سردرگمی آب در ایران/ آیا راهی برای نجات جان آب مانده است؟

رضا حاجی‌کریم در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره چرایی ابتلای خوزستان به معضل کم‌آبی اظهار داشت: 30 درصد ذخایر آب شیرین کشور در خوزستان قرار دارد، اما مشکل این است که نگاه ما به توسعه استان و استان‌های بالادست تامین کننده منابع آبی خوزستان مثل لرستان و چهار محال و بختیاری صحیح نبود و توسعه از دید آب‌محوری نبوده، بنابراین برداشت‌ها، تخصیص‌ها و حقابه‌ها چه در حوزه کشاورزی و چه صنعت با درک مسئله کم‌آبی همراه نبوده است. 

وی افزود: یک وجه ماجرا حقیقت کتمان‌ناپذیر خشکسالی شدید است که منجر به مشکل شده، ما روزهایی را سپری می‌کنیم که بطور متوسط 47 درصد از بارندگی‌ها در کشور کم شده و شرایط خشکسالی عجیبی را تجربه می‌کنیم که مزید بر علت شده است، وجه دیگر ماجرا که منجر به اعتراضات شده این است در نگاه ما به موضوع آب تعاملات اجتماعی نادیده گرفته شده و الگوی حکمرانی بخش آب صحیح نبوده است. 

عضو هیئت مدیره فدراسیون صنعت آب تصریح کرد: ما تصمیم‌گیری در خصوص کل ماجرای آب را به وزارت نیرو واگذار کردیم و آن را به وزارتخانه توزیع‌محور تبدیل کرده‌ایم، یعنی هم تولید و هم توزیع را به عهده این وزارتخانه قرار دادیم، در حالی که بزرگترین مصرف‌کنندگان وزارت کشاورزی و صمت هستند. 

وی خاطرنشان کرد: در الگوی حاکمیتی آب ذی‌نفعان حوزه را به مشارکت نگرفتیم مثلا در الگوی کشاورزی سنتی ایران کشاورزان مامور بودند و قنات را نگهداری و حقابه‌ها را تعیین می‌کردند و خود تصمیم می‌گرفتند، ما در الگوی مدیریتی مدرن کل تصمیم‌گیران را حذف کردیم، بنابراین کشاورز نگاهی به این ماجرا ندارد که چقدر آب پشت سد قرار دارد و یا دامدار درگیر این موضوع نمی‌شود که وضعیت بارش‌ها چگونه است، زیرا یک متولی بنام وزارت نیرو وجود دارد که ماموریت دارد آب را به هر قیمتی تامین کند، بنابراین مصرف کنندگان خود را با واقعیت‌های موجود از جمله خشکسالی مطابقت نمی‌دهند، وقتی تنش و خشکسالی رخ می‌دهد دولت است که در یک طرف ماجرا تنها می‌ماند و بقیه به عنوان مطالبه‌گر آب می‌خواهند، نظیر آن را در مسائل دیگر کشور داریم که باب گفت‌وگو و مشارکت را بسته‌ایم و دولت را به عنوان فعال مایشاء در نظر گرفتیم و در چنین فضایی طبیعی است که چنین اعتراضاتی هم شکل بگیرد.

حاجی‌کریم گفت: به نظر بنده علیرغم اینکه خیلی دیر شده اما اکنون در زمانی هستیم که دولت جدید در حال تشکیل است شاید هنوز هم بشود با اصلاح الگوی حکمرانی آب و اصلاحات اساسی در نظام حاکمیت بخش آب تمام ذینفعان مشارکت کنند، اگر کشاورز را در مدیریت منابع آبی مشارکت دهیم مطمئن باشیم با الگوهایی که از هزاران سال قبل در دسترس داشته خود مشکلات را رفع می‌کند، این تصمیمی است که باید دیر یا زود گرفته شود ولی امیدوارم آنقدر دیر نباشد که نه از تاک نشانی باشد و نه تاک‌نشان.