نبود میانجی اجتماعی به ایران آسیب جدی زده است/ نگران نگاه امنیتی به نهادهای مدنی هستم/ ما مردم را شاد نکردیم

به گزارش خبرنگار ایلنا، علی ربیعی (سخنگوی دولت) در پنجمین نشست اعضای شورای هماهنگی شبکه‌های مردم‌نهاد محیط زیست و منابع طبیعی که با حضور عیسی کلانتری صبح امروز در سازمان محیط زیست برگزار شد، گفت: مسئله محیط زیست نه مسئله آب است، نه خاک و نه معادن بلکه همه اینها را شامل می‌شود و همه اینها در محور جامعه نیز اهمیت پیدا می‌کند. اگر ما بسیاری از طرح‌ها و برنامه‌هایمان را در محور اجتماعی دنبال می‌کردیم قطعا زودتر به نتیجه می‌رسیدیم. این جلسه از چند موضوع برای ما دارای اهمیت است. ما امروز با شما هم‌عقیده هستیم و معتقدم که کار شما سه وجه دارد که یک ضلع کار سمن‌ها نقد دولت و سیاست‌گذاران است که بخش اعظم سیاست‌گذاری در حوزه‌های مختلف صورت می‌گیرد اما دولت هم نقش مهمی در سیاست‌گذاری‌ها دارد.

وی ادامه داد: معتقدم تضادهایی درون توسعه وجود دارد که واقعی است و نمی‌توان به آن بی‌توجه بود. همچنین تعارض منافع وجود دارد که البته بخشی از این تعارض منافع شخصی است و بخشی از آن هم منافع بخشی است.

سخنگوی دولت خاطرنشان کرد: معتقدم باید آثار محیط زیست در سیاست‌ها سنجیده شود اما قبول کنید ساختارها پرچالش است. من زمانی می‌خواستم یک معدن را به دلیل عدم ایمنی تعطیل کنم اما دیدیم ۲۰۰ هزار نفر بیکار می‌شوند. بنابراین معتقدم در چنین مواقعی فرد بین دو تصمیم می‌ماند و باید انتخاب کند. البته ما سمت ایمنی را در آن کارخانه گرفتیم و موارد را اصلاح کردیم.

ربیعی با اشاره به جمعیت بیکار در کشور گفت: ما ۵/۴ میلیون دانشجو داریم که در حال ورود به بازار کار هستند. همچنین حدود ۳ میلیون بیکار نیز از گذشته در کشور وجود دارد که به هر حال برای ایجاد کار برای این تعداد از افراد نیاز به توسعه اقتصادی داریم و بخشی از این توسعه اقتصادی در ایجاد معادن است.

ربیعی با بیان اینکه من صحبت دوستان در این جمع را تایید می‌کنم و موافقم که باید تغییر ذهنیت پیش‌فرض توسعه شود، گفت: آدمی که می‌خواهد دلسوزانه در محیط زیست کار کند باید این تضادها را نیز مدنظر قرار دهد. من به عنوان یک کنشگر اجتماعی معتقدم که اشکال امروز ایران این است که از نبود میانجی آسیب جدی به آن وارد شده است. میانجی‌های اجتماعی شکل نگرفتند چون ما نگاه امنیتی داشتیم یا اینکه بلد نبودیم درباره آنها صحبت کنیم. اگر هم به میانجی اجتماعی اعتقاد داشتیم، سیاست‌گذاری درستی در این زمینه نداشتیم.

او افزود: من به عنوان عضوی از یک دولت محیط زیستی معتقدم که به شدت به میانجی‌های زیست‌ محیطی نیاز داریم و این دیدگاه دولت و آقای روحانی نیز هست. میانجی‌های اجتماعی باید سخن مردم را به دولت و سخن دولت را به بدنه اجتماعی انتقال دهند. ما خودمان را دولت زیست محیطی می‌دانیم و محیط ایستی و محیط نیستی نیستیم.

ربیعی اشاره کرد: این تفکر در دولت وجود دارد اما وقتی به واقعیت‌ها می‌رسیم مجبوریم اقداماتی را انجام دهیم اما می‌بینیم که میانجی‌های محیط زیستی در کنار ما نیستند. از همین رو همان‌طور که گفتم میانجی‌های محیط زیستی باید سخن را به بالا و سخن بالا را به مردم و بدنه اجتماع انتقال دهند.

وی با بیان اینکه در سال ۸۰ مطالعاتی داشتم و متوجه شدم یک وجه مهم امنیت ملی در محیط زیست است، گفت: توسعه به مثابه شادی برای مردم است، امروز مردم نیاز به شادی دارند، ما مردم را شاد نکردیم. پتروشیمی‌های بزرگ مردم را شاد نکردند. البته نمی‌گویم که این نیاز کشور نیست بلکه ما برای قدرت و درآمد به پتروشیمی هم نیاز داریم اما آنچه که مردم را شاد می‌کند در جنس کار شما است. اگر بخواهیم مردم یک امنیت روانی در زندگی داشته باشند و آسوده زندگی کنند باید محیط زیست نیز در اختیارشان باشد.

سخنگوی دولت با بیان اینکه تصور می‌شود بی‌پولی و فقر معادل طلا و اعتیاد است، گفت: این تصور اشتباه است چرا که در منطقه یک تهران طلاق بیشتر از منطقه جنوب تهران است.

ربیعی خاطرنشان کرد: اینکه گفته می‌شود دولت به محیط زیست توجه ندارد، درست نیست. توجه به محیط زیست تفکر آقای روحانی است اما الزامات خیلی اوقات جهت‌گیری‌هایی را می‌آورد که ممکن است شما نپسندید. البته ممکن است حق هم با شما باشد.

