جایگاه نفت و گاز در اتفاقات اخیر قزاقستان/چرا هم شرق نگران است و هم غرب؟

محمود خاقانی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، با اشاره به اتفاقات اخیر در قزاقستان اظهار داشت: قزاقستان بزرگترین کشور آسیای مرکزی از نظر مساحت و ثروتمندترین از نظر منابع  یورانیوم (انرژی هسته‌ای و مرکز غنی‌سازی یورانیوم برای سوخت نیروگاه‌های هسته‌ای و غیره )، نفت خام ، گاز طبیعی، منابع زیرزمینی، کشاورزی، دامداری و...است. تمامی ثروت کشور قزاقستان دردست یک خانواده و همراهان آنها به نام نظربایف مدیریت می‌شوند. نظربایف در حدود دوسال قبل در سال 2019 تصمیم گرفت از ریاست‌جمهوری کناره‌گیری کند ولی مردم قزاقستان معتقدند که او دولت پنهان را ریاست می‌کند، شرکت‌های چند ملیتی و دول شرق و غرب هم حکومت نظربایف را حمایت می‌کنند و کنسرسیوم‌های نفتی مختلف با مشارکت شرکت‌های چینی، روسی، اروپائی و آمریکائی صنعت نفت و گاز و غیره را در قزاقستان تحت تسلط و کنترل دارند.

وی افزود: درچند روز اخیر دولت قزاقستان در راستای کمک به جبران کسری بودجه  تصمیم گرفت که سقفی که برای قیمت گاز حاصل از فرآورش نفت خام در پالایشگاه مشهور به گاز مایع پترولیوم (LPG) که برای سوخت اتومبیل‌ها درقزاقستان استفاده می‌شود را لغو کند و اجازه بدهد که قیمت برای مصرف‌کننده افزایش یابد. مردم در قزاقستان در طول سال‌های اخیر سوخت وسائل حمل و نقل را از بنزین به گاز مایع پترولیوم LPG که ارزان‌تر بود تغییر دادند و با افزایش قیمت LPG این نگرانی پدید آمد که اقتصاد خانواده که درحال حاضر بدلیل تورم و افزایش قیمت‌ها با مشکلات عدیده دست به گریبان هستند، هزینه‌ها بالاتر برود و برای مردم طاقت‌فرسا شود. مردم بطور بی‌سابقه‌ای در کشور قزاقستان دست به اعتراضات علیه افزایش بهای سوخت زدند که دولت با مردم برخورد کرد.  

این کارشناس حوزه بین‌الملل انرژی تصریح کرد: از دهه 1980 میلادی قزاقستان بعنوان یک کشورصادرکننده نفت و گاز و اورانیوم خام و غنی‌سازی شده قابل اعتماد به روسیه، چین و اروپا شناخته شد. درنتیجه بدلیل ذخائر غنی نفت، گاز، ذغال سنگ و اورانیوم بعنوان تامین‌کننده امنیت انرژی مورد نیاز کشورهای مختلف در شرق و غرب شناخته شد. علاوه برآن حداقل برای چین قزاقستان یک کشور مهم برای عبور منابع انرژی کشورهای آسایه مرکزی به چین است و اکنون چین، روسیه، آمریکا و اروپا که سرمایه‌گذاری‌های عظیمی در قزاقستان انجام داده‌اند بشدت نگران اوضاع قزاقستان هستند.  آمریکا از سرایت تنش و تظاهرات به میدان عظیم نفتی تنگیز که در انحصار شرکت آمریکائی شورون است، نگران است. اگرچه مدعی است که هنوز تولید نفت خام در این میدان مختل نشده است. کارشناسان معقتدند که چنانچه تولید نفت خام ، گاز طبیعی و اورانیوم  در قزاقستان دچار اختلال شود عوارض اقتصادی آن به مراتب از مسائل سیاسی فراتر خواهد رفت.

وی در ادامه گفت: بیش از پنج درصد گاز طبیعی مورد نیاز چین در کنار نفت‌خام میادین مختلف از قزاقستان تامین می‌شود و روسیه هم برای صادرات به اروپا به گاز طبیعی وارداتی از قزاقستان نیاز دارد. درهمین حال کنسرسیوم‌های غربی شریک با روسیه و چین نظیر کنسرسیوم کاشکان نفت‌خام تولیدی‌شان در قزاقستان را از مسیر روسیه به دریای سیاه و از آنجا به غرب صادر می‌کنند. بنابراین، شرق و غرب در فکر سرکوب اعتراضات مردمی در قزاقستان و حفظ حکومت و قدرت الیگارشی حاکم در قزاقستان است. آریال کهن که به یک کارشناس طرفدار نظام صیهونیستی – اسرائیل در آمریکا شهرت دارد درمقاله ای نوشته است : " ما در آمریکا باید نگران تنش و بحران در قزاقستان باشیم زیرا روابط بسیار خوبی را با این کشور در طول سال‌های گذشته تاکنون برقرار کرده‌ایم. قزاقستان کشور بزرگی است  که حداقل در سه منطقه آن زمان و ساعت یکسان نیست. قزاقستان منابع عظیم معدنی و تولید کشاورزی و دامپروری دارد که کالاهای با ارزشی محسوب می‌شوند. مردمی با سواد و متخصص دارد، بنابراین ، آمریکا باید حتما" اخبار و رویدادهای داخلی قزاقستان بطور دقیق تجزیه و تحلیل کند و با تمامی کسانی که ضروری است گفتگو کند تا بتواند از منافع عظیم آمریکا در قزاقستان و سرمایه‌گذاری‌هائی که بعمل آمده است مراقبت و حمایت کند. باید تمامیت ارضی قزاقستان و نظام حکومتی سکولار ( غیردینی ) قزاقستان که تاکنون با آمریکا بهترین روابط را داشته است حفظ شود."