۱۵ جلسه دادرسی الکترونیک در دیوان عدالت ادرای برگزار شده است

به گزارش ایلنا، حجت‌الاسلام حکمتعلی مظفری رئیس دیوان عدالت اداری در گفت‌وگو با میزان ضمن تبریک هفته قوه قضاییه و گرامیداشت یاد و خاطره شهدا به‌ویژه شهدای قوه قضاییه و همچنین شهدای خدمت، اظهار کرد: در راستای سیاست‌های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری و همچنین سند تحول و تأکیدات ریاست قوه قضاییه مبنی بر فعالیت در حوزه پیشگیری، اقدامات بسیار خوبی در مجموعه دیوان عدالت اداری در سال گذشته صورت گرفت.  

وی از تشکیل ۲۱ کارگروه تخصصی در مجموعه دیوان عدالت اداری به منظور پیشبرد امور و جلوگیری از ورود پرونده‌ها به این دیوان خبر داد و گفت: در سال ۱۴۰۲ در این کارگروه‌ها ۶۵ جلسه و نشست تخصصی با دستگاه‌های اجرایی کشور برای پیگیری موضوعات و جلوگیری از ورودی پرونده‌ها به دیوان، برگزار شد. این در حالی است که از سال تشکیل این کارگروه‌ها مجموعاً ۲۸۶ جلسه برگزار شده است.

حجت‌الاسلام و المسلمین مظفری هدف از برگزاری این جلسات را پیگیری موضوعات و پرونده‌های پرتکرار در دیوان عدالت اداری برشمرد و عنوان کرد: درباره موضوعات پرتکرار مطروحه در دیوان، دستگاه‌هایی که به این پرونده‌ها مرتبط بودند را به منظور آسیب‌شناسی و بررسی علل شکل‌گیری پرونده‌ها به این جلسات دعوت کردیم و دلایل فراوانی شکایت از آن دستگاه را در دیوان عدالت اداری مورد بررسی قرار دادیم. این نشست‌های تخصصی در اکثر مواقع به اصلاح بخشنامه یا صدور بخشنامه جدید منتهی شد. در مواردی نیز دستگاه‌ها به مفاد قانون و تکالیف قانونی خود آگاه شده و به این تکالیف عمل کردند.

وی در رابطه با آمار پرونده‌های ورودی به دیوان عدالت اداری در سال ۱۴۰۲، اظهار کرد: با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته و تغییر رویکرد دیوان در جهت اقدامات پیشگیرانه و با همکاری دستگاه‌های اجرایی و نهاد‌های تقنینی و علی‌رغم وجود بحران‌های متعدد زمینه‌ساز بروز شکایات، رشد فزاینده حجم شکایات وارده به دیوان به نحو چشمگیری کنترل شده است. میزان پرونده‌های ورودی به دیوان در سال ۱۴۰۲ در مجموع ۲.۹ درصد نسبت به سال قبل‌تر از آن (سال ۱۴۰۱) کاهش یافت. به‌عنوان نمونه در موضوعات مربوط به حوزه وزارت بهداشت و شکایتی که پرستاران و دستیاران پزشکی داشتند، جلساتی با حضور مسئولان این وزارتخانه و شخص وزیر بهداشت در دیوان عدالت ادرای برگزار شد. به لحاظ این که جامعه هدف در این موضوعات بیش از ۲۰۰ هزار نفر هستند در صورت حل نشدن چالش‌های موجود فقط برای یک موضوع خاص تعداد بی‌شماری پرونده به دیوان وارد می‌شد.

وی افزود: در کنار همه اقدامات پیشگیرانه‌ای که در دیوان انجام می‌شود در حال حاضر به لحاظ کمبود نیرو در مجموعه دیوان، ارجاعاتمان از حد معقول و متعارف بالاتر است. به ویژه بعد از اجرای قانون جدید دیوان عدالت اداری در ماه‌های اول به بعضی از شعب تجدیدنظر حدود ۷۰۰ پرونده در ماه ارجاع می‌کردیم. البته این آمار در حال حاضر تاحدودی کاهش پیدا کرده؛ ولی همچنان درصد ارجاعات بسیار بالاست و این موضوع نیازمند مساعدت مسئولان قوه قضاییه است تا دیوان در این حوزه دچار مشکل جدی نشود.  

رئیس دیوان عدالت اداری در رابطه با موضوع کاهش موجودی پرونده‌های دیوان عدالت اداری در سال ۱۴۰۲ نیز گفت: سال گذشته با تلاش همکارانمان در دیوان عدالت ادرای حدود ۳۰ درصد از موجودی پرونده‌های دیوان کاهش پیدا کرد.

در حال حاضر نرخ رسیدگی به پرونده‌ها در دیوان به صورت میانگین ۱۰۷ درصد است.  

