افزایش غلظت آلایندگی هوای شهرها در سال‌های اخیر/ تهران ۶۱ روز در پاییز امسال برای گروه‌های حساس ناسالم بود

«داریوش گل علیزاده»، معاون هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست در گفت و گو با خبرنگار ایلنا درباره وضعیت آلودگی هوا در کشور گفت: بر اساس پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی در هفته آینده در بسیاری از شهرها با کاهش دمای ۲ یا ۳ درجه مواجه هستیم. اگر کاهش دما همراه با سکون و پایداری هوا بوده و شاهد وزش باد نباشیم، وضعیت آلودگی هوا در شهرهای صنعتی به سمت وضعیت ناسالم برای تمام گروه ها خواهد رفت. امروز (چهارشنبه) هوای اهواز و کرج برای همه گروه ها و در تهران، اصفهان و اراک نیز برای گروه های حساس در شرایط ناسالم بود. 

او افزود: به لحاظ آماری در پاییز سال گذشته در شهر اراک با ۲۴ روز ناسالم مواجه بودیم و امسال با ۵۵ روز ناسالم در این شهر مواجه هستیم؛ یعنی تعداد روزهای ناسالم برای گروه های حساس در پاییز امسال در این شهر نسبت به سال گذشته افزایش پیدا کرده است. در شهر شیراز هوا در سال گذشته ۱۶ روز و امسال تنها چهار روز ناسالم بود.

معاون هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست گفت: در شهر اهواز امسال و سال گذشته هر دو ۸۰ روز ناسالم داشتیم. در شهر مشهد امسال ۵۸ و سال گذشته ۴۴ روز ناسالم بود. این آمار در شهر کرج برای امسال ۷۰ و سال گذشته ۵۳ روز بود. در شهر اصفهان امسال ۷۰ روز و سال گذشته ۶۷ روز و در شهر تبریز امسال ۳۱ و سال گذشته ۱۹ روز ناسالم داشتیم. در تهران امسال ۶۱ روز ناسالم و سال گذشته ۵۸ روز ناسالم بوده است. از طرفی امسال روزهای ناسالم برای همه گروه ها در تهران امسال ۵ روز و سال گذشته ۹ روز بوده است. 

گل علیزاده گفت: منابع انتشار آلودگی در شهرها متفاوت است در شهرهایی مانند تهران، کرج و مشهد بیشتر منابع متحرک در آلودگی هوا سهم دارند اما در اصفهان و اراک منابع ثابت مانند کارخانجات سهم بیشتری را به خود اختصاص می‌دهند.

او با بیان اینکه تعداد روزهای ناسالم و یا سالم مبنای درستی برای عملکرد درحوزه آلودگی هوا نیست، گفت: چنین معیاری بسیار تابع شرایط سکون هواست. احتمال دارد در روزی بسیار آلودگی باشد اما به دلیل وزش باد مناسب شرایط بهتر باشد. باد به نوعی عامل تهویه است. در تمام دنیا اگر قرار است بارگذاری انجام شود، وضعیت تهویه هوا را بررسی می‌کنند و بر اساس این ظرفیت طبیعی، آلودگی منتشر می‌کنند. 

گل علیزاده گفت: اما در تهران بیش از ظرفیت بارگذاری کردیم و حتی اگر خودروها مناسب و سوخت هم استاندارد باشد، بازهم اثرات تجمعی این آلودگی دیده می‌شود. اگر بیش از ظرفیت طبیعی محیط بارگذاری کنیم، انباشت اتفاق می افتد. بعضا گفته می‌شود که چرا پنجشنبه ها و جمعه ها که تعطیل است هوا آلوده بوده است. زمانی که ما در طی چندروز سکون هوا داشته باشیم، این آلودگی انباشت شده و حتی مقداری آلودگی بر روی آلودگی های قبلی جمع می‌شود و در روزهای تعطیل نیز به همین دلیل با آلودگی هوا مواجه هستیم. 

گل علیزاده با بیان اینکه غلظت آلایندگی ها سنجه درستی برای بررسی وضعیت آلودگی هواست که در طی سال‌های اخیر افزایش پیدا کرده است، گفت: سیاهه انتشار آلایندگی هوا برای ۹ کلانشهر تهران را تهیه شده است. براساس این سیاهه طی این سال‌ها منابع انتشار آلودگی هوا در شهر تهران کم نشده است، برای مثال هم به تعداد خودروهای فرسوده افزوده شده، هم سن خودروها بیشتر شده است و تعداد خودروهای نو نیز بیشتر شده است، از طرفی میزان مصرف انرژی نیز بالا رفته است و ۹۷% تولید انرژی در کشور برپایه سوخت های فسیلی است.

معاون هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست گفت: از این رو حداقل احتراق نیز آلایندگی را ایجاد می کند. در وضعیت فعلی تهران با این میزان جمعیت انباشت، با غلظت آلایندگی ها مواجه هستیم. ما چاره ای نداریم جز اینکه به سمت خودروهای کم مصرف و انرژی های تجدیدپذیر، از رده خارج کردن خودروهای فرسوده، معاینه فنی خودروها و موتورسیکلت‌ها و موتورخانه ها برویم. همه این برنامه ها باید انجام شود تا شاهد بهبود کیفیت هوا باشیم. 

او در ارتباط با این مسئله که چرا مصوبات کمیته اضطراری آلودگی هوا برای کنترل وضعیت آلودگی هوا در تهران موثر نیست، گفت: زمانی که عدد آلودگی هوا از ۱۵۰ بالاتر می‌رود و در صورتی که بر اساس پیش بینی های هواشناسی پایداری هوا در ۴۸ ساعت آینده تشخیص داده شده و احتمال بالاتر رفتن این عدد برود، کمیته اضطراری آلودگی هوا از ورود به شرایط بدتر پیشگیری می کند، از جمله به تعطیلی کارخانه ها و محدود کردن تردد خودروهای سنگین و غیره اقدام می کند. این‌ها تنها اقدامات پیشگیرانه است و تنها منابع انتشار آلودگی هوا کنترل می شوند که وضعیت آلودگی هوا به شرایط خطرناک نرسد. بنابراین زمانی که با انباشت آلاینده ها و پایداری هوا مواجه باشیم، وضعیت آلودگی هوا ادامه خواهد داشت.