پرونده خصوصی‌سازی ایران خودرو؛ میراث دولتی یا آینده‌ای روشن؟
تنها راه برون‌رفت از شرایط نامساعد صنعت خودرو خصوصی‌سازی است؛ چراکه همواره این نهادها عناصر کلیدی فرآیند تولید و توزیع را کنترل و موانعی برای ورود شرکت‌های جدید ایجاد کرده‌اند، قیمت‌ها را برای مصرف‌کنندگان افزایش داده‌اند و با نفوذ به عرصه سیاسی تلاش‌های اصلاحی را پیچیده کرده‌اند.
به گزارش ایلنا، به دلایل زیادی می‌توان اشاره کرد که با توجه به وضعیت زیاندهی دو دهه‌ای ایران خودرو و آزمون و خطایی که دیگر پاسخگوی شیوه مدیران دولتی نیست، نمی‌شود با موجودیت این صنعت مادر در کشور با بیش چندهزار اشتغال تنها برای حفظ منافع شخصی و رانت مافیا بازی کرد. بازی که موجودیت صنعت رو به خطر انداخته و جایگاهش را متزلزل کرده و مردم دیگر اعتمادی به این سرمایه ملی ندارند.
آیا بخش خصوصی سلاح صنعت خودرو در میدان رقابت است
اما در این بین آنچه ضرورت واگذاری ایران خودرو به بخش خصوصی را دوچندان می کند شاید کارایی و نوآوری باشد؛ چراکه شرکت‌های خصوصی بر اساس سود و رقابت هدایت می‌شوند و با نوآوری تولید را ساده می‌کنند و خدمات مشتری را بهبود می‌بخشند تا در یک محیط رقابتی زنده بمانند. در مورد آن فکر کنید چه کسی محصولی را می‌خواهد که شکست خورده باشد؟
دلیل دیگر به طور قطع جذب سرمایه‌گذاری است؛ چرا که کشور در این مقطع زمانی و شرایط موجود تنها با مدیریت بخش خصوصی می‌تواند با سهولت بیشتری سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را جذب کند. سرمایه‌گذاران تمایل بیشتری به سرمایه‌گذاری در بخش‌هایی دارند که پتانسیل رشد و کارآیی منجر به فناوری بهتر، محصولات با کیفیت بالاتر و مشاغل جدید می‌شود.
در این بین شکستن انحصارات دولتی خود شاهدی بر این مدعاست؛ زیرا واگذاری به بخش خصوصی می‌تواند قدرت انحصاری دولت را تا حد زیادی کاهش دهد و بازاری پویاتر ایجاد کند که در آن رقابت شکوفا می‌شود. این امر همچنین می‌تواند به از بین بردن برخی از اقدامات فاسدی که در این صنعت ریشه دوانده است، کمک کند.
قدرت مافیا و چشم‌انداز نظارتی
از آنجایی که چشم‌انداز صنعت خودرو در ایران فقط از سوی نیروهای بازار شکل نمی‌گیرد و شبکه پیچیده‌ای از مقررات و نهادهای رقابتی، همراه با نفوذ فراگیر جرایم سازمان یافته، وضعیت را پیچیده می‌کند، بنابراین تنها راه برون‌رفت از این شرایط نامساعد، خصوصی‌سازی است؛ چرا که همواره این نهادها عناصر کلیدی فرآیند تولید و توزیع را کنترل و موانعی برای ورود شرکت‌های جدید ایجاد کرده‌اند، قیمت‌ها را برای مصرف‌کنندگان افزایش داده‌اند و با نفوذ به عرصه سیاسی تلاش‌های اصلاحی را پیچیده کرده‌اند.
معضل دیگر که باید به آن پرداخته شود نهادهای نظارتی است چون دولت اداره‌کننده این نهادهاست که اغلب منجر به تشریفات اداری می‌شود و نوآوری را خفه می‌کنند. در حالی که مقررات برای محافظت از مصرف‌کنندگان و محیط‌زیست طراحی شده‌اند اما امروز به دلیل عدم مدیریت صحیح رشد را متوقف کرده‌اند.
در نهایت مشکل بعدی که این ضروروت را دوچندان می‌کند رقابت میان موسسات و نهادهای اجرایی و نظارتی است که تجربه نشان داده موجب ایجاد کشمکشی بین رگولاتورهای مختلف شده که هر کدام دستور کارهای متفاوتی دارند و نوسان در سیاست‌ها و اجرا موجب شده محیط غیر قابل پیش‌بینی برای کسب و کار ایجاد شود.
دوراهی سرنوشت‌ساز صنعت خودروسازی
صنعت خودروسازی ایران بر سر دوراهی قرار دارد که با تهدیدهای مهمی مواجه است، اما در عین حال فرصت‌های دست‌نخورده‌ای را هم در اختیار دارد. از جمله انتقال مدیریت به بخش خصوصی که می‌تواند اساساً چشم‌انداز را تغییر دهد، نوآوری را تقویت، سرمایه‌گذاری را جذب و در نهایت صنعت را برای غلبه بر چالش‌های فعلی‌اش توانمند کند. بنابراین با حمایت درست و تعهد به اصلاحات، می‌توان بخش خودروسازی خود را تقویت کرد و به سوی آینده‌ای مرفه‌تر حرکت کرد. اما سوال اساسی این است که آیا دولت جسارت خواهد داشت تا با شجاعت، گام در مسیر خصوصی‌سازی بردارد. آیا ایران‌خودرو از سایه سنگین مدیریت دولتی رها خواهد شد و به سوی آینده‌ای روشن‌تر حرکت خواهد کرد؟ تنها زمان پاسخ خواهد داد.
