توتونکارانِ زن نصف مردان دستمزد می‌گیرند/ کشاورزان برفتان نگران وصول مطالباتشان از شرکت دخانیات هستند

به گزارش خبرنگار ایلنا، کار پر زحمتِ توتونکارانِ روستای برفتان واقع در استان گلستان با نگرانی‌های زیادی همراه است. توتونکارانی که از پول اجاره زمین‌ها تا پول کارگر و ماشین‌آلات را باید بپردازند اما بدقولی‌های سال ۹۶ شرکت دخانیات ایران و عقب‌افتادگی پول توتون‌های فروخته شده، اخیراً باعث نگرانی کشاورزان شده است.

استان گلستان رتبه نخست در تولید توتون کشور را دارد. کشاورزان تقریباً تمام سال مشغول عمل آوری بذر، وجین علف‌های هرز، نشا، آبیاری، سله‌شکنی، برگ‌چینی، خشک کردن و دسته‌بندی هستند. آنها توتون‌ها را به قیمتی که شرکت دخانیات ایران اعلام می‌کند، می‌فروشند. البته گاهاً که قیمت شرکت دخانیات پایین باشد، آن‌را به خریداران آزاد می‌فروشند. خریدارانی که اغلب توتون‌ها را به کشورهای دیگر می‌برند و چند برابر سود می‌کنند.

زنان نصف