آیا اوپک در سراشیبی سقوط است؟

مرتضی بهروزی‌فر در گفت‌‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره تغییر نقش اوپک اظهار داشت: تضمین عرضه با قیمت منصفانه از جمله اهداف اولیه اوپک بوده، اما در اهداف اولیه نیامده که این سازمان تشکیل شده تا یک کارتل باشد و یا حجم تولید را کنترل کند بلکه فقط به عنوان یک کلوب تولیدکنندگان است و هیچ وقت بر مبنای تعاریف کلاسیک اقتصاد به عنوان کارتل شناخته نخواهد شد. چون کارتل به معنای تولیدکنندگان همگنی است که یک هدف و یک شرایط دارند، این شرایط در اوپک دیده نمی‌شود، هیچ‌یک از اعضا در مقایسه با هم، همگن و شبیه نیستند، نه سهم نفت در اقتصادشان برابر است و نه وابستگی و هدف‌شان مشابه است به طور مثال ایران بدنبال درآمد و عربستان در پی افزایش سهم تولید است.

وی تصریح کرد: در فاصله سال‌های ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۳ تقریبا شرکت‌های تولید کننده، اوپک را به رسمیت نمی‌شناختند که حتی با آن مذاکره کنند، یعنی عملا در بازار نقشی نداشت. زمانی نقش پیدا کرد که تحریم اعراب و همپیمانان‌شان در اوایل دهده ۷۰ اتفاق افتاد، با توجه به اینکه بازار دچار نگرانی شد بنابراین اوپک عملا کنترل بازار را در اختیار گرفت.

این کارشناس ارشد انرژی درباره اینکه برخی کشورها مثل عربستان با یک غیر اوپکی مثل روسیه خارج از اوپک، برای اعضا تصمیم گیری کرده‌اند توضیح داد: هر چند خوشایند نیست که دو کشور از قبل به توافق برسند و بعد به اوپک دیکته کنند، حتی اگر منافع این سازمان را تامین کرده باشند، اما در هر حال قرار نیست فقط اعضای اوپک بار کاهش تولید را به دوش بکشند تا قیمت‌ها تحت کنترل باشد، بی‌انصافی است کشوری مثل روسیه که تولید بالایی دارد کنار بنشیند و فقط از منافع استفاده کند، ضمن اینکه باید در نظر داشت فرایند تصمیم گیری در اوپک بر مبنای اجماع است حتی یک کشور کوچک که تولید کمی هم دارد اگر موافق تصمیم بقیه نباشد، می‌تواند آرا را وتو کرده و جلوی نتیجه گیری این سازمان را بگیرد.

وی درباره سایه تصمیمات امریکا بر سر اوپک نیز گفت: ما چه بخواهیم و چه نخواهیم کشورهای بزرگ تولیدکننده مثل عربستان تحت تاثیر ترامپ هستند. اما در مورد روسیه، هر قدر با اوپک همراه باشد و تعداد تصمیم گیران حوزه نفت بیشتر باشد قدرت تاثیرگذاری بالا خواهد رفت.

بهروزی‌فر درباره تاثیر اجلاس اخیر بر تولید و صادرات نفت ایران هم بیان کرد: قطعا بی‌معنی بود که در مورد ایرانی که ۲.۵ میلیون بشکه صادرت داشت و اکنون در شرایط تحریم قرار گرفته و رقم قابل توجهی از صادرات نفت خود را از دست داد شمول کاهش تولید در نظر گرفته شود، به هر روی ما در این شرایط ضرر نکرده‌ایم اما نفع ما زمانی است که تحریم‌ها را حذف و صادرات‌مان را افزایش دهیم.