بررسی مشکلات زیست‌محیطی دیوار مرزی ترکیه و ایران
نشست مشترک ایران با ترکیه در سازمان حفاظت محیط زیست درخصوص دیوار مرزی ترکیه با حضور فاطما وارانک معاون وزیر محیط زیست و شهرسازی جمهوری ترکیه و ظهرابی معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی و تیم همراه متشکل از نماینده های وزارت نیرو کشور و امور خارجه، برگزار شد.
به گزارش ایلنا، در این جلسه به اثرات محیط زیستی این دیوار و تعاملات طرفین و تاثیر آن در زیستگاه ها پرداخته شد.
ظهرابی معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست در ابتدای این جلسه ضمن تشکر از حضور فاطما وارانک در ایران یادآور شد: کشور ترکیه هم از نظر فرهنگ و زبان و هم از نظر طبیعت و اکوسیستم شبیه کشور ایران است به همین خاطر و با وجود چنین ویژگی های مشترکی می‌توانند ارتباط خوبی را در زمینه حفظ محیط زیست با هم برقرار کنند.
وی ادامه داد: بدون شک هم محیط زیست ایران و هم محیط زیست ترکیه می توانند متاثر از هم باشند.
ظهرابی با ابراز امیدواری از این جلسه گفت: این جلسه می تواند سرآغازی بر همکاری‌های مشترک محیط زیستی بین دو کشور دوست و همسایه باشد.
وی با اشاره به سابقه ایران در حفاظت محیط زیست بیان کرد: در گذشته برخی از اماکن حفاظت شده تحت عنوان قرق های خصوصی پادشاهی بوده حداقل ۶۰ سال است که ما رسماً مناطق حفاظت شده زیست محیطی داریم؛ و اکنون حدود ۱۸ میلیون هکتار از مساحت کل کشور تحت حفاظت محیط زیستی هستند ؛۳۵ تالاب بین المللی داریم که در کنوانسیون رامسر ثبت شده است؛ کشور ما این آمادگی را دارد که از تجربیات به دست آورده در حفاظت محیط زیست و تنوع زیستی را با کشور ترکیه به اشتراک بگذارد و حتی می توانیم مناطق حفاظت شده مرزی تعبیه و تالاب هایی را به صورت مشترک در کنوانسیون رامسر ثبت کنیم و در زمینه های مدیریت پسماند و آلودگی هوا با هم همکاری کنیم.
ظهرابی با اشاره به موضوع جلسه که درباره دیوار مرزی بین ایران و ترکیه بود، تشریح کرد: آن قسمتی از دیوار که ساخته شده و ممکن است به محیط زیست دو طرف صدمه وارد کند را اصلاح کنیم و برای مابقی دیوار نیز مسائل و مشکلات محیط زیستی دو طرف را رعایت بکنیم؛ تا خسارات را به حداقل برسد.
در ادامه این نشست فاطما وارانک ضمن تشکر از میزبانی ایران اظهار کرد: اینکه امروز در ایران سازمانی مجزا به نام «سازمان حفاظت محیط زیست» وجود دارد اتفاق بسیار خوشایندی است در دو روزی که در تهران بودیم متوجه شدیم که این شهر چقدر شهر پاک و سبزی است و برنامه ریزی خوبی برای آن انجام شده است.
وی در ادامه گفت: ترکیه در ۱۶ سال گذشته اهمیت محیط زیست را چند برابر کرد زیرا ترکیه نیز مانند ایران با منابع طبیعی که در اختیار دارد به داشته های خود افزوده است.
وارانک با بیان اینکه محیط زیست امانت است و باید به نسل های بعد تحویل داده شود،توضیح داد: در ترکیه ۱۲ درصد از منابع طبیعی حفاظت شده هستند .هدف ما این است که این میزان را به ۱۵ درصد و سپس به ۲۰ درصد برسانیم.
معاون وزیر شهرسازی ترکیه با اشاره به دیواری که به دلایل امنیتی بین دو کشور احداث شده گفت:یک هیات فنی تشکیل می شود تا ببینیم چه کارهای انجام شده و چه کارهایی نباید انجام شود که با وزارت امور خارجه زمان و مکان این جلسات هماهنگی لازم صورت می‌گیرد.
در ادامه این نشست باقرزاده مدیر اکوسیستم های تالاب سازمان و مسئول پیگیری اثرات زیست محیطی دیوار هم نکاتی را مطرح کرد.
