ایران انبار تکنولوژی های عقب مانده است/ سیاست خودکفایی جواب نداد/ خودکفایی جنجالی برای برخی منفعت طلبی ها شده است

به گزارش ایلنا، چندی بعد او با آقای توسلی شهردار تهران در شهرداری همکار می‌شود و سپس به عنوان عضو هیات عامل سازمان گسترش نو سازی صنایع ایران که آن زمان با چالش‌های بسیاری مواجه بود، به دلیل مسائل و مشکلات کارگری مسئولیت می‌پذیرید و با حفظ سمت، قائم مقام مجتمع فولاد اهواز می‌شود. صفایی فراهانی پس از تاسیس وزارت صنایع سنگین معاونت طرح و برنامه را عهده‌دار می‌شود اما طولی نمی‌کشد که او بعنوان معاون و قائم‌مقام وزارت صنایع سنگین فعالیتش را ادامه می‌دهد.

با تشکیل دولت سازندگی و بازسازی نیروگاه‌های کشور، او مدیرعامل شرکت توانیر می‌شود در ادامه مسیر صفایی فراهانی شرکت‌های فراب و مپنا را پایه‌گذاری می‌کند و سپس راهی مجلس ششم می‌شود.

مهندس صفایی فراهانی در همان مقاطع 5 سال رئیس فدراسیون فوتبال ایران بود و با پایان مجلس ششم به عنوان قائم‌مقام وزارت اقتصاد دولت خاتمی منصوب می‌شود. صفایی فراهانی بمجرد، انتخاب محمود احمدی‌نژاد در سال 1384 استعفا می‌دهد و از خدمات دولتی خارج می‌شود اما این مدیر با توجه به دانش و تجربه‌ای که طی این سال‌ها به دست آورد بار دیگر به پارلمان بخش خصوصی می‌رود و فعالیت‌های خود را به عنوان یک فعال بخش خصوصی ادامه می‌دهد تا خرداد سال 1388 که پس از انتخابات بازداشت و تمامی فعالیت‌هایش متوقف می‌شود. پس از رهایی از زندان مجموعه فعالیت های او محدود می شود تاجایی که مهندس جوان دوران انقلاب اینکه اجازه فعالیت و خروج از کشور را ندارد.

در ادامه متن کامل گفتگوی پایگاه تحلیلی اقتصاد سیاسی با مهندس صفایی فراهانی را می‌خوانیم:

اقتصاد ایران غیر شفاف و مملو از فساد است چه کسانی ازچنین وضعیتی سود می برند؟ و اقتصاد قرار است چه زمانی روی آرامش را به خود ببیند؟

صفایی فراهانی: اقتصاد ایران مشکلات خاص خود را دارد. اقتصاد کشور در دوران قبل انقلاب و حتی بعد انقلاب جایگاه مناسبی نداشت، البته در یک دوره کوتاه مدت بین سال های 1343 تا1353 در بین کشورهای در حال توسعه با ثبات و پیشرو بود به طوری که بالاترین رشد و ثبات را در این سال ها شاهد بودیم، در این دوره پول ملی از ثبات خوبی برخوردار بود، شاخص تورم زیر 5 درصد بود و رشد اقتصادی متوسط بیش از 10 درصد را تجربه کرد. بنابراین می توان گفت که این دوره تنها دوره درخشان اقتصاد ایران بود. بعد از این دوره هرگز نتوانستیم چنین شرایطی را ایجاد و تجربه کنیم. البته شکوفایی اقتصاد در آن دوره، به نظر من به این دلیل بود که سطوح سیاست گذاری و برنامه ریزی و سطوح کارشناسی تفاهم نسبی داشتند. کسانی که مدیریت می‌کردند، تکنوکرات هایی بودند که توان بالا و ظرفیتی بیش از سیاست گذاری های اقتصاد ایران را داشتند. کسانی بودند که در بانک جهانی سمت داشتند و با مسایل بزرگتری نسبت به مشکلات اقتصادی ایران روبه رو شده بودند. زمانی که چنین مدیرانی به ایران بازگشتند، توانسته بودند اقتصاد ایران را هضم و ارزیابی و برنامه ریزی کنند. از طرف دیگر نیز چون بدنه تکنوکراتی حکومت، رشد کرده بود و توانایی های لازم را داشت، می توانست با آنها هماهنگ شود. بر این اساس بستری در آن زمان بوجود آمده بود که بدون تاثیر درآمدهای نفتی، ایران در میان کشورهای در حال توسعه، بیشترین رشد را ثبت کرد و در آمار بانک جهانی و صندوق بین المللی پول، ایران از نظر تداوم رشد اقتصادی، رکورد دار بود.

