قائم مقام شستا در گفت‌وگو با ایلنا:
برخی از شرکت‌های شستا در بورس ترکیه عرضه می‌شود/ ربیعی نگذاشت شستا حیاط خلوت سیاسیون شود/ تمام شرکت‌های شستا وارد بورس می‌شوند
مرتضی لطفی از پیشکسوتان حوزه سیمان کشور است که علاوه بر فعالیت در بخش خصوصی سمت های مهم و تاثیر گذار اقتصادی نیز داشته است وی اکنون نایب رئیس هیئت مدیره یکی از بزرگترین هلدینگ های اقتصادی کشور است عضویت وی در اتاق بازرگانی و نمایندگی بخش خصوصی کشور سبب شده که از وی به عنوان یکی از حلقه های اتصال بخش خصوصی و دولتی نام برده شود تا جایی که در این مصاحبه که در قالب قائم مقام و عضو هیات مدیره شستا با وی انجام شده باز هم دغدغه بخش خصوصی دارد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، لطفی از الزامات دولت دوازدهم در حوزه اقتصاد می گوید و پیش بینی می کند که به زودی کشور از رکود خارج خواهد شد.
در ادامه مشروح گفت‌وگوی خبرنگار اقتصادی ایلنا با قائم مقام شستا را می‌خوانید:
دولت دوازدهم با اکثریت کابینه تشکیل شده و به صورت رسمی فعالیت خود را آغاز کرده است. به نظر شما اولویت دولت دوازدهم در حوزه اقتصاد چیست؟
به طور طبیعی می‌توان حدس زد که دولت دوازدهم چه وظایفی را برعهده دارد و چه کارهایی را باید در اولویت قرار دهد، آنچه در روزهای انتخابات مطرح بود و کارشناسان نیز بر آن تاکید داشتند قدرت خرید مردم، تثبیت وضعیت اقتصادی، فقرزدایی، عدالت، مبارزه با فساد، ترمیم روابط بین‌المللی براساس برجام و موارد دیگر است که دولت دوازدهم بایستی برای اجرای آن اهتمام جدی داشته باشد.
آمار و ارقام حاکی از این است در چهار سال گذشته قدرت خرید مردم هفت دهم درصد کاهش داشته و نقدینگی نیز رشد 24 درصدی داشته است ،دولت کماکان با بدهی‌های قابل توجهی که از دولت دهم به ارث رسیده درگیر است از طرف دیگر دولت در بودجه امسال قیمت نفت را 50 تا 55 دلار پیش‌بینی کرده که در چهار ماهه امسال نزدیک 3 تا 4 دلار این درآمد کاهش داشته است. 110 هزار میلیارد تومان از درآمد بودجه سال جاری در قالب دریافت مالیات در نظر گرفته شده بود بیشتر مربوط به عملکرد صنایع معطوف بوده که به دلیل رکود قسمت اعظمی از آن محقق نخواهد شد و بیشتر شرکت‌ها با کاهش سود مواجه بودند.
سرمایه گذاری خارجی
با توجه به سال اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال دولت اگر فعالیت‌های خود را در قالب این شعار تنظیم کند بخشی از وعده‌های تبلیغاتی و انتظارات مردم که بزرگترین سرمایه اجتماعی است تامین می‌شود. در چهار ماه گذشته توانستیم در تمام حوزه‌ها رشد داشته باشیم اما در بخش صنعت رشد قابل توجهی نداشته‌ایم و کماکان رکورد بر صنعت و ساختمان حاکم است و برای اینکه ما بتوانیم از این ظرفیت خوب استفاده کنیم نگاه ما باید به خارج از کشور باشد، توجه به صادرات و ایجاد ظرفیت‌های جدید لازمه تولید حداکثری توسط دستگاه‌ها ا ست. در دهه گذشته که ما درگیر تحریم بودیم از تجارت بین‌المللی و قوانین آن عقب ماندیم از طرف دیگر نتوانستیم صنایع خود را به روز کنیم. بایستی در این چهار سال دولت از طریق مساعدت شرایطی فراهم شود تا صنایع را به تکنولوژی روز مجهز کند و شرکت‌های دانش‌بنیان را تقویت کند تا در بازار بین‌المللی بتوانیم تولید رقابتی و اقتصاد رقابتی داشته باشیم.