ربیعی در بخش دیگری از صحبت‌هایش خاطرنشان کرد: توصیه من به افرادی که در نهادهای مدنی کار می‌کنند این است که واقعیت‌های ساختاری را درک کنند همچنین کوتاه‌مدت بینی نداشته باشند. متاسفانه ما صیفی‌کار هستیم و گردوکار نیستیم و این فرهنگ کشور ما شده است که می‌خواهیم در کوتاه‌مدت به نتیجه برسیم و بدانیم که مسئله محیط زیست مسئله جهانی است و خیلی جاها از ما بدتر هستند. همچنین مسئله محیط زیست مسئله تغییر ذهنیت و جهت‌گیری‌ها است. وقتی کوتاه‌مدت نگاه می‌کنیم قطعا آسیب می‌بینیم.

وی تاکید کرد: من نگران نگاه امنیتی به نهادهای مدنی هستم. دولت و رئیس جمهور نیز نگران این مسئله هستند. البته نهادهای مدنی نباید سیاسی شوند و کار سیاسی کنند. نهادهای مدنی نهاد اجتماعی هستند و کار سیاسی مربوط به احزاب است.

وی ادمه داد: انتظار ما این است که نهادهای مدنی و شبکه‌های فعال محیط زیستی نگاه بلندمدت داشته باشند و نتایج کار را ببینند.

ربیعی با بیان اینکه تلاش می‌کنیم ارتباط نهادهای مدنی با استانداران بیشتر شود، خاطرنشان کرد: همان‌طور که گفتم شما دارای سه ضلع هستید که یک ضلع آن باید سیاست را نقد کند و البته در سیاست‌گذاری کمک کند. ضلع دیگر شما مردم است که باید آموزش‌های لازم را نیز به مردم بدهید و همچنین ضلع دیگر این است که شما وظیفه دارید در مقابل ذی‌نفعان بایستید؛ کسانی که فشارهایی به آب و خاک و هوا وارد کردند و مسیرها و جاده‌ها به خاطر این ذی‌نفعان تغییر کرده است.

وی ادامه داد: شما باید در سیاست‌گذاریها مشارکت کنید و از سیاست‌های صحیح نیز حمایت کنید. ما هم البته در مقابل شما وظایفی داریم و باید صدای شما را بشنویم و آن را سیاست‌گذاریها منعکس کنیم و همچنین مراقب امنیت شما باشیم.

وی ادامه داد: اما شما باید بدانید که یک سمت از جهت‌گیریتان باید به سمت جامعه باشد. معتقدم محیط زیست باید ثبت زندگی شود و نباید نگاهتان تنها به سمت دولت شود. جامعه زیست محیطی ما با مردم است باید در آموزش، دانشگاه‌ها، رسانه‌ها و صداوسیما حضور داشته باشید. چرا باید 200 هزار متر مربع از منابع طبیعی کشور را یک آقایی بردارد و بخواهد آن را بفروشد؟ همان‌طور که گفتم شما باید در مقابل ذی‌نفعان بایستید.

سخنگوی دولت خاطرنشان کرد: ما نیاز به مدیریت دانش در حوزه محیط زیست داریم و بخش اعظمی از فعالیت تشکل‌ها باید در این زمینه باشد. البته ما تلاش می‌کنیم که با سه وزارتخانه مهم دیگر نیز گفتگوها و ارتباطاتی با سمن‌ها آغاز شود. خوشبختانه آموزش و پرورش در این سمت حرکت کرده است.

ربیعی با بیان اینکه ما فکر می‌کنیم که همیشه یک نفر باید بیاید و ما نجات نجات بدهد و این تفکر همیشه اشتباه است، گفت: قانون زیرساخت فرهنگی می‌خواهد و باید از زیرساخت و فرهنگ‌سازی شروع کنیم و این از خانه شروع می‌شود و ابتدا باید از خانه شروع کنیم. نباید اینگونه قضاوت کنیم که دولت محیط ایستی و محیط نیستی است. این هیچ‌انگاری‌هایی که شروع شده است که برجام هیچی! محیط زیست هیچی! و... اقدامات امیدوارکننده‌ای نیست. ما نزاع توسعه صنعتی و محیط زیست را کتمان نمی‌کنیم و معتقدم این جدال باید به نفع محیط زیست ختم شود. ما باید مردم زیست محیطی را ایجاد کنیم و همان‌طور که گفتم از رفتار در خانه شروع می‌شود. باید تغییرات ذهنیت جامعه را به سمت محیط زیست ببریم.

وی ادامه داد: در این دولت نشست‌های خوبی با سمن‌های محیط زیست برگزار شده است. در کدام دولت این نشست‌ها برگزار شده بود؟ من از افرادی صحبت کردم که به خاطر منافع خود مشکلاتی را به محیط زیست وارد می‌کنند. سالهای سال کارخانه‌های فولاد بسیاری ساخته شده اما کسی سخنی به میان نیاورده است. بخش‌های صنعتی و پتروشیمی، خودرو و‌ نفت به هر حال به نوعی جدال با محیط زیست دارند اما مهم این است که ما نه می‌خواهیم صنعت را به نیست تبدیل کنیم و نه محیط زیست را به نیست تبدیل کنیم. مهم این است که ما می‌خواهیم برنامه‌ریزی کنیم و محیط زیست داشته باشیم و همان‌طور که گفتم کنار همه اینها باید مردم زیست محیطی داشته باشیم.