پس از انقلاب اسلامی به دلیل شرایط بعد از انقلاب و فقدان مدیران توانا، به ویژه دوره جنگ که مشکلات اساسی را به ایران تحمیل کرد، توانایی لازم برای بازسازی و حل معضلات ریشه ای اقتصاد نتوانست ایجاد شود، متاسفانه به دلیل گرایش های چپ گرایانه، که بعد از انقلاب شدت یافت، جایگزینی واردات به جای توسعه صادرات مبنای سیاست گذاری اقتصاد کشور شد و بدون داشتن استراتژی روشن و مشخص و هدف گذاری های نامعلوم، نوسانات اقتصادی ایران بسیار تشدید شد. زمانی که استراتژی نباشد و شرایط به گونه ای رقم می خورد که صادرات توسعه نیابد و مبنای تولید رقابتی و بازار محور شکل نگیرد، انگیزه لازم برای سرمایه گذار و تولید کننده بوجود نمی آید! در شرایطی که قیمت تمام شده، بالاتر از تعادل محور عرضه و تقاضا قرار گیرد و تکنولوژی تولید روزآمد نباشد محصولات تولیدی با ارزش افزوده بسیار نازلی وارد بازار می شود. نتیجه این روش را در حال حاضر به روشنی می بینیم، با توجه به میزان سرمایه گذاری صنعتی انجام شده در کشور ارزش افزوده تولیدات با آن هیچ تناسبی ندارد، ضمن اینکه رشد اقتصادی مستمر ایجاد نمی شود. در اوایل دوره آقای رفسنجانی شاهد رشد اقتصادی بالا هستیم. این رشد به دلیل این بود که رشد اقتصادی سه سال آخر، قبل از ایشان منفی بود، خروج از جنگ و امید در بازار باعث آن رشد جهنده شد. فقدان سیاستگذاران آگاه و نداشتن استراتژی اقتصادی و نگرش جایگزینی واردات به جای صادرات، عملاً باعث ناکارآمدی اقتصاد کشور شده است. این ناکارآمدی در عمل باعث ایجاد گورستانی از ماشین آلات ، تکنولوژی عقب مانده و قیمت تمام شده بالا گردیده است که امکان ورود به زنجیره تولید جهانی از تولیدکنندگان داخلی گرفته است و اگر صادرات مشتقات نفت از سبد صادرات کشور خارج گردد، مانده صادرات صنعتی سالانه نشان خواهد داد که اینهمه سرمایه گذاری چه راندمانی دارد!

ریشه این مشکلات را در چه می بینید؟

صفایی فراهانی: ریشه این مسایل، در درجه اول فقدان مدیران و تصمیم گیران آگاه، نگاه چپ در مدیریت کشور است، زمانی که نگاه مسولان محدود نگر باشد، این روند به وجود می آید. همین امروز مشخص است که ارزش آب در کشور چه میزان است، فقدان سیاست جدی کشت متناسب با آب مصرفی، که می تواند به مدیریت بهینه آب کمک زیادی نماید، ولی اصرار در خودکفایی بعضی محصولات و صادرات محدود سیفی جات همین میزان آب محدود را به هدر می دهد! در سال 54کشت و صنعت ایران کالیفرنیا در خوزستان محصولاتی می کاشت که مصرف داخلی نداشت وقتی از مسوول آن سوال کردم گفت این محصول تنی 5000 دلار فروش دارد با این آب محدود نبایستی گندم تنی 150 دلار کاشت!