مجبور به صادرات هستیم
ما نباید انتظار داشته باشیم که هر تولیدی کردیم در بازار داخلی و یا خارجی به فروش برسد در صنایعی مانند فولاد و سیمان 20 تا 30 درصد بیش از نیاز داخلی تولید داریم. بنابراین چاره‌ای نداریم جز اینکه به سمت همان بسته‌ای که دولت یازدهم تدوین کرده و براساس صادرات است برنامه‌ریزی کنیم
نکته دیگر آنکه در هیچ کجای دنیا تورم و سود تسهیلات تا این حد اختلاف ندارد، در کشورهای دیگر سود تسهیلاتی که برای توسعه صنعت می‌دهند معادل تورم است آن وقت در کشور ما در حالیکه تورم تک رقمی است سود تسهیلات 18 درصد اعلام می‌شود ولی همه می‌دانیم در نهایت نرخ موثر با توجه به سپرده 10 تا 25 درصد تسهیلات به 24 درصد می‌رسد.
انتظارات بخش خصوصی از دولت
یکی دیگر از انتظارات بخش خصوصی از دولت تثبیت نرخ ارز است دولت در چهار سال دور اول تلاش کرد ولی انجام نشد و اکنون نیز تعهد داده که ارز را تک‌نرخی خواهد کرد. دیگر مورد مشکلات بانکی است که یکی از موانع جدی در سر راه تجارت بین الملل است که امیدوارم با اهتمامی که دولت در دیپلماسی تجاری دارند این مشکل هم حل شود.
از طرف دیگر قوانین زائد و دست و پاگیر باید حذف شود چرا که امروز یکی از موانع جدی اعتماد سرمایه‌گذاران خارجی در سرمایه‌گذاری مشکل قوانین دست و پاگیر دارند و عدم ثبات در قیمت‌گذاری است..
از سوی دیگر بازار سرمایه یکی از مهم‌ترین منابع مالی تامین صنعت است و من فکر می‌کنم در این حوزه افت و خیزهای زیادی داشتیم.
دولت یک صندوق حمایت از بازار بورس ایجاد کرد ولی متاسفانه هنوز عملیاتی نشده است، عرضه تمام کالاها در بورس به تثبیت اقتصاد کشور کمک می‌کند، در چهار ماه امسال صادرات ما 24 درصد کاهش پیدا کرد. هنوز تمرکز بر سیاست توسعه صادرات کالای غیر نفتی به طور کامل صورت نگرفته است و برای تقویت این سیاست توسعه مشوق‌های صادراتی یک امر ضروری است. سال گذشته هزار میلیارد به این امر اختصاص دادند که 20 هزار میلیارد ریال آن بیشتر محقق نشد و برای امسال نیز 20 هزار میلیارد ریال تخصیص داده شده است.
برای حمایت از صادرات و توسعه آن دولت باید حمایت بیشتری داشته باشد
این مشوق‌ها می‌تواند به صادرات کمک کند از طرف دیگر در چند سال گذشته دیپلماسی تجاری ما خوب عمل نکرده. البته در نشستی که ما با آقای ظریف داشتیم ایشان قول داد که دفاتر و کنسولی‌ها را به سمت فعالیت‌های اقتصادی هدایت کنند.
شعار توجه به بخش خصوصی خوب داده شده و دولت یازدهم اهیمت این بخش پی برد الان 40 درصد اقتصاد کشور در دست بخش خصوصی است.
دولت می‌تواند از تصدی‌گری‌ها در بخش‌هایی که بخش خصوصی ظرفیت لازم را دارد خارج شود از طرف دیگر بخش خصوصی نیز باید به خودباوری و سهمش در اقتصاد کشور برسد. هر سال در خصوص کوچک‌سازی دولت صحبت می کنیم اما هر سال بدنه دولت بزرگتر می‌شود.
در آسیبشناسی که سازمان برنامه و بودجه نسبت به پنج برنامه قبلی داشته به 4 موضوع جدی که بحران آینده کشور است، رسیدند: 1-آب، 2-صندوق‌های بازنشستگی، 3-محیط زیست، 4-مسائل مربوط به حمل و نقل که به طور حتم دولت باید به این موضوعات به خصوص صندوق‌های بازنشستگی رسیدگی جدی داشته باشد قشر آسیب‌پذیر ما تحت پوشش این صندوق‌ها است.
