رئیس دفتر مطالعات انرژی وین در گفت‌وگو با ایلنا:
دنیا به نفت عربستان دل نبندد/ آمریکا، تهران را کانون قدرت خاورمیانه می‌داند/ نفت ایران بدون مشتری نمی‌ماند/ هیچ کشوری توسعه خود را قربانی تحریم کاخ سفید نمی‌کند
رئیس دفتر مطالعات انرژی وین با بیان اینکه پافشارى آمریکا براى تحریم ایران فقط سیاسى نیست بلکه تابعى از عوامل فنى بازار هم هست، گفت: آمریکایى‌ها، جمهورى اسلامى ایران را کانون اصلى قدرت در خاورمیانه قلمداد مىکنند و این در حالی است که واشنگتن حتى این باور را نسبت به ترکیه هم ندارد. از این رو این استدلال مى‌تواند منطقى باشد که آمریکا نمى‌خواهد که سیاست‌هاى تحریمى بر ضد ایران منجر به تبدیل عربستان به یک قدرت مهم منطقه‌اى شود.
فریدون برکشلی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره وضعیت فروش نفت ایران در آستانه آغاز تحریم‌ها اظهار داشت: در واقع تعیین تاریخ ٤ نوامبر براى شروع تحریم نفتى ایران، جنبه سمبلیک دارد. آمریکایى‌ها گفته بودند که کشورها و شرکت‌هایى که قبل از آن تاریخ میزان خرید خود از ایران را کم کنند، شرایط بهترى براى معافیت از تحریم‌هاى نفتى امریکا خواهند داشت.در نتیجه، خریداران نفت ایران زودتر نسبت به کاهش و بلکه قطع خرید نفت از ایران اقدام کردند تا در فاز بعد از ٤ نوامبر براى خرید از ایران در شرایط بهترى قرار گیرند.
شاید بعد از 4 نوامبر فروش‌مان بیشتر هم بشود
وی گفت: این احتمال وجود دارد که پس از ٤ نوامبر ، شاهد اندک افزایشى در خرید قانونى نفت از ایران باشیم. هرچند میزان عرضه نفت ایران در بازار جهانى، تابعى است از روند عرضه و تقاضا و عملکرد ساختار بازار، ظرفیت مازاد سایر تولید کنندگان هم مهم است.
برکشلی درباره میزان کاهش فروش نفت ایران گفت: در حال حاضر ایران نزدیک به ٦٠٠ هزار بشکه از عرضه بین المللى نفت خود را از دست داده است. روند تقاضاى نفت خام چین قدرى آهسته شده، البته هند تا حد زیادى جاى آن را گرفته است.
میزان صادرات وابسته به تنوع بخشى به مقاصد صادراتى در آسیا و افریقا است
وی ادامه داد: بیشترین رشد تقاضا مربوط به کشورهاى در حال رشد است که در مسیر توسعه، نیاز مبرمى به مصرف نفت دارند. علیهذا، میزان صادرات ما تا حد زیادى وابسته به تنوع بخشى به مقاصد صادراتى به ویژه در آسیا و افریقا است.
ایران در بدترین سناریو 800 هزار بشکه از صادرات خود را از دست خواهد داد
برکشلی ادامه داد: تصور می‌کنم در بدترین سناریو و در کوتاه مدت، ایران ممکن است ٨٠٠-٩٠٠ هزار بشکه در روز از صادرات خود را از دست دهد. اما بحث به صفر رساندن صادرات خارج از موضوع است.
داستان بزرگنمایی‌های عربستان، روسیه، شیل و ذخیره سازی‌ها
رئیس دفتر مطالعات انرژی وین در ادامه تصریح کرد: فشارى که آمریکا می‌تواند به ایران وارد کند، تا حد زیادى تابعى از ساختار بازار جهانى است.عربستان،بیست سال است که مى‌گوید بیش از ١٢ میلیون بشکه در روز قدرت تولید دارد، ولى هرگز بازار نفت چنین ارقامى را ندیده است.
وی ادامه داد: روسیه هنوز حداکثر ظرفیت تولید خود را به نمایش نگذاشته است. آمار مربوط به ذخیره سازی‌ها مخدوش است. اطلاعات و آمار نفت شیل هم چندان قابل اعتماد نیست. در هر صورت، میزان پافشارى آمریکا براى تحریم ایران فقط سیاسى نیست بلکه تابعى از عوامل فنى بازار هم هست.
شاید این آخرین تحریم امریکا علیه یک کشور نفت‌خیز باشد
وی ادامه داد: بنابراین تعدیل یا تشدید سیاست‌هاى تحریمى امریکا منبعث از عوامل متعددى است. آمریکا، سال‌ها و بارها از سیاست تحریم نفتى علیه کشورهاى مخالف خود استفاده کرده است. شاید این تحریم نفتى ایران، آخرین تحریمى باشد که امریکا علیه یک کشور نفت‌خیز اعمال مى‌کند. بازار جهانى به سرعت به منحنى توازن بى‌بازگشت نزدیک مى‌شود و همه تولید موجود باید به مصرف کنندگان برسد. جهان تجربه بازار یکپارچه را پشت سر گذارده و بازگشت حتى به یک دهه قبل ممکن نیست. هیچ کشورى، توسعه خود را قربانى تحریم آمریکا نخواهد کرد.