در بخش صنعت نیز مشکلاتی از همین قبیل داریم چراکه بحث جایگزینی واردات و خودکفایی در این حوزه نیز مطرح است. موضوعاتی مثل رقابت، بازار صادراتی، ورود تکنولوژی روز، مدیریت صنعتی آگاه، اهدافی هستند که در این بخش مورد توجه نیست. نمونه این موارد را می توانیم در تولیدات خودرو کشور مشاهده کنید. امروز وزارت صنایع 5 درجه برای بررسی کیفیت و استاندارد خودرو مطرح نموده است. بیش از 70 درصد از خودروی تولیدی در ایران، زیر درجه سه است یعنی تولیداتی هستند که در دنیا مطلقاً بازار ندارند! متاسفانه بخش عمده آنهم در پایین ترین سطح آن قرار دارد! با چنین تولیداتی بازهم مردم ناگزیرند خریداری کنند ولو اینکه جانشان را با ناایمن بودن خودرو و آلوده کردن هوا به خطر می اندازند! و این تولیدات در اقتصاد ملی نه تنها سودی ندارد که خسارت آور هم هستند!

 آقای صفایی فراهانی نگاه چپ فقط در دوران مهندس میرحسین موسوی بوده است؟

صفایی فراهانی: هیچکسی در ایران به ظاهر این را نمی‌گوید اما وقتی سیاستگذاری ها را ارزیابی کنید، در می یابید که نگاه چپ حضور جدی دارد. وقتی نگاه هنوز به تولید خودکفایی است زمانی که از مجموع تولید ناخالص داخلی ،بیش از 80 درصد در دست حاکمیت است، یعنی اقتصاد دولتی است، وقتی که بانک های خصوصی هم امکان فعالیت بانکداری اقتصادی ندارند! پالایشگاه های نفت تماماً به بخش غیر دولتی واگذار شده است ولی سیاست تولید و قیمت گذاری با دولت است و آنها نمی توانند نه تولید رقابتی داشته باشند و نه بر اساس قیمت گذاری منطقی فعالیت نمایند یا بطور مثال در آخر دوره ریاست جمهوری آقای خاتمی قراردادی منعقد شد که فرودگاه امام را یک شرکت از ترکیه چهارساله با هزینه خودش توسعه دهد و از محل خدمات فرودگاهی، مبالغی را که هزینه کرده، در مدت مشخص دریافت کند. اما چرا با این موضوع مخالفت شد ؟یا مثلاً در دوره آقای هاشمی رفسنجانی قرار شد مرحوم آقای گلزار که شهرک اکباتان را ساخته بود آزاد راه تهران شمال را 4 ساله بسازد و 25 سال عوارض آنرا دریافت کند. چرا واگذار نشد؟ چه تعداد از مردم در راه شمال جان باختند و چقدر وقت و بنزین هدر می رود؟ مقاومت و مقابله کردن عملا به صورت دیوار بزرگ جلو "تغییر" است. چرا؟ اینها هم بیانگر نوع نگاه به اقتصاد در این 30 سال است! پروژه ای که توتال در فاز 2 و 3 پارس جنوبی انجام داد، کل آن برای دولت 4.5 میلیارد دلار هزینه شد اما فازهای بعدی که به داخلی ها واگذار شده بود 7 میلیارد دلار هزینه داشت! پس نشان می دهد که این جنجال ها برای منافع عده ای است. آیا بعد از این همه سال می توانیم یک سکوی10 هزار تنی بسازیم؟ اگر قادر نیستیم علت را مردانه اعلام نماییم. بیش از 115 سال از کشف نفت در ایران می گذرد چرا در کره جنوبی که نفت ندارد شرکت هایی هستند که می توانند پالایشگاه، سکوی نفتی، تجهیزات پیچیده صنعت نفت و گاز و پتروشیمی بسازند اما صنایع کشور نمی توانند. 38 سال از انقلاب گذشته است، سیاست ها هم که خودکفایی بوده است، چرا نتیجه آن این شده است؟