* با توجه به مشکلاتی که ذکر گردید و وجود رکود اقتصادی در کشور بهترین راه برای خروج از این رکود چیست؟ آیا فقط باید بر سرمایه‌گذاری خارجی تکیه کرد؟
دولت ایران تنها کشوری است که بدهی خارجی ندارد. یعنی ما هیچ تسهیلاتی از بانک‌های خارجی نگرفته‌ا یم. بنابراین شرایط خوبی برای دریافت تسهیلات با نرخ پایین داریم. جذب سرمایه‌گذاری خارجی و استفاده از این تسهیلات اجتناب ناپذیر است. امروز بهای تمام شده محصولات صنایع ما بسیار بالا است چون ماشین‌آلات آنها فرسوده است و ما نمی‌توانیم در بازار صادرات رقابت کنیم اگر این مشکل حل شود می‌توانیم از رکود خارج شود.
به زودی از رکود خارج خواهیم شد
در همه دنیا نسبت رشد اقتصادی با نسبت تولید به یکدیگر نزدیک است. پیش‌بینی من این است که به زودی از رکود خارج خواهیم شد زیرا در بخش اقتصاد سال گذشته شاهد رشد بوده ایم و چهار ماه امسال نیز با توجه به سرمایه‌گذاری 8 میلیارد دلاری خارجی‌ها رشد ادامه خواهد داشت.
مورد دیگری که باید درسرمایه‌گذاری توجه داشته باشیم نقش قدرت سیاسی است. سازمان برنامه بودجه در آسیبشناسی خود صراحتاً اعلام کرده در برخی از جاها که نیاز نبوده سرمایه‌گذاری انجام شود و در جاهایی که زیرساخت‌ها احداث شده برنامه برای سرمایه‌گذاری نداشته‌ایم. معلوم است که این اتفاقات تحت تسری قدرت سیاسی و برخی از مراجع اجرایی بوده که این فعالیت‌ها انجام شده است.
موضوع دیگر سرمایه‌گذاری در مناطق مرزی و محروم است اگر می خواهیم جلوی قاچاق و مهاجرت را بگیریم چاره‌ای جز سرمایه‌گذاری در این مناطق نداریم و علاوه بر جلوگیری از آسیب‌های فوق وظیفه ذاتی دولت‌ها در حمایت از مناطق محروم است. بحث جدی دیگر اشتغال است؛ رئیس جمهور محترم در زمان انتخابات و معرفی کابینه این را مهم‌ترین وظیفه دولت اعلام کرده‌اند. در برنامه ششم پیش‌بینی شده که سالیانه 800 هزار شغل ایجاد می شود. در این خصوص یک عزم ملی طلبیده می‌شود
برخی از کارشناسان این نگرانی را دارند که به بهانه خروج از رکود نقدینگی به بازار تزریق شود و شاهد افزایش تورم باشیم. با توجه به اینکه مردم نسبت به 10 سال گذشته از لحاظ اقتصادی و قدرت خرید ضعیف‌تر شده‌اند آیا بازگشت تورم 40 درصدی به این قشر فشار نخواهد آورد؟
با توجه به رشد نقدینگی کشور تورم رشد خواهد داشت ولی بعید است با توجه به اهتمام دولت این رشد محسوس باشد. کنترل تورم بدون رشد اقتصادی معنی ندارد. هنر اصلی این است که همزمان خروج از رکود تورم کنترل بشود تورم 15 درصدی در شرایط ارتقاء سطح رفاه اجتماعی و قدرت خرید فشاری به مردم نخواهد آورد.
ما ظرفیت‌های خوبی داریم اما بعضاً برخی سوءمدیریت‌ها این فرصت‌ها را می‌سوزاند. ما دیگر نباید به درآمد نفت تکیه کنیم امروز این کالا سیاسی شده و با توجه به دشمنی که برخی کشورها با ما دارند هر لحظه می‌توانند این منبع را تحت تاثیر قرار داده و باعث از بین رفتن منابع نفتی از طریق کاهش قیمت باشد.
برنامه ریزی برای بازار 400 میلیونی
نکته دیگر، تعامل ما با کشورهای همسایه است. ما امروز نباید فقط به بازار 80 میلیون بیاندیشیم بلکه باید برای بازار 400 میلیونی برنامه‌ریزی کنیم. عراق ، افغانستان، پاکستان، کشورهای CIS بخشی از این بازار هستند.
