ظریف در افتتاحیه نخستین اجلاس گفت‌وگوهای فرهنگی و آسیایی:
گفت‌وگوی فرهنگی مبنای افراطی‌گری را به چالش می‌کشد/ منطق ترامپ مانع رسیدن به پارادایم گفت‌وگوی فراگیر است
اگر به قیمت ناامنی دیگران برای خود امنیت بخریم و اگر با برهم زدن آرامش دیگران برای خود آرامش بخریم؛ در واقع ناامنی برای خود خریده‌ایم. وقتی در مورد مسئله هسته‌ای و نگرانی از کشتار هسته‌ای به ترس از نابودی مشترک اشاره می‌شود یعنی امروز همچنان همان پارادایم سلطه و قدرت در عرصه بین‌الملل وجود دارد و سلطه‌گران هنوز هم دشمن‌انگاری و حذف را تنها راه‌حل امنیت خود می‌دانند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، محمدجواد طریف صبح امروز (۲۳ دی‌ماه) در افتتاحیه نخستین اجلاس گفت‌وگوهای فرهنگی و آسیایی که قرار است به مدت سه روز در سه شهر تهران، مشهد و بابل با حضور ۲۳ کشور آسیایی برگزار شود، گفت: آسیا مهد فرهنگ‌ها و تفکرات گوناگون و مهد تمدن در جامعه جهانی است. نام قاره کهن به درستی بر این قاره گذاشته شده چراکه همواره خاستگاه تفکر، فلسفه و گفت‌وگو و درک مشترک بوده است. منتها متاسفانه همین آسیا و به ویژه غرب آسیا؛ امروز محل قدرت‌ها و کشتارهایی است که فاصله طولانی با مبانی فرهنگی و اعتقادی و بینش‌های مختلف آسیایی دارد.
وزیر امور خارجه ادامه داد: آسیا محل نگرش‌ها و تفکرات متنوع است ولی آنچه امروز در نظر ما می‌گذرد با هرآنچه به آن اعتقاد داریم و مبنای فرهنگی ما هست، تضاد و مغایرت اساسی دارد. در این شرایط به نظرم گفت‌وگوی فرهنگی تنها یک حرکت دانشگاهی و آکادمیک نیست گرچه محیط‌ها میزبان گفت‌وگو باعث و بانی آن می‌شوند.
ظریف با بیان این مطلب که امروز گفت‌وگوی فرهنگی یک ضرورت امنیتی و جهانی برای همه است و ما نیازمند گفت‌وگوی فرهنگی هستیم، افزود: در گذشته دنیا براساس یک پارادایم مبتنی بر قدرت حرکت کرده که نتیجه آن جز بازی باطل صفر-صفر نبوده است. خشونت و کشتار برای مردم جهان نتیجه‌ای نداشته است. پارادایمی که در روابط بین‌الملل شاهد هستیم پارادایمی مبتنی بر دشمن‌انگاری، ائتلاف‌سازی است و ادامه این شیوه بازی صفر-صفر بازی با نتیجه منفی نخواهد داشت.
وی افزود: اگر به قیمت ناامنی دیگران برای خود امنیت بخریم و اگر با برهم زدن آرامش دیگران برای خود آرامش بخریم؛ در واقع ناامنی برای خود خریده‌ایم. وقتی در مورد مسئله هسته‌ای و نگرانی از کشتار هسته‌ای به ترس از نابودی مشترک اشاره می‌شود یعنی امروز همچنان همان پارادایم سلطه و قدرت در عرصه بین‌الملل وجود دارد و سلطه‌گران هنوز هم دشمن‌انگاری و حذف را تنها راه‌حل امنیت خود می‌دانند.
این عضو کابینه دولت دوازدهم از پارادایم جدیدی سخن می‌گفت که عرصه بین‌الملل جهان به آن نیاز دارد. او بیان کرد: برای پشت سر گذاشتن پارادایم قدرت باید جانشینی برای او پیدا کنیم و این جانشین جز با گفت‌وگو و یافتن راه‌حل‌هایی مبتنی بر شاملیت، فراگیری و حضور همگان محقق نمی‌شود. در مفهوم گفتگویی که ما می‌شناسیم سهم برخی مشترکان حرف اول را می‌زند یعنی بیش از آنکه به دنبال تحمیل عقاید خود باشیم به دنبال درک خاستگاه فکری و نگرانی طرف مقابل هستیم.
ظریف تصریح کرد: در این شیوه گفت‌وگو می‌فهمیم که طرف مقابل جز خود ما نیست و نگرانی‌ها، آرزوها، خواست‌ها و ایده‌های مشابهی با ما دارد. در گفت‌وگو اولین چیزی که می‌فهمیم انسانیت مشترک همه ما است و خطرات و فرصت‌های مشترکی که همه با هم روبرو هستیم.
وزیر امور خارجه همچنین با اشاره به سخنان روز گذشته ترامپ و توهین وی به اتباع کشورهای آفریقایی گفت: امروز فردی در ایالات متحده قدرت را در دست گرفته که تمام ملت‌ها را با الفاظ رکیک و غیرقابل پذیرش و حتی غیرقابل باور خطاب می‌کند. این منطق او مانع رسیدن به پارادایم گفت‌وگوی فراگیر است. همه برای ساخت جهان نیاز داریم به نگرش و گفت‌وگویی فکر کنیم، آن هم گفت‌وگویی فارغ از خودبرتربینی یعنی گفت‌وگو براساس احترام متقابل.
رییس دستگاه دیپلماسی ایران، گفت‌وگوی فرهنگی را یک عامل امنیت‌زا دانست و اظهار داشت: امروز در منطقه آسیا و غرب آسیا حرکات خطرناکی که مبتنی بر نفرت هستند را شاهد هستیم. افراطی‌گری امروز نه فقط آسیا که گویی کل جهان را تهدید می‌کند. برای مقابله با این مسئله تنها اتکا به نیروی نظامی کفایت نمی‌کند. برای اینکه مبارزه با تکفیری‌گری پایدار و اصیل باشد نیازمند به گفت‌وگو هستیم و باید برای گفت‌وگو تلاش کنیم.
ظریف ادامه داد: عدم توجه دولت‌ها به نیازها و حقوق اولیه انسانی مخصوصاً در منطقه‌ای مثل فلسطین مانع از شکل‌گیری گفت‌وگو براساس احترام متقابل می‌شود. باید به این مشکلات اجتماعی فکر کنیم نه اینکه با نفرت‌پراکنی یا هراس‌آوری سعی در کمرنگ کردن آن داشته باشیم. گفت‌وگوی فرهنگی مبنای افراطی‌گری را به چالش می‌کشد و می‌تواند ما را از این بلایی که دنیا دچارش شده نجات بدهد.
وزیر امور خارجه در پایان تاکید کرد: برای فاصله گرفتن از پارادایم حذف و رقابت ناسالم و شکل‌گیری گفت‌وگو به اقدامات اطمینان‌ساز برای ایجاد یک شبکه امنیتی نیاز داریم. این یعنی امنیت برای امنیت همگان. ازجمله اقدامات اطمینان‌ساز تعاملات فرهنگی، رفت‌و آمد مردم و گفت‌وگو، گفت‌وگوهای مشترک و یافتن راه‌حل‌های مشترک است. امروز با برگزاری اولین اجلاس آسیایی باید به این مسئولیت خطیر فکر کنیم. شخصاً این اجلاس را ضروری و بجا می‌دانم که نیازمند ادامه و تکرارش هستیم.