همه بهانه ها در طول چند سال اخیر برای پروژه های نفت و گاز، تحریم بود. اگر تحریم اثر گذار بوده است، پس به خارج وابسته ایم! بهتر است بجای شعار، بفکر شعور باشیم. مهم اینست که توان مهندسی و تولید کیفی و رقابتی را که بتوان در بازار جهانی حضور داشت، بایستی محور قرار گیرد ایران یک درصد جمعیت جهان را دارد ولی سهم آن در اقتصاد جهانی نیم درصد است برای پر کردن این گپ بزرگ نیاز به بنگاههایی داریم که سهمی در تولید جهانی داشته باشند و حجم آنها در اقتصاد کشور قابل احصاء باشد!

برای بهبود وضعیت موجود بر حرکت جهادی تاکید می شود آیا اساسا با این موضوع موافقید؟ اگر موافقید کیفیت آن چگونه باید باید باشد؟

صفایی فراهانی: حرکت جهادی خیلی خوب است به شرطی که به معنای خوب و مسوولانه کار کردن باشد. جامعه ای که راندمان کاری آن از نیم ساعت کمتر است و آمار مرکز پژوهش های مجلس، بانک جهانی و صندوق بین المللی پول آن را تایید کرده اند، چطور می تواند چنین بحث هایی را پیش کشید؟ تفکر جهادی یعنی فکر و توانایی را در خدمت کار قرار دهیم نه اینکه تنها تظاهر به حرکت جهادی کنیم .اگر وظیفه شناس باشیم و درست کار کنیم یعنی برای جامعه مفید هستم. امیدوارم به سمتی برویم که شرایط برای احساس مسئولیت و مسئولیت پذیری هم در بخش خصوصی و دولتی بالا برود.

80 میلیون ایرانی داریم، ترک، فارس، بلوچ، مسیحی، مسلمان، زرتشتی، شیعه و سنی همه ایرانی هستند، همه آنها به لحاظ قانون برابرند، پس هیچ مقامی حق ندارد بغیر از شایستگی پارامتر دیگری را معیار قرار دهد تفاوت گذاشتن بین افراد به طور غیر مستقیم اذیت کننده است و دل به کار نمی دهند. این یعنی ساختار کشور بعد از این همه سرمایه گذاری و هزینه برای توسعه صنعت، به یکی از گورستان های ماشین آلات در جهان تبدیل شده است. این همه سرمایه گذاری شده است، ارزش افزوده آنها چیست؟ چرا ارزش افزوده اتومبیل کشور پراید و پیکان شد؟ پیکان و هیوندای حدوداً در یک زمان شروع شدند، یکی بازار امریکا را هم اکنون فتح کرده است و ما همچنان با مشکلات تولید داخلی درگیریم!

تا زمانی که نگاه مسئولان اصلاح نشود، یعنی فرصت را از مردم خود دریغ کرده اند و بدنه کارشناسی، تخصصی و مهارتی را از کارایی انداخته اند! اصل تمایز را در دانشگاه و صنعت به وجود آورده اند؛ نمی توان جامعه را مدیریت کرد. همه مردم در این کشور حق دارند.