وی در ادامه با اشاره به اینکه در رابطه با موضوع اتقان آرا نیز در دیوان عدالت اداری اقدامات خوبی انجام شده است، عنوان کرد: به منظور کاهش میزان نقض آرا و تقریب آرا به صورت مستمر جلسات تخصصی بین قضات بدوی و قضات تجدیدنظر برگزار می‌شود. همچنین جلسات تخصصی نقد آرا با دعوت از صاحب نظران و اساتید دانشگاه در این مجموعه برگزار می‌شود.

حجت‌الاسلام والمسلمین مظفری افزود: همچنین با ایجاد سامانه آرا پیشنهادی در طبقه‌بندی موضوعات مورد شکایت و تبیین حقوقی و الگوسازی در صدور آرا پیشنهادی (سامانه ساعد)، شناسایی سریع آرا متعارض و جلوگیری از صدور آرا غیر صحیح؛ از مجموع آرا صادره از شعب بدوی که مورد تجدیدنظرخواهی قرار گرفته‌اند، صرفا ۱۷ درصد نقض و تجدیدنظرخواهی آرا وارد تشخیص داده شده است.

وی ادامه داد: در سال ۱۴۰۲ حدود ۱۵ هزار مورد درخواست اعمال ماده ۷۹ به مجموعه دیوان واصل شد که از این تعداد ۷ درصد از آن‌ها مورد رسیدگی مجدد قرار گرفت و این نشان از افزایش اتقان آرا در دیوان دارد. این در حالی است که پذیرش اعمال ماده ۷۹ در سال ۱۴۰۱، حدود ۱۱ درصد بوده است که در اینجا شاهد کاهش ۴ درصدی این آمار هستیم.

 کاهش ۱۵ درصدی قرار‌های دستور موقت در سال ۱۴۰۲

رئیس دیوان عدالت اداری همچنین از کاهش ۱۵ درصدی قرار‌های دستور موقت در سال ۱۴۰۲ خبر داد و گفت: در قانون سابق، چون رئیس یا معاونین دیوان عدالت اداری نظارتی در این حوزه نداشتند، طبعاً روسای شعب و دادرسان استقلالاً دستور موقت صادر می‌کردند؛ بنابراین در این حوزه آمار بالایی را شاهد بودیم، اما پس از استقرار قانون جدید، در ۹ ماهه پایانی سال ۱۴۰۲ نسبت به مدت مشابه در سال ۱۴۰۱ فراوانی قرار‌های ورود دستور موقت حدود ۱۵ درصد کاهش یافت.

وی به موضوع دادرسی الکترونیک در دیوان عدالت اداری نیز اشاره کرد و گفت: در دیوان عدالت اداری رسیدگی‌ها غیرحضوری است و تعیین وقت نداریم، مگر در مواردی که قاضی تشخیص دهد که نیاز به اخذ توضیح از شاکی یا دستگاه طرف شکایت است. طبعاً در این مورد قضات طرفین را دعوت می‌کردند و به‌صورت حضوری تشریف می‌آوردند؛ اما به لحاظ اینکه شکات ما عمدتا خارج از تهران هستند، برای جلوگیری از بروز حوادث و هزینه‌های اضافی برای این افراد، از نیمه دوم سال ۱۴۰۲ زمینه استفاده از ظرفیت دادرسی الکترونیکی در دیوان عدالت اداری فراهم شد. در ۳ ماهه چهارم سال گذشته ۱۵ جلسه رسیدگی به‌صورت الکترونیکی در دیوان عدالت اداری برگزار شد که این جلسات عمدتا به منظور اخذ توضیح از طرفین پرونده یا در مقام اجرای حکم است.  

حجت‌الاسلام والمسلمین مظفری با تاکید بر اینکه بحث ابلاغ الکترونیکی یکی از موضوعات بسیارمهم مبتلابه در قوه قضاییه است، یادآور شد: در سالیان گذشته همه بخش‌های قوه قضاییه در بحث صدور ابلاغ‌های قضایی گرفتار بودند. بحث صدور ابلاغ الکترونیک از این منظر یک خدمت ماندگار از سوی دستگاه قضایی بود چرا که درصد خطا در این‌گونه ابلاغ‌ها بسیار پایین است. البته بستر‌های اولیه و ساختار لازم برای این امر در دیوان با تأخیر شکل گرفت؛ ولی از سنوات گذشته به این موضوع پرداخته شد. در همین راستا سال گذشته میزان ابلاغ الکترونیک در دیوان عدالت اداری به ۹۸ درصد رسید. پوشش ۲ درصد باقیمانده و رسیدن به ابلاغ ۱۰۰ درصد الکترونیکی نیز در دستور کار جدی دیوان قرار گرفته است.

وی با اشاره به اینکه برگزاری برنامه‌های ملاقات مردمی از تأکیدات همیشگی ریاست قوه قضاییه است، بیان کرد: تاکید بر این است که مدیران بخش‌های مختلف دستگاه قضایی در میان مردم حضور پیدا کنند و از نزدیک بهصورت چهره به چهره با مردم ملاقات داشته باشند. با برنامه‌ریزی که از سال ۱۴۰۱ صورت گرفت تاکنون در ۱۴ استان حضور پیدا کرده و ضمن ملاقات چهره به چهره با مراجعان درخواست‌ها و مشکلات آنان را رسیدگی کردیم. ۷ مورد از این سفر‌ها مربوط به سال ۱۴۰۲ بود.

