رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در پاسخ به ایلنا:
روند شوری آب در بالادست و دریاچه سد چمشیر مشکل‌آفرین نیست
رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست درباره آخرین داده‌های حاصل از نمونه‌برداری آب دریاچه سد چمشیر و بالادست و پایین‌دست آن گفت: نمونه‌برداری‌هایی که به صورت هفتگی از سد چمشیر و بالادست و پایین‌دست آن انجام می‌شود، نشان می‌دهد که همچنان روند شوری آب در دریاچه سد و بالادست آن، مشکل‌آفرین نیست و کیفیت آب در این بخش‌ها کاملا مناسب است. البته تا حدودی روند شوری آب در پایین‌دست این سد بعد از آبگیری نامناسب شده است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، با وجود این که در تاریخ 5 دی 1401 علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست با ارسال نامه‌ای به آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور مخالفت خود را با آبگیری سد چمشیر اعلام کرد و در همان تاریخ، ایرج حشمتی، معاون محیط‌زیست انسانی این سازمان نیز با ارسال نامه‌ای به محمد جوانبخت، معاون آب و آبفای وزارت نیرو تاکید کرد که سد چمشیر نباید تا پیش از ارزیابی‌های مجدد محیط‌زیستی آبگیری شود و در همان زمان، مسئولان وزارت نیرو نیز تاکید داشتند که آبگیری این سد تا پیش از اعلام نظر کمیته آبگیری انجام نخواهد شد، اما از 26 دی سال گذشته رفته‌رفته تصاویر و گزارشاتی توسط فعالان محیط‌زیست منطقه و اساتید دانشگاه درباره شروع فرآیند آبگیری سد چمشیر با بستن دریچه تحتانی آن در فضای مجازی منتشر شد و در هفته‌های بعد از آن بسیاری از اخبار و اطلاعات از این حکایت داشت که سد چمشیر در حال آبگیری است.
در این میان تا پیش از تاریخ 22 اسفند 1401 که محمدرضا فاضل، معاون اجرایی سد چمشیر، آبگیری این سد را تایید کرد، مسئولان وزارت نیرو در اظهار نظرهای رسانه‌ای خود به صورت پیوسته آبگیری سد چمشیر را تکذیب می‌کردند و جالب این که در تمام این بازه زمانی، یعنی از زمانی که گزارشات فعالان محیط‌زیست منطقه از شروع فرآیند آبگیری حکایت داشت تا وقتی که این اقدام رسما توسط وزارت نیرو تایید شد، مدیران سازمان حفاظت محیط‌زیست و شخص رئیس این سازمان در برابر آبگیری سد چمشیر سکوت کرده بودند. این در حالی است که در پاییز و زمستان سال گذشته، بسیاری از کارشناسان حوزه محیط‌زیست و حتی دستگاه‌هایی مانند سازمان زمین‌شناسی، شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب، مرکز پژوهش‌های مجلس، کمیسیون اصل 90 مجلس و .... مخالفت خود را با آبگیری سد چمشیر اعلام کرده بودند و حتی رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز در مصاحبه‌های خود با رسانه‌های گوناگون از چمشیر به عنوان گتوند 2 یاد می‌کرد و تاکید داشت که «اجازه شکل گیری گتوند دوم را نمی‌دهیم.»
نباید بدون دلیل متقن جلوی بهره‌برداری از سازه‌های تکمیل‌شده را بگیریم
در همین راستا در نشست خبری امروز علی سلاجقه، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست که به مناسبت «روز جهانی محیط‌زیست» برگزار شد، از او درباره علت سکوت چند ماهه‌اش در برابر آبگیری سد چمشیر سوال کردیم و همچنین از ارشدترین مقام محیط‌زیستی کشور پرسیدیم که در حال حاضر ارزیابی‌ها از وضعیت رودخانه زهره بعد از آبگیری سد چمشیر چیست و آیا نگرانی‌هایی که پیش از این کارشناسان محیط‌زیست درباره احتمال شورتر شدن این رودخانه و بروز دیگر مخاطرات محیط‌زیستی بعد آبگیری سد مطرح کرده بودند، به وقوع پیوسته است یا خیر؟
سلاجقه در پاسخ به این سوالات به خبرنگار ایلنا گفت: ما معتقدیم که هر طرح توسعه‌ای و عمرانی در کشور که درست انجام شده است و مشکلی درباره آن وجود ندارد، باید روند خود را ادامه پیدا کند، زیرا صدها یا هزاران میلیارد تومان از سرمایه کشور برای احداث یک سازه هزینه می‌شود و نباید بدون دلیل متقن جلوی بهره‌برداری از سازه‌ای که احداث آن کامل شده است را بگیریم. درباره سد چمشیر نیز با همین رویکرد جلو رفتیم، البته بعضی از سمن‌ها و مراجع علمی با آبگیری این سد مخالف بودند، ولی من ندیدم که مراجع علمی تخصصی با این موضوع مخالفت کنند.
وی افزود: برخی اساتیدی که درباره سد چمشیر این زمینه اظهار نظر می‌کردند، متخصص این رشته نبودند، اما این افراد مسائلی را مطرح کردند که وقتی شخصا آن را از نزدیک بررسی کردم، متوجه شدم که واقعیت با برخی مسائل مطرح‌شده متفاوت است. البته برخی دستگاه‌های تخصصی کشور در حوزه دولت و مجلس نیز به موضوع سد چمشیر ورود پیدا کرده و نگرانی‌هایی را بیان کرده بودند و مجموع این ابراز نگرانی‌ها باعث شد که مسائل مربوط به این سد را به صورت ویژه از جنبه‌های مختلف تحت بررسی قرار دهیم.
