اعتراض رسمی عراق نسبت به تاخیر ایران در اجرای راه آهن شلمچه- بصره

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، یکی از سیاست‌های دولت افزایش همکاری‌های تجاری با کشورهای همسایه بوده و رییس جمهوری تا کنون بارها به این موضوع تاکید داشته از این رو تکمیل و احداث زیرساخت‌های حمل و نقلی توسعه دهنده ترانزیت و جابه جایی کالا در اولویت قرار گرفت و در بودجه امسال آمده که هم برای  توسعه و تکمیل مسیرهای صادراتی کشور و درجهت تقویت  ارتباط با همسایگان 2 میلیارد یورو از محل تسهیلات خارجی (فاینانس) در اختیار شرکت راه آهن قرار می‌گیرد تا برای اتصال راه آهن ایران با همسایگان هزینه شود.

یکی از پروژ‌ه‌های ریلی که می‌توان واجد شرایط اولویت‌های اختصاص بودجه باشد، راه آهن شلمچه به بصره است که با ساخت آن ایران به شبکه ریلی عراق متصل می‌شود و علاوه بر اینکه با اتصال دو کشور به خط راه آهن امکان افزایش تجارت 9 میلیارد دلاری تجارت با عراق وجود دارد، ایران از این مسیر از طریق سوریه به لبنان و یا از طریق سوریه به مدیترانه و در نهایت به یونان و اروپا متصل می‌شود بنابراین این اتصالات ریلی می‌تواند یک اتفاق راهبردی در منطقه باشد.

البته خط آهن شلمچه- بصره هم سرنوشتی مشابه به سایر پروژه‌های عمرانی کشور را داشت که به گفته رییس سازمان برنامه بودجه پروژه‌های عمرانی در ایران به آثار باستانی تبدیل می‌شوند. اتصال ریلی ایران و عراق به طول 32 کیلومتر از 20 سال گذشته شروع شده‌است با هر چند سال یک بار هم با طرف عراقی به توافقاتی برای ادامه ساخت می‌رسیم اما همچنان پیشرفت فیزیکی این پروژه در صفر باقی می‌ماند.   

در دولت گذشته مذاکرات برای احداث راه آهن شلمچه – بصره به طور جدی شروع شد و وزارت راه و شهرسازی کار را به شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل سپرد و قرار بر این شد که با مشارکت بنیاد مستضعفان کار از سر گرفته شود. پس از مدتی هیئت وزیران -در جلسه مورخ ۱۲ شهریور ۱۳۹۹- پیشنهاد تغییر سرمایه‌گذار برای قرارداد مشارکت در اجرای پروژه راه آهن شلمچه-بصره را با هدف تسریع در آغاز عملیات اجرایی فرآیند تامین مالی پروژه به تصویب رساند و شرکت ارزش آفرینان فدک به عنوان سرمایه‌گذار و تامین کننده مالی ۱۰۰ درصدی اجرای این پروژه جایگزین بنیاد مستضعفان شد.  

اما با تغییر دولت باز هم تغییراتی در مجریان این پروژه انجام شد بطوریکه با ابلاغ وزیر راه کار از شرکت ساخت دوباره گرفته شد و به شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران واگذار شد و شرکت فدک هم از این پروژه حذف شد. به عبارت دیگر در تمام این سالها مسئولان درگیر انتخاب مجری این پروژه بودند و پروژه مهم راه آهن شلمچه- بصره بین دستگاه‌های اجرایی پاسکاری شده‌است.  

رستم قاسمی در سفر به عراق در دی ماه سال گذشته اعلام کرد که توافق‌نامه با عراق این است که ما ظرف یک ماه آینده عملاً علمیات اجرایی در بخش پل بین ایران و عراق را آغاز کنیم اما همین که پای وزیر به ایران رسید، عراقی ها این موضوع را تکذیب کردند و ناصر الشبلی وزیر حمل و نقل عراق ضمن تکذیب این ادعای قاسمی اعلام کرد که از با یک شرکت ایتالیایی برای توسعه طرح‌های ویژه ریلی از بندر فاو تا مرز عراق-ترکیه قرارداد امضا شده‌است.  