*عملکرد شستا را در چهار سال گذشته چگونه ارزیابی می‌کنید؟ این مجموعه با توجه به هزینه طرح تحول سلامت باید تزریق نقدینگی زیادی به تامین اجتماعی و افراد تحت پوشش آن داشته باشد. آیا این توان برای چهار سال آینده نیز وجود دارد؟
ابتدا باید ببینیم سرمایه‌های شستا چگونه ایجاد شده. بیش از 90 درصد از سرمایه‌های این مجموعه از طریق رد دیون دولت به وجود آمده که 70 درصد آن زیان ده و کم‌بهره هستند و فقط 30 درصد از واحدها را مدیریت شستا احداث کرده و سود عملیاتی ما نیز از محل همین 30 درصد است.
شستا به عنوان یک بنگاه اقتصادی بی‌تاثیر از شرایط اقتصادی کشور نیست. شستا یک سند راهبردی 5 ساله تنظیم کرده که براساس آن از برخی حوزه‌ها خارج خواهیم شد و فقط در حوزه‌های نفت و گاز، دارو، حمل و نقل، آی‌تی، و بانک و بیمه فعالیت خواهد کرد.
محصولات نفتی متاثر از کاهش قیمت نفت به پایین‌ترین قیمت رسیده‌اند. در حوزه دارو دولت بیشتر به دنبال واردات است تا سیاست‌های حمایتی از داروسازان داخلی اما با این وجود ما در سال 94 تا 95، 12% رشد سود عملیاتی داشته‌ایم.
امروز دولت بیش از 100 هزار میلیارد تومان به تامین اجتماعی بدهکار است و تامین اجتماعی بیش از 75 هزار میلیارد تومان تعهد سالیانه دارد. لذا امیدواریم دولت در پرداخت بدهی خود تدبیری را بیاندیشد قطعاً اگر بخشی از مصارف تامین اجتماعی تامین نشود حتما با مشکل مواجه خواهد شد.
شستا در حال حاضر 50 هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری جدید دارد که در حال اجرا است.
ورود تمام شرکت های شستا به بورس
از طرف دیگر 75 درصد واحدهای ما در بورس هستند و برنامه‌ریزی کردیم که شرکت‌های باقیمانده تا سال آینده وارد بورس خواهند شد و شرکت‌های غیر بورسی را نیز جهت شفافیت صورت‌های مالی به بورس می‌فرستیم.
بورس ترکیه
از طرف دیگر مذاکراتی با بورس ترکیه داشته‌ایم که برخی از سهام خود را آنجا عرضه کنیم که این اتفاق برای اولین بار است که در کشور رخ می‌دهد.
در بحث سرمایه‌گذاری خارجی در آذربایجان یک واحد دارویی و در عراق یک واحد سیمانی در حال احداث است سه تفاهم‌نامه نیز با غنا امضا کردیم از طرف دیگر با تهاتر برخی منابع داخل کشور و معادن آفریقا می توانیم پرتفوی خودمان را افزایش دهیم.
*در جریان رای اعتماد دولت طیفی از مخالفان آقای ربیعی، شستا و فساد در آن را بهانه کردند. این مسئله چقدر صحت دارد. از طرف دیگر برخی علت مخالفت با ربیعی را ایستادگی ایشان در مقابل جریان رانتی می‌دانند. نظر شما چیست؟
بخشی از مخالفت‌ها با ربیعی به دلیل عدم تمکین ایشان از درخواست‌های غیرقانونی و غیرکارشناسی برخی از افراد است. آقای ربیعی همیشه تاکید داشته که سرمایه‌های این سازمان در توسعه مناطق محروم به کار گرفته شود. مطابق دستور ایشان از تمام مناطق محروم آمار بیمه‌شدگان اخذ شده و قرار شد در استان‌ها و شهرستان‌هایی که تعداد بیمه‌شدگان حد نصاب لازم را دارد و تاکنون هیچ سرمایه‌گذاری در آنجا صورت نگرفته در اولویت قرار دهیم. ما در چهار سال گذشته در سیستان و کردستان سرمایه‌گذاری‌های جدی انجام دادیم. آقای ربیعی در چهار سال گذشته جلوی برخی از درخواست‌ها ایستاد و برای همین افراد محدودی معتقد هستند ما یکی از مجموعه هایی بودیم که حقوق نجومی نداشتیم.
در هر صورت رای اعتماد قابل توجه مجلس شورای اسلامی و نمایندگان محترم مردم به آقای ربیعی حاکی از اعتماد و سلامت و سخت‌کوشی ایشان خصوصاً در فقرزدایی و توجه به امور کارگران و بازنشستگان تحت پوشش بهزیستی بود.
گفت‌وگو: بسیم لاله