به گفته رئیس دیوان عدالت اداری تسریع در رسیدگی به پرونده‌ها، درخواست در رابطه با اجرای احکام و درخواست رسیدگی مجدد به آرای قطعی صادره از جمله مهمترین درخواست‌ها و مطالبات مردم از مسئولان دیوان عادالت اداری کشور در سفر‌های استانی است.

وی با اشاره به اینکه در جریان سفر‌های استانی با هماهنگی اداره کل دادگستری و استانداری‌ها نشست‌های تخصصی با حضور مسئولان دستگاه‌های اجرایی برگزار می‌شود، اظهار کرد: در این نشست‌ها معاونت‌های دیوان در حوزه اداری و استخدامی، حوزه اراضی و مسائل بانکی، مالیاتی، اقتصادی و شهری و حوزه کار و تامین اجتماعی حضور دارند؛ لذا مسائل و مشکلاتی که در ملاقات‌های مردمی مطرح می‌شود در این کارگروه‌های تخصصی ارائه می‌شود. ضمن اینکه در جلسه شورای اداری استان حضور پیدا می‌کنیم و آن جا مطالب مهم و کلی که نیاز به تاکید و نظارت مسئولین عالی استان دارد را یادآوری می‌کنیم و از مسئولین نظارتی در آن جلسه خواسته می‌شود که در جهت احقاق حقوق مردم، تسهیل اجرای قانون و توجه به حقوق شهروندی بیشتر نظارت کنند.

حجت‌الاسلام و المسلمین مظفری اضافه کرد: بازخورد این پیگیری‌ها و رسیدگی به مشکلات مردم، پس از سفر ظرف مدت ۱۵ روز به‌صورت پیامکی یا تلفنی به اطلاع مراجعان می‌رسد. همچنین از دستگاه‌های اجرایی و نظارتی هم می‌خواهیم اقداماتی که بعد از سفر انجام شده را به دیوان اعلام کنند و گزارش کار را ارائه دهند.

رئیس دیوان عدالت اداری از انجام ۵ هزار و ۶۲۲ مورد ملاقات مسئولان عالی دیوان با مراجعان در سال ۱۴۰۲ خبر داد و تصریح کرد: این آمار شامل ملاقات‌های سفر‌های استانی، ملاقات در دفتر ارتباطات مردمی قوه قضاییه، ملاقات در مساجد و ملاقات در محل دیوان عدالت ادرای است.

وی با اشاره به اهمیت بحث پیشگیری در دیوان عدالت اداری، عنوان کرد: در کارگروه‌هایی که به آن اشاره کردم واقعاً دنبال این بودیم که کمترین شکایت از دستگاه‌های اجرایی در این مجموعه اتفاق بیفتد و رویکرد ما تعامل بیشتر با دولت بود تا مانع از تشکیل پرونده‌های غیر ضروری بر علیه دستگاه‌ها شویم و دغدغه خاطری که مسئولین در این رابطه داشتند مقداری کمتر شود. البته تعامل برخی دستگاه‌ها هم بسیار خوب بود. بخشی از بدنه دولت و دستگاه‌های اجرایی هم متأسفانه علی‌رغم همه اقداماتی که در این حوزه شکل می‌گرفت و دعوتی که انجام می‌دادیم خیلی استقبال نمی‌کردند و ناچار بودیم که به شکایات مطرح شده در قالب پرونده قضایی رسیدگی کنیم.

وی افزود: با توجه‌به تأکیدات ریاست قوه قضاییه مبنی بر حل و فصل مشکلات خارج از جریان دادرسی، برای اینکه هم مردم به‌سهولت به حقشان برسند و هم دستگاه‌ها گرفتار این موضوعات نشوند تمام تلاش خود را در راستای ایجاد سازش در پرونده‌ها به کار گرفتیم. ولی دستگاه‌هایی بودند که علی‌رغم همه تعاملی که با آن‌ها صورت گرفت متأسفانه در این حوزه خیلی روی خوشی به دیوان نشان ندادند. طبعاً دیوان نیز به شکایات در قالب پرونده رسیدگی کرد. برخی دستگاه‌ها هم در جلسات دیوان شرکت کردند و نقطه‌نظراتشان را مطرح کردند. در برخی موارد واقعاً حق با آن‌ها بود؛ و در رسیدگی به نظرات آنان توجه شد. برگزاری همین جلسات و نشست‌ها از تولید هزاران پرونده در دیوان عدالت ادرای جلوگیری کرد. قطعاً همین روش را در دولت آتی نیز پیگیری کرده و تا حد امکان برای کاهش ورودی پرونده‌ها به دیوان تلاش می‌کنیم.