توسعه مشاغل خانگی باعثخود استثماری کارگران زن می‌شود
قوانین کار بر مشاغل خانگی موثر نیستند، دستمزد کارگران از حداقل حقوق مصوب دولت بسیار پایین تر است و هیچ اهرم نظارتی نمی‌تواند وضعیت کارگران خانگی را بررسی کند.
یک کارشناس مسائل زنان در واکنش به صحبتهای اخیر معاون رئیس جمهور، «شهیندخت مولاوردی» مبنی بر پیگیری برای تدوین بسته اجرایی اشتغال پایدار زنان و توسعه مشاغل خانگی برای زنان سرپرست خانوار، گفت: تجربه مشابه در دیگر نقاط جهان و آمار غیر رسمی در ایران نشان داده اشتغال خانگی علی رغم بالابردن تولید سرانه ناخالص ملی، فقر زنان را افزایش داده است.
«هاله صفرزاده» در این باره به ایلنا گفت: هدف از توسعه اشتغال خانگی به کارگیری گروه پرشمار زنان جویای کار با کمترین قیمت است، با اشتغال خانگی سرانه تولید با کمترین هزینه افزایش می یابد اما برای کارگر خانگی منفعتی نخواهد داشت.
وی ادامه داد: قوانین کار بر اینگونه از اشتغال موثر نیستند، دستمزد کارگران از حداقل حقوق مصوب دولت بسیار پایین تر است و هیچ اهرم نظارتی نمی‌تواند وضعیت کارگران خانگی را بررسی کند.
وی افزود: اشتغال در بخش خانگی اصلا به نفع زنان نیست چرا که در این نوع از اشتغال ساعت کاری مشخص نیست و در واقع کارگر در تمام ساعات روز درگیر انجام مسئولیت خود است.
صفرزاده تصریح کرد: علاوه بر این، در اشتغال خانگی کارگران بیمه نمی شوند و بازنشستگی ندارند.
وی ادامه داد: یکی از مهمترین مضرات اشتغال خانگی پراکندگی کارگران و عدم ارتباط کارگران با یکدیگر است، در اشتغال خانگی کارگران نه همکار بلکه رقیب یکدیگرند و امکان اتحاد و یکپارچگی در برابر کارفرما برای آنها وجود ندارد.
این کارشناس مسائل زنان با اشاره به نحوه پرداخت مزد در مشاغل خانگی افزود: کارمزدی بودن اشتغال خانگی منجر به «خوداستثماری» کارگر می شود. تجربه کارگران خانگی نشان داده، شخص برای کسب درآمد بیشتر با اعملا محدودیت برای خود سعی در افزایش تولید دارد. این مساله باعثمی شود کارگر در رقابت با خود قرار بگیرد و با توجه به مشخص نبودن ساعت کار تمام شبانه روز چه به لحاظ فیزی و چه ذهنی درگیر انجام هرچه بیشتر کار خود باشد.
صفرزاده ادامه داد: شاید بدترین ضرر اشتغال خانگی درگیر شدن کودکان در این نوع از اشتغال است، پرداخت دستمزد بیشتر در ازای کار بیشتر باعثمی شود کارگران خانگی کم کم دیگر اعضای خانواده به خصوص کودکان را هم درگیر کار کنند. به کارگیری کودکان آن هم در چنین شرایطی کاملا غیرقانونی است اما در اشتغال خانگی امکان نظارت و جلوگیری از چنین آسیب هایی وجود ندارد.
صفرزاده درخصوص علت های توسعه طرح اشتغال خانگی از سوی دولت گفت: دولت با عنوان کاهش بیکاری و فقر زنان، را ترغیب به اشتغال در بخش خانگی می کند اما اشتغال خانگی در واقع به کارگیری زنان با کمترین دستمزد و انداختن بخشی از هزینه تولید بر روی دوش زنان کارگر است.
وی ادامه داد: در کارگاهها، کارفرما مجبور به تامین اجاره محل تولید، هزینه آب و برق و وسایل تولید است اما اشتغال خانگی تمامی هزینه های جانبی را بر دوش کارگر می اندازد و در مقابل دستمزدی بسیار پایین تر از حد معمول برای او درنظر می گیرد.
صفرزاده با اشاره به نتایج اجرای طرح های مشابه در کشورهایی مثل تایوان و هند افزود: چند سال پیش در تایوان طرحی با عنوان «اتاق نشیمن، یک کارگاه» اجرا شد. در این طرح زنان به مثابه نیروی کار وسیع و ارزان سرانه تولید ناخالص ملی را افزایش دادند اما وضعیت معیشتی زنان بهبود نیافت و فقر زنان بیشتر شد.
وی ادامه داد: در کشور هند نیز اتحادیه «سیوا» با حمایت از زنان خوداشتغال اقدام به ایجاد تعاونی و بانک برای آنها کرده است، اما با وجود پیشرفت نسبی در برابر دیگر کشورهای آسیایی، این نوع از اشتغال وضعیت فقر زنان نسبت به مردان را بهتر نکرده است.
این فعال مسائل زنان با اشاره به آسیب های ذاتی اشتغال خانگی برای کارگران افزود: این نوع از اشتغال به خودی خود برای کارگران آسیب زاست اما این آسیب ها در مورد کارگران زن چند برابر می شود چرا که اشتغال خانگی، مسئولیت های آنها در خانه را کاهش نمی دهد و در واقع کارگران زن به طور همزمان دو مسئولیت خانه داری و شغل خود را بر عهده دارند.
