران هستیم. دلیل تشدید این فشارها چیست؟ آیا این فشارها را می‌توان اقدامی برای راضی کردن واشنگتن برای باقی ماندن بر برجام تلقی کرد؟

دلیل ازدیاد فشار فرانسه براى جلب نظر آمریکا و اسرائیل و احتمالاً فروش جنگ‌‌‌افزارهای فرانسه است.

سفر لودریان به تهران موفقیت‌آمیز نبود

در اسفندماه شاهد سفر وزیر امور خارجه فرانسه به تهران بودیم. این سفر تا چه اندازه موجب نزدیکی دیدگاه‌های دو کشور درخصوص مسائل مختلف شد؟

تصور نمى‌کنم سفر ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه موفقیت‌‌‌آمیز بوده باشد. آنها اتهامات و مطالب مندرج در مجلات محافل مخالف سازش یا تفاهم را جدى‌‌تر می‌‌دانند. 

رفت و آمد مقام‌های فرانسوى با اعراب خلیج فارس براى خطرآفرینى علیه ایران نیست

طی ماه‌های گذشته شاهد افزایش مبادلات و رفت و آمدهای مقام‌های فرانسوی با مسئولان کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس هستیم. افزایش مناسبات فرانسه با این کشورها تا چه اندازه می‌تواند برای ایران خطرناک و خطرآفرین باشد؟

رفت و آمد مقام‌های فرانسوى براى خطرآفرینى علیه ایران نیست. آنها متحد استراتژیک ایران هم نیستند. به دنبال منافع خودشان هستند. از تداوم صلح در ایران که هم‌‌اکنون هم درگیری‌‌‌هایى در سوریه دارد، مطمئن نیستند و مى‌‌‌خواهند بازار عربى مخالف ایران را هم از دست ندهند. 

مکرون پیش از ریاست جمهوری از لزوم مذاکره با ایران برای حل بحران سوریه سخن گفته بود. نگاه فرانسه به نقش و جایگاه ایران در سوریه و حتی یمن چیست؟

سخنان پیش از ریاست جمهورى با سخنان بعد از مواجه شدن با واقعیات فرق مى‌‌‌کند. مسئله یمن بیشتر داخلى است و باید با احترام به نظر بخش‌‌هاى عمده جمعیتى و احتمالا بازگشت به تفکیک شمال و جنوب در قالب فدراسیون یا کنفدراسیون حل و فصل شود. پذیرش نقشى براى ایران و حتى دولت سوریه بستگى به این دارد که این نقش براى اسرائیل هم قابل قبول شود، که عملى به نظر نمى‌‌رسد.