باقرزاده با بیان اینکه اولین بار موضوع محیط زیست دیوار مرزی در فروردین ماه ۱۳۹۷ در اجلاس کمیسیون عالی مرزی دو کشور مطرح شد، گفت: در بند ۱۰آن اجلاس به اثرات محیط زیستی اشاره شدو هر دو طرف اتفاق نظر داشتند که روی مسائل زیست محیطی دیوار باید دقت نظر بیشتری را داشته باشند.
در این نشست به دغدغه‌های محیط زیستی این دو کشور می پردازیم ادامه داد:ایران و ترکیه حدود ۵۲۰ کیلومتر مرز مشترک دارند که ۴۸۰ کیلومتر آن مرز خاکی و ۴۰ کیلومتر مرز آبی است.
مدیر اکوسیستم های تالابی گفت : چهار منطقه حساس اکولوژیکی به شرح ذیل وجود دارد ، یکی تالاب بورآلان و رودخانه قره سو که بین دو کشور مشترک است دوم تالاب یاریم قیه و رودخانه ساری سو به این تالاب می ریزد که بین دو کشور مشترک است ، سوم تالاب آغ گول که در محدوده سرزمینی کشور ایران است ، چهارم پارک ملی آغری داغ (کوه آرارات) در پهنه سرزمینی ترکیه قرار دارد.
ایشان با بیان اینکه زیستگاه‌های ایران و ترکیه پشتیبان هم هستند، گفت: کوه آرارات در سمت ترکیه محل مهاجرت حیات وحش است. به عبارت دیگر تابستان گذرانی در مناطق ترکیه انجام می‌شود و زمستان گذرانی در مناطق ایران انجام خواهد شد این چنین مهاجرتی بین دو طرف مرز وجود دارد.
وی با اشاره به پایه های سنگی دیوار های مرزی و انتقاد از وزن زیاد آن ها در بخش هایی از تالاب توضیح داد: در بخش هایی از تالاب، این دیوارها می توانند منافذ و روزنه های خاک را بسته و باعث اختلال تبادل آب بین دو طرف شوند. همچنین آبگذر ها بسیار کوچک و باریک هستند و با سیلاب پر از رسوب می شود و همین باعث آسیب دیدن برای هر دو طرف می شود.
مدیر اکوسیستم های تالاب با اشاره به نشست قفقاز در دسامبر ۲۰۱۸ ادامه داد: در ناحیه قفقاز ۶ زیستگاه از این دیوار مرزی متاثر خواهد شد؛در نشست قفقاز کشورها متعهد شدند اثرات مرزها روی زیستگاه‌ها را به حداقل برسانند؛ ما نباید با دست خودمان این زیستگاه ها را تضعیف کنیم
ایشان در خصوص اثرات مخرب دیوار مرزی بیان کرد: این دیوار مرزی می تواند چرخه هیدرولوژیکی منطقه را تحت تاثیر قرار دهد و سیلاب ها را به تالاب ها نرساند از طرف دیگر این دیوار باعث قطعه قطعه شدن زیستگاه‌ها می شود که بر مهاجرت فصلی حیات وحش اثر گذار است.
باقرزاده با ذکر پیشنهاداتی همچون عدم ساخت دیوار بر روی تالاب ها، استفاده از دیوارهای سبک تر در زیستگاه حساس و بزرگ شدن ابعاد گذر ها جهت انتقال آب و مسیر های عبور حیات وحش، به صحبت های خود پایان داد.
در ادامه این نشست ،معاون سازمان انبوه سازی ترکیه که مسئول اجرای دیوار مرزی است گفت: در سال‌های اخیر به دلیل افزایش فعالیت‌های تروریستی که تهدیدی برای دو کشور بود تصمیم به احداث این دیوار شد و این به معنای جدا بودن دو کشور از هم نیست.
معاون سازمان انبوه سازی ترکیه ادامه داد: این دیوار برای تهدیدهای امنیتی طراحی شده است و نوع طراحی آن به شکلی است که قابل جابه جایی است تا تاثیر زیادی بر محیط زیست نداشته باشد.
وی با ذکر این نکته که فواصلی در دیوارها وجود دارد گفت: حدود سه و نیم تن است و برای عبور وسایل حمل و نقل و حیوانات فاصله هایی تعبیه شده تا پاسخگوی نیازهای محیطی و بشری باشد.ر رابطه با گذر های آب رودخانه ها توضیح داد: ما نیز بر این باور هستیم که تعداد آنها کافی نیست و گذر ها گاه های آب باید افزایش یابد چون حجم آب بالا رفته و در این رابطه تمهیداتی اندیشیده خواهد شد.