خریداران به بازاریابی و فروش ایران کمک می‌کنند
برکشلی بیان کرد: کشورهایى ممکن است در مسیر منافع خود، به ایران براى عرضه جهانى نفت خود کمک کنند، ولى در واقع عمدتا شرکت‌ها و کمپانى‌ها هستند که مى‌توانند به ایران براى بازاریابى و فروش کمک کنند. البته هنوز معلوم نیست که آمریکا قصدتحریم سوئیفت ایران راهم دارد یا خیر. چنانچه سوئیفت مشمول تحریم شود، شرایط براى ایران قدرى سخت‌تر مى‌شود، زیرا پول حاصل از فروش نفت را نمى‌تواند به آسانى به دست آورد.
خطر پیش‌روی بسته اروپایی برای آمریکا
وی در ادامه بسته پیشنهادى اروپا را براى ایران مطلوب دانست و افزود: این بسته براى آمریکایى‌ها خیلى گران تمام مى‌شود، زیرا عملا بخشى از اهداف امریکا در ارتباط با تحریم جمهورى اسلامى ایران را خنثى مى‌کند. چنانچه این نظام فراگیر شود، کشورهاى دیگرى هم پیروى خواهند کرد. البته لازم است جزییات بسته پیشنهادى اروپا مورد بررسى قرار گیرد. البته این نگرانى هم وجود دارد که اروپا به تدریج در حال حرکت به راست است. راستگرایى در اروپا مى‌تواند قدرى براى ایران نگران کننده باشد و با توجه به فقدان یک دیپلماسى واقعى انرژى از سوى ایران، مى‌تواند آینده ما را نگران کننده کند.
آمریکا می‌داند اصلاحات از بالا جوابگو نیست
مدیر اسبق امور مجامع اوپک وزارت نفت همچنین به بحث نگرانی آمریکا برای عربستان در رابطه با مرگ خاشقچی اشاره و اظهار داشت: واشنگتن از آینده عربستان سعودى نگران است.سیاست اصلاحات از بالا که از طرف شاه ایران اعمال شد و با شکست مواجه شد، براى آمریکا درس بزرگى بود، خاصه اینکه عربستان امروز از لحاظ اجتماعى از ایران دهه‌هاى قبل هم عقب‌تر است. در همین حال بلند پروازى‌هاى شاهزاده سعودى، آینده این کشور را دچار معضل کرده که قتل خاشقچى تنها یک گوشه کوچکى از آن است.
بازی دوگانه آمریکا با سعودی‌ها؛ واشنگتن نمی‌خواهد عربستان قدرت منطقه‌ای شود
وی ادامه داد: امروزه در عربستان و خیلى کشورهاى عرب منطقه خلیج فارس، اعتقاد جدى وجود دارد که بن سلمان و یاران اندکش، دوام زیادى نخواهند آورد. آمریکایى‌ها، جمهورى اسلامى ایران را کانون اصلى قدرت در خاورمیانه قلمداد مىکنند و این در حالی است که واشنگتن حتى این باور را نسبت به ترکیه هم ندارد. از این رو این استدلال مى‌تواند منطقى باشد که آمریکا نمى‌خواهد که سیاست‌هاى تحریمى بر ضد ایران منجر به تبدیل عربستان به یک قدرت مهم منطقه‌اى شود. در حقیقت در این بخش از جهان تنها ایران و ترکیه تجربه قدرت امپراطورى دارند و در واقع هر دو کشور در تلاش براى بازپس‌گیرى اقتدار خود هستند.
ایران شریک استراتژیک ندارد
برکشلی همچنین به واکنش خریداران و شرکای استراتژیک در شرایط کنونی ایران اشاره کرد و گفت: در بازار جهانى نفت، هیچ فروشنده‌اى، دست رد به سینه خریدار نمى‌زند. هرگز نمى‌توان انتظار داشت که روسیه و یا هر فروشنده دیگرى، خریدارى را به دلیل عدم توانایى یک کشور در تولید، رها کند. ما هم بارها بازار تولید کشورهاى دوست‌مان را از آن خود کرده‌ایم. البته مایلم به این نکته هم اشاره کنم که اصولا ایران شریک استراتژیک ندارد. در مورد چین و هند هم هر دو مشتریان مهمى هستند و ما براى دستیابى و تقویت موقعیت خود در هر دو بازار لازم است تلاش کنیم.
وی در ادامه درباره موقعیت ایران در اوپک بیان کرد: موقعیت جمهورى اسلامى ایران در سازمان اوپک کاملا مطلوب است. ایران از بنیان‌گزاران سازمان اوپک بوده و همواره در جهت تقویت این سازمان کوشش کرده است. البته در اوپک بزرگ که اینک روسیه هم در آن عضو است، کشورهایى وارد شده‌اند که با فرهنگ و ادبیات اوپک ناآشنا هستند. روسیه گمان مى‌برد که عربستان ارباب سازمان اوپک است و بقیه را چندان جدى نمى‌گیرد. ضمن اینکه روسیه هم به دنبال تاسیس سازمانى است که در آن نمایش قدرت داشته باشد.
نفت ایران بدون مشتری نمی‌ماند
رئیس دفتر مطالعات انرژی وین در خاتمه خاطرنشان کرد: نفت هرگز بدون مشترى نمى‌ماند.حاشیه سود آن نیز به نحوى است که خریداران خود راه کار تجارتش را پیدا مىکنند.