در حالی که روز گذشته «شهریار افندی‌زاده» معاون حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی درباره میزان پیشرفت این پروژه اعلام کرد که این پروژه به مرحله تملک اراضی رسیده و در ادامه کار مین روبی انجام می‌شود، خیرالله خادمی، مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل در مرداد ماه سال گذشته گفته بود شرکت راه‌آهن عراق موضوع تملک اراضی مسیر ریلی مذکور را آغاز کرده و اراضی تجهیز کارگاه در منطقه آزاد اروند به مساحت ۴۰ هکتار در اختیار سرمایه‌گذار قرار داده شد.      

بنابراین عملا پروژه در طول این مدت پیشرفتی نداشته‌است.  

حسین طوسی، مدیرعامل شرکت ساخت و بهره‌برداری راه آهن شلمچه- بصره زیرمجموعه شرکت فدک در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا با بیان اینکه قاسمی وزیر راه و شهرسازی به یکباره و بدون توضیح و ارایه دلایل شرکت فدک را از این پروژه حذف کرد، اظهار داشت: در سال 99 طبق مصوبه دولت، اجرای پروژه‌ راه‌آهن شلمچه-بصره به شرکت به فدک واگذار شد اما وزیر راه در دولت سیزدهم به یکباره این مصوبه را لغو کرد و بدون ارایه دلایل فقط اعلام شد که دولت قصد ساخت این پروژه ‌را دارد این در حالی بود که نمایندگان فدک هم در سفر به عراق برای مذاکرات درباره این پروژه همراه وزیر بودند.    

وی ادامه داد: وزیر راه تصمیم گرفت که یک شرکت مشترک ایرانی و عراقی برای ساخت این پروژه تاسیس کند که این تصمیم دو اشکال بزرگ داشت و به همین دلیل تا به امروز موفق به برنامه‌های خود نبودند اول اینکه ایجاد یک شرکت دولتی نیاز به موافقت و تصویب مجلس دارد و دوم اینکه راه آهن ایران برای اجرای این کار درخواست یک بودجه مفصلی را از مجلس کرده که گویا مجلس هم با این درخواست شرکت راه آهن مولافقت نکرده‌است.      

طوسی با بیان اینکه پس از واگذاری کار به شرکت راه آهن تا به امروز هیچ اقدامی برای ساخت انجام نشده است، گفت: پروژه کاملا خوابیده و متوقف شده بطوریکه عراقی‌ها تا کنون 2 نامه اعتراضی نسبت به توقف پروژه ارسال کرده‌اند مبنی بر اینکه چرا طرف ایرانی به تعهدات خود نسبت به اجرای علمیات بر روی پل بین دو کشور اقدام نکرده‌‌است.           

وی افزود: شرایط فعلی در حالی است که بودجه قابل توجهی صرف تعیین مرز برای آغاز اجرای پروژه انجام شده و با تصمیمات غیرکاشناسی وزارت راه و شهرسازی زمان شروع اجرای این پروژه حداقل تا دو سال به تاخیر افتاد.

طوسی با اشاره به روند کار در پروژه قبل از واگذاری به راه آهن اظهار داشت: گزارش‌های پیشرفت کار را به طور مرتب به شرکت ساخت ارسال کردیم و پروژه طبق برنامه پیش می‌رفت و آقایان هیچ بهانه‌ای نسبت به تاخیر در اجرا نداشتند اما به یکباره مصوبه هیات دولت را لغو کردند و گفته شد برای اینکه کار سریع‌تر پیش ببرد دولت کار کار می‌شود اما شاهد آن هستیم که هیچ اقدامی انجام نداده‌اند که همین روند باعث اعتراض عراقی‌ها شده است.         

مدیرعامل شرکت ساخت و بهره‌برداری راه آهن شلمچه- بصره تاکید کرد: بارها نسبت به این اقدام وزارت راه نسبت به لغو مصوبه هیات دولت اعتراض کردیم و با معاون اول رییس جمهوری و معاون حقوقی رییس جمهور هم مکاتباتی داشتیم اما جوابی ندادند و نتیجه‌ای نداشت. این اقدام یکباره وزیر در شرایطی اتفاق افتاد که قرار بر این بود در سفر به عراق شرکت فدک را به طرف عراقی معرفی کنند تا با ترک تشریفات کار را در خاک عراق شروع کنیم.