بازدید میدانی سلاجقه از سد چمشیر بعد از بسته شدن دریچه تحتانی
سلاجقه با اشاره به بازدید میدانی خود از دریاچه سد چمشیر و اراضی بالادست و پایین‌دست آن در زمستان سال گذشته توضیح داد: وقتی نگرانی سمن‌ها، اساتید دانشگاه و بعضی دستگاه‌های تخصصی کشور درباره سد چمشیر را دیدیم، تاکید کردیم که اجازه نمی‌دهیم گتوند دومی در کشور ایجاد شود. وقتی هم که دریچه تحتانی سد چمشیر بسته شد، خود من از این سد بازدید میدانی انجام دادم و نمی‌خواستم این بازدید رسانه‌ای شود، زیرا علاقه داشتم به دور از موضوعات حاشیه‌ای، واقعیت‌های مساله را از نزدیک بررسی کنم.
رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست ادامه داد: در بازدید میدانی که شخصا از مجموعه سد چمشیر انجام دادم، با کمک کارشناسان خود سازمان و دوستانی که از دانشگاه شهید چمران اهواز و وزارت نفت دعوت کرده بودیم، شوری آب را در نقاط مختلف سد چمشیر و بالادست و پایین‌دست آن اندازه‌گیری کردیم. همین حالا نیز هر هفته گزارشات کامل نمونه‌برداری از آب سد چمشیر توسط اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست کهگیلویه و بویراحمد برای خود من ارسال می‌شود و ما به طور کامل بر وضعیت محیط‌زیستی منطقه بعد از آبگیری چمشیر نظارت داریم.
جزئیات کیفیت آب بعد از آبگیری سد چمشیر در بالادست، پایین‌دست و دریاچه سد
معاون رئیس‌جمهور در بخش دیگری از توضیحات خود گفت: سازندهای زمین‌شناسی منطقه‌ای که سد چمشیر در آن واقع شده است، نظیر سازندهای گچساران، میشان، آغاجاری و ... جزو تشکیلات زمین‌شناسی حساس محسوب می‌شوند و احتمال این که در صورت آبگیری یک سد، املاح زمین با آب سد در این سازندها مخلوط شود، بسیار بالاست. به همین دلیل، برای ما مهم بود که حتما به صورت میدانی از منطقه بازدید کنیم و شکل‌های مختلف ریخت‌شناسی زمین را از نزدیک ببینیم و نمونه‌برداری‌های لازم از آب چمشیر را انجام دهیم.
رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست ادامه داد: در زمانی که از سد چمشیر بازدید میدانی انجام دادیم، نمونه‌برداری‌های ما از این حکایت داشت که آبگیری این سد در ارتفاع بالادست سد و خود دریاچه سد هیچ مشکلی را به وجود نیاورده بود. داده‌هایی هم که در هفته‌های بعد از این بازدید و تا امروز از سد چمشیر به دست آورده‌ایم، نشان می‌دهد که همچنان روند شوری آب در دریاچه سد و بالادست آن، مشکل‌آفرین نیست و کیفیت آب در این بخش‌ها کاملا مناسب است.
وی با بیان این که بعد از آبگیری سد چمشیر، تا حدودی روند شوری آب در پایین‌دست این سد نامناسب شده است، عنوان کرد: در حال حاضر داده‌های ما از پایین‌دست و چشمه‌های پایاب سد چمشیر، EC (درجه شوری) بین 4 تا حداکثر 5 هزار را نشان می‌دهد، اما در بالادست سد، EC آب از حدود 1500 تا 1600 بالاتر نرفته است که می‌توان گفت شوری مناسبی است. این اعداد و ارقام را از آخرین نمونه‌برداری‌ها از سد چمشیر به دست آورده‌ایم که نشان می‌دهد شوری آب مشکلی برای خود دریاچه سد چمشیر ایجاد نخواهد کرد.
ابهامات میان وزارتخانه‌های نفت و نیرو درباره سد چمشیر باید برطرف شود
سلاجقه با اشاره به برگزاری جلسات مشترک میان مسئولان وزارتخانه‌های نفت و نیرو با مدیران سازمان محیط‌زیست درباره سد چمشیر گفت: ما معتقدیم که وزارتخانه‌های نفت و نیرو باید در خصوص مسائل مربوط به میدان‌های نفتی موجود در بستر سد چمشیر به یک جمع‌بندی مشترک برسند و باید این مساله به صورت کامل ارزیابی شود که آیا با آبگیری سد چمشیر، می‌توان در بخش‌های دیگر اقدام به حفر چاه نفت کرد یا بخشی از میدان‌های نفتی مستغرق خواهند شد؟
رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست ادامه داد: نمونه‌برداری‌های ما از دریاچه سد چمشیر و بالادست و پایین‌دست آن به صورت روزانه انجام می‌شود و تا امروز براساس نمونه‌برداری‌های انجام‌شده از چندین نقطه در دریاچه این سد می‌توان گفت که وضعیت EC آب در دریاچه سد در حال حاضر مناسب است و امیدواریم همین روند ادامه پیدا کند. اکنون مهمترین نقطه ابهام درباره سد چمشیر، مربوط به مسائلی است که بین دو وزارتخانه نفت و نیرو وجود دارد که این مسائل باید کاملا شفاف شود.
وی در پایان تصریح کرد: علت سکوت خبری ما درباره سد چمشیر این است که وقتی دریچه تحتانی این سد بسته شد، ما در مقابل یک عمل قرار گرفتیم، ولی تمایل داشتیم خودمان بازدید میدانی انجام دهیم و داده‌ها را از نزدیک بررسی کنیم تا ببنیم صرف نظر از تمام مسائل مطرح‌شده، در واقعیت چه اتفاقی در خصوص شوری رودخانه بعد از آبگیری سد اتفاق افتاده است.