واقعاً چند نفر تا چند هفته پیش خانم پروفسور مریم میرزا خانی را در کشور می شناختند، چه تعداد از مسئولان خانم پروفسور فریناز کوشانفر که با اختراع نوعی از تراشه یکی از 35 مخترع برتر قرن 21 شد را می شناسند یا خانم پروفسور جراحی که بدلیل ساخت وسایل نانو در کاخ سفید از دست رییس جمهورآمریکا مدال گرفت یا خانم پروفسور طبازاده که بعنوان یکی از 10 دانشمند برتر ایستگاه فضایی ناسا شناخته می شود و یا خانم پروفسور مصلحی که تاکنون دوبار جایزه سیب طلایی را از موسسه ملی بهداشت جهانی دریافت کرده است، اینها و دهها مورد دیگر از افتخارات ایران هستند که همین نوع نگاه ها رانده شده اند! تا کی بایستی این ثروت ها از دست بروند؟ تا کی بایستی دل به شعارهای عوام فریبانه دل خوش کرد بعد از دولت خاتمی شعار دولت نهم این بود که با مافیای نفت مقابله می کند. چه کردند؟ مبارزه این دولت به اینجا ختم شد که مقدار زیادی کارشناسان نفتی را از دور خارج کردند و بخش زیادی از نفت های کشور به خارج رفت که بیشتر پول آن برنگشته است. همان کسی که دولت او را دولت امام زمان(عج) می گفتند و او را انقلابی و رجایی دوم می دانستند. این ها نتیجه نوع نگاه غلط به انقلابی بودن و مردم کشور است!

این نوع عوام فریبی از طرف چه کسی است؟ اینها حاصل 8 سال چپاول و غارت کشور است، در شروع دولت روحانی هم گفتم دولت اصلاحات تنها درگیر مسائل سیاسی بود اما دولت روحانی هم با مسائل سیاسی و هم با مسائل اقتصادی درگیر خواهد بود و البته مسائل اقتصادی سنگین تر از مشکلات سیاسی خواهد شد‍! کشوری که در طول 8 سال بیش از 800 میلیارد دلار صادرات نفت و گاز و پتروشیمی درآمد داشته، و به دفعات رییس دولت گفته معلوم نیست این پول صرف چه کاری شده است، پس مشخص است عده ای پول هنگفت باد آورده به دست آورده اند که اصلا دست راست و چپ خود را تشخیص نمی دادند اما الان سوپر میلیاردر شناخته می شوند و حاضرند هر تخریبی را انجام دهند! اینها کسانی هستند که از آب گل آلود سود می برند!

توپخانه تخریبی که برای روحانی درست کردند، آیا قابل قیاس با خاتمی است؟

صفایی فراهانی: قطعا سنگین تر است. چرا که اگر به یاد داشته باشید، آقای جزایری تمام خلافی که داشت، اختلاس 50 تا 60 میلیارد تومان بود و به اندازه 50 میلیارد می توانست افراد را بخرد. اما اگر همین گردش مالی را به 50 تا 60 هزار میلیارد تومان برسانید ،چند نفر را می شود خرید؟ زمانی که 3 هزار میلیارد تومان آقای فلانی برمیدارد، این افراد طیف بزرگتری را می توانند با خود همراه کنند و سیستم را بهم بزنند. این موضوع بیشتر از مسائل سیاسی تاثیر دارد. در مورد آقای زنجانی، روزنامه های تهران نوشته بودند به دلیل ساختن ساختمان ایران زمین، و نشست ساختمان های اطراف ناگزیر شد مبلغی حدود 500 میلیارد تومان، ساختمان های اطراف را خریداری کند. یعنی برای اینکه مردم شکایت نکنند، این فرد حاضر است 500 میلیارد تومان هزینه کند، حال چنین افرادی برای افزایش نفوذ خود در سیستم چقدر هزینه خواهند کرد و این خرج را برای چه مواردی می کنند؟

اینکه رهبری می فرماید باید مراقب نفوذ بود، مگر منظور ایشان تنها به نفوذ خارجی هاست ؟ داخلی ها نفوذ نمی کنند؟ این افرادی که ثروت های باد آورده دارند، نمی توانند نمایندگان مجلس و دولتیان را با خود همراه کنند؟ مگر معاون اول آقای احمدی نژاد اعلام نکرد که به بیش از 130 نماینده مجلس، پول داده است، آنها چه کسانی بودند؟ قطعا تقسیم نکرد که این نمایندگان برای او صلوات بفرستند؟ منافعی را دنبال می کردند. پس عده ای دیگر می توانند مبالغ هنگفت تر و آدم های بیشتر را بخرند، تا جنجال به پا کنند.

