سیروز کبدی چیست؟ + درمان، علائم، چگونگی تشخیص و عوارض

افرادی که از کبد چرب، بیماری صفراوی یا هپاتیت مزمن رنج می‌برند، یا افرادی که بیش از اندازه الکل مصرف می‌کنند، بیشتر به سیروز کبدی مبتلا می‌شوند. سیروز کبدی به دلیل ایجاد اسکار پیشرونده در کبد ایجاد می‌شود. وجود این زخم در کبد مانع از عملکرد طبیعی کبد و کاهش جریان خون در کبد می‌شود. با کاهش جریان خون، کبد سفت و طحال بزرگ می‌شود. متاسفانه در بسیاری از موارد که کبد به مرحله سیروز می‌رسد، درمان پاسخی نمی‌دهد. شما می‌توانید برای پیشگیری از این بیماری تست کبد چرب در خانه را انجام دهید.اگر برای درمان سیروز کبدی یا سایر بیماری‌ها به اکسیژن ساز نیاز پیدا کردید می‌توانید با اجاره اکسیژن ساز از این دستگاه استفاده کنید.

تشخیص سیروز کبدی

پس از اینکه یک یا چند علامت را در خود مشاهده کردید، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک متخصص با توجه به معاینه بالینی و مشکوک بودن به سیروز کبدی چندین آزمایش و تصویربرداری را انجام می‌دهد.

•     اسکن توموگرافی کامپیوتری شکم (CT): از این طریق می‌توان تصاویر متعددی از کبد دریافت کرد تا شدت سیروز مشخص شود. همچنین اگر کبد دچار بیماری‌های دیگر باشد، قابل تشخیص خواهد بود.
•      بیوپسی: پس از اینکه از طریق تصویربرداری وجود سیروز کبدی به قطعیت رسید، با انجام بیوپسی قسمتی از کبد برای تجزیه و تحلیل میزان آسیب، برداشته می‌شود. پس از انجام بیوپسی می‌توانید با کمک پرستار در منزل دوران نقاهت را طی کنید.

•       سونوگرافی شکم: در این نوع از تصویربرداری از طریق امواج صوتی از داخل شکم تصاویری به دست می‌آید که می‌تواند به تشخیص سیروز کبدی کمک ‌کند. سونوگرافی داپلر برای تعیین میزان جریان خون به و از کبد بیشتر کاربرد دارد.
•      الاستوگرافی: در این روش میزان سفتی کبد مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. همچنین اگر زخمی در کبد ایجاد شده باشد به خوبی قابل تشخیص است.
•       تصویربرداری تشدید مغناطیسی بدن (MRI): از دیگر تصویربرداری‌های مهم جهت تشخیص سیروز کبدی MRI است. توسط یک میدان مغناطیسی تصاویری از کبد دریافت و آسیب‌های وارد شده به کبد ارزیابی می‌شود.
• کلانژیوپانکراتوگرافی رزونانس مغناطیسی MRCP)): در این روش نیز علاوه بر کبد، کیسه صفرا نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد. 

علائم سیروز کبدی

بسیاری از بیماران تا مرحله پیشرفته بیماری از آن مطلع نخواهند شد. در مرحله پیشرفته، این بیماری همراه با علائمی همچون حالت تهوع، نفخ، کاهش اشتها، افزایش وزن، خارش پوست، خستگی و کبودی در بدن است. اما مهم‌ترین علامت این بیماری زردی است که در چشم ایجاد می‌شود. زمانی که کبد نتواند خون را به درستی فیلتر کند، به صورت زردی در چشم خود را نشان می‌دهد. برای جلوگیری از پیشرفت بیماری می‌توانید تست کبد چرب در خانه را انجام دهید.

عوارض سیروز کبدی

بیمارانی که از سیروز کبدی رنج می‌برند، عوارض‌ دیگری را نیز باید تحمل کنند. در قسمت پاها و شکم تورم احساس می‌شود، عفونت داخلی، فشار خون پورتال، خون ریزی، ایجاد سوء تغذیه و زردی از دیگر عوارض این بیماری هستند. در برخی از بیماران منجر به بزرگ شدن طحال (سپلنومگالی)، آسیت و تجمع سموم در مغز (آنسفالوپاتی کبدی) می‌شود.

آسیت به این معنا است که در شکم شما، ناحیه معده، مایعات تجمع پیدا می‌کند که این موضوع به دلیل فشار بیش از حد کبد است. بدین ترتیب، با بزرگ شدن شکم، غذا خوردن و تنفس سخت می‌شود. بیمار دچار سوء تغذیه می‌شود و در موارد حاد مایع جمع شده عفونی می‌شود. تجمع سموم در مغز به دلیل فیلتر نشدن سموم در کبد ایجاد می‌شوند. با فیلتر نشدن سموم، آن‌ها در خون مانده و به مغز انتقال پیدا می‌کنند. برای کمک به سالمندان که به بیماری سیروز کبدی مبتلا هستند، می‌توانید از پرستار در منزل کمک بگیرید.

درمان سیروز کبدی

تا به امروز درمان قطعی برای سیروز کبدی بیان نشده است. بنابراین پزشک متخصص باید از روند رو به رشد زخم در کبد جلوگیری و علائم را بهبود ببخشد. در درجه اول باید بیماری که عامل ایجاد سیروز کبدی شده است، به درستی تشخیص داده شود. سپس با توجه به نوع بیماری درمان را آغاز کنید. برای کاهش علائم نیز می‌توانید با تغییر سبک زندگی، قطع مصرف الکل، تغییر رژیم غذایی و استفاده از مواد غذایی با سدیم کم، تا حدودی این بیماری را کنترل کنید. با توجه به شدت بیماری، تجویز آنتی بیوتیک و انجام واکسیناسیون هپاتیت برای جلوگیری از عفونت توصیه می‌شود. در موارد بسیار پیشرفته از شانت پورتوسیستمیک داخل کبدی ترانس جوگولار (TIPS)، برای درمان پرفشاری خون پورتال ناشی از سیروز استفاده می‌شود. در نهایت برای موارد حاد، با کمک جراحی و پیوند کبد این بیماری درمان خواهد شد.

سخن پایانی

کبد انسان می‌تواند به طرق مختلف ملتهب شود و آسیب ببیند. ویروس هپاتیت، مصرف الکل، اختلالات ژنتیکی و سایر موارد می‌توانند عملکرد کبد را مختل کنند. اگر کبد نتواند خود را درمان کند، با گذشت زمان به سیروز تبدیل می‌شود. در مرحله سیروز، مدت زمان زیادی از ایجاد زخم گذشته است، اگر سیروز علائم خفیف دارد یا بدون علائم است به این معنا است که کبد هنوز می‌تواند فعالیت کند و این امکان وجود دارد که زخم را درمان کند، اما اگر علائم حاد را تجربه کنید، سیروز کبدی دیگر قابل درمان نخواهد بود.