یکی از موضوعات مهم در سیستم مدیریتی کشور، تقدم و تاخر تعهد و تخصص است. این موضوع را چطور ارزیابی می کنید؟

صفایی فراهانی: تعهد داشتن اصل است، نمایش تعهد بد است. زمانی که می گوییم راندمان کارگران ژاپنی از 8 ساعت، 7.30 است، نشان می دهد جامعه ژاپن متعهد به کشور خود است. تعهد به شرطی خوب است که یک قرارداد اخلاقی باشد. جهادی کار کردن عالی است به شرطی که واقعی باشد. شعار جهادی ندهیم اما عملکرد چیز دیگری باشد. اگر راندمان نیروی کار ایرانی به 6 ساعت در روز برسد، کار بزرگی کرده ایم. متاسفانه انچه که از تعهد می گویند، تظاهر و ظاهرفریبی است و این ایراد اساسی دارد! افرادی تعهد دارند که مسئولانه کاری که به عهده آنهاست انجام دهند، اگر مقامی به آنها پیشنهاد شود که توان کافی برای انجام آن ندارند، نپذیرند! توجیه این که اگر بر من تکلیف کنند می پذیرم، این فرصت طلبی است! برخی اوقات کسانی هستند که ادعای تعهد دارند اما اصلا به کار خود مومن نیستند. کدام متعهدی چنین سرانجامی دارد؟ اگر به هر فرد توانایی میدان دهند و او مسئولانه کار کند، این یک مسئول متعهد است چراکه تعهد خود را در قبال کشور ادا می کند. همین خانم پروفسور مریم میرزا خانی که فوت کرد؛ الحق فرد شایسته ای در دنیا بود، چرا که به علم متعهد بود و در عمل به همه نشان داد.

این مغلطه ای که در معنی کردن تعهد به وجود آمده چه آسیب هایی را در پی داشته است؟

صفایی فراهانی: طبق آمار صندوق بین المللی پول ایران از نظر فرار مغزها در بین 91 کشور مقام اول را دارد! طبق آمار آنها بیش از 250 هزار مهندس و پزشک ایرانی در آمریکا هستند یا بنیاد ملی نخبگان ایران اعلام کرد 308 نفر از دارندگان مدال المپیاد و 350 نفر از برترین های آزمون سراسری از سال 82 تا 86 به خارج مهاجرت کرده اند! برای همین خانم پروفسور مریم میرزاخانی که همه تسلیت گفتند. بعید می دانم اگر ایران می ماند، می گذاشتند استاد دانشگاه بشود! متاسفانه تعهد از نگاه برخی مسولان یعنی ادعا و تظاهر! اما متاسفانه هیچ کس کاری به این ندارد که این تعهد ظاهری است یا واقعی؟ عده ای با هدف فرصت طلبی، وتظاهر به تعهد کردندو این مشکلات را به وجود آورده‌اند؟ مردم برای چه با رژیم شاه درگیر شدند؟ آیا به دنبال رفاه بودند؟ مردم با بی عدالتی رژیم شاه مقابله کردند و بدنبال عدالتی بودند که منصوب به حضرت علی (ع) بود.

پس آیا در این سال ها و با توجه به مواردی که اشاره کردید، این عدالت محقق شد؟

صفایی فراهانی: نه متاسفانه علت این بی عدالتی در روندی است که برخی افراد اجازه نمی دهند، فرصت ها به مساوات ارایه شود، بایستی معیار شایستگی افراد باشد. امروز که 40 سال از انقلاب می گذرد، اکثر این مردم در همین دوران رشد کرده اند. و مسول پرروش آنها جمهوری اسلامی بوده است. اگر از ابتدا به این موارد توجه می کردیم، دچار چنین مشکلاتی نبودیم. امروز بیش از 80% شاغلان کشور کسانی هستند که بعد از انقلاب تحصیل کرده و در این دوره رشد کرده اند پس هسته اصلی نیروهای جامعه بعد از انقلاب رشد کرده اند اما چگونه است که میان آنها تفاوت می گذاریم و آنها را خوب و بد می کنیم؟ چطور می توان گفت کسانی که در فلان جا، کار می کند، فقط متعهد هستند؟ اگر این نگاه نبود 70 درصد کسانی که مدال المپیاد را کسب کرده اند، از ایران نمی رفتند؟ اگر در اینجا همان فرصت و همان شرایط خارج از کشور برای دانشجوی المپیادی ایجاد شود آیا باز هم این دانشجو از ایران می‌رود؟ چرا صاحبان سرمایه ما ترجیح می‌دهد به دبی،ترکیه وبه تازگی چین بروند و سرمایه خود را به این کشورهای منتقل کنند؟ چرا در آنجا فعالیت می‌کنند؟ اگر در ایران برای آنها شرایط برابر ایجاد شود و عرصه، عرصه رقابت باشد، قطعا می‌مانند. اما هنگام واگذاری کار، تنها گروه‌های خاصی انتخاب می‌شوند و دایره انتخاب را تنگ کرده و فرصت برابر را از دیگران دریغ می کنند. بهتر است مسئولان به آمار مهاجرت از سال 1340 تا 1356 و از 1380 تا 1396 یک نظری بیندازند تا شرایط را بهتر درک کنند!

با این حال درکشور نظام جمهوری اسلامی را به یک هدف والا در نظر داریم ، مشکل تظاهر به تعهد را چگونه باید حل کرد؟

صفایی فراهانی: بله ! به هرحال حکومت ایران دارای مبناو پایه ایدئولوژیک است. این واقعیت است و کسانی که در این حکومت بخواهند فعالیت داشته باشند بایستی این مهم را بپذیرند ولی مشکل اینجاست که بسیاری تظاهر می کنند و افرادی که حاضر نیستند تظاهر نمایند در این سیستم جایی ندارند اما زمانی که از نزدیک اعتقادات همان هایی که تظاهر نمی کنند را بررسی می کنید، می بینید افراد بسیار معتقدی هستند اما حاضر نیستند با تظاهر، جایگاهی دست و پا نمایند! اما هستند افرادی که بسیار تظاهر می‌کنند؛ مجلس روضه‌خوانی برگزار می کنند، سفره نذری پهن می‌کنند و در از بین بردن حق دیگران هم هیچ ترسی ندارند!

آقای روحانی آیا می‌تواند با پشتوانه 23 میلیون رای خود تغییری در این رویه ایجاد کند؟

صفایی فراهانی: رییس جمهور سیاست مدار با سابقه ایست، ارزش آرای خود را می داند، او با رعایت قانون و ایجاد نظم و برخورد منطقی در 4 سال اول تغییرات اساسی در رفتار دولتی نسبت به دولت دهم ایجاد کرده است خیلی از رانت ها را قطع کرد. این حمله ها بدلیل محدود شدن ابعاد سفره گسترده آنهاست.

این افراد حمله می‌کنند تا روحانی عقب نشینی کند. کوتاه آمدن روحانی، یعنی میدان دادن به آنها برای خودسری و اقدام غیرقانونی و دسترسی به هدف!

این افراد احساس می‌کنند اگر به روحانی فرصت دهند، او کاملاً دست آنها را قطع می‌کند به همین دلیل آنقدر سر و صدا می‌کنند تا روحانی فرصت فکر کردن و سازماندهی را نداشته باشد و آنها بتواند به اهداف خود برسند. آنها کاملاً می فهمند اگر قانون و ضوابط رعایت شود و بخشی از قول‌هایی که روحانی به مردم داده شده عملی شود که این وسط خود را در دسته عزادار جا زده اند، بی‌نهار می‌مانند!!

درواقع فشار و جنجال این گروه به این دلیل است که رانت ها را از دست ندهند زیرا در دولت نهم و دهم به رانت هایی رسیده‌اند که برای آنها بسیار ارزشمند است. فکر می کنید این افراد مخالف قرارداد توتال هستند؟ نه اگر در کنار قرارداد توتال دو تا رانت هم برای آنها قایل شوند سروصدا نمی کنند هیچ، تمجید قرارداد توتال را هم می گویند! هر چه سیستم بدون کنترل‌تر باشد منفعت بری افراد نیز ساده‌تر اتفاق می افتد.

مثلاً زمانی که در سال 89 قانون اجرای هدفمندی یارانه ها اعلام شد، بنده در زندان بودم. در همانجا با بازجوی خود صحبت کردم و گفتم این کار خلاف مصالح کشور است. اعلام کردم که این اقدام امنیت ملی را به خطر می اندازد. با این پولی که میان مردم تقسیم می کنید مگر شغلی ایجاد می شود؟ این پول چه خاصیتی برای مردم دارد؟ قدرت خرید این پول دو سال بعد از بین می رود. بعد در اجرا بررسی کردند، دیدند که جمعیت کشور 77 میلیون است اما 82 میلیون یارانه توزیع می شود. چه کسی آن یارانه اضافه را می گیرد؟ این نشان می دهد هر اقدامی که در ایران انجام می شود عده ای برای منفعت خود برنامه ریزی می کنند.

عاقبت اقتصادی کشور چه می شود؟

صفایی فراهانی: مردم راه خود را پیدا کرده اند. 110 سال از انقلاب مشروطه گذشته و 38 سال است که کشور جمهوری شده است. از سال 57 تا امروز نشان می دهد که مردم چقدر بیدار و هوشیار شده اند، 20 سال است مردم نتیجه انتخابات را خود تعیین می کنند. این موضوع رویداد بزرگی است و اتفاقا نوید مهمی نیز می دهد. جمهوری جایگاه خود را در کشور با همه مشکلات و فشارها پیدا کرده است و اگر این روند ادامه یابد، مابقی مشکلات نیز حل می شود. 21 نفر نمایندگان شورای شهر تهران از یک لیست رای می آوردند. این موضوع کوچکی نیست. زمانی که این پدیده ها را در کنار هم قرار می دهید، در می یابیم، در جامعه ما، مردم به مسائلی که به آنها مربوط است واکنش نشان می دهند. این نشان از بلوغ و بیداری مردم است. مدتی پیش با کارگری صحبت می کردم. از او پرسیدم دولت احمدی نژد برای شما بهتر بود یا روحانی؟ گفت آقای احمدی نژاد یارانه داد اما ای کاش نمی داد چون بیش از آن پول، همه اجناس گران شد! در انتخابات اخیر هم بعضی ها نوید دادند که یارانه را سه برابر می کنند، ولی اکثریت به آن رای ندادند! انتخابات اردیبهشت ماه سال جاری غیر از انتخاب رییس جمهور رای مردم به خواسته های خودشان بود که در قول های آقای روحانی منعکس شده بود پس این موارد نشان می دهد قدرت تشخیص مردم به تدریج در فضای جامعه اثرگذار است. طبیعی است که در فضای اقتصادی نیز حکومت ناگزیر است تحول به وجود بیاورد. کمااینکه امروز قرارداد توتال را مثل قرارداد توسعه فرودگاه امام خمینی(ره) در آخر دوره اصلاحات نتوانستند باطل کنند. پس عملا می بینیم که بلوغ و حضور مردم شرایطی را به وجود می آورد که حاکمیت ناگزیر به قبول اصلاح است. این اتفاقات موجب می شود تا سیاستمداران به هوش باشند. در بررسی ماجرای دردناک آتنا، دو نکته قابل تامل بود. نخست کسانی که افکار پلید دارند، متوجه شدند جامعه هوشیار است و اگر دست از پا خطا کنند مردم برخورد خواهند کرد. دوم حضور مردم در صحنه، به نیروهایی که جامعه را اداره می کنند، هشدار داد.

گفت‌وگو از محسن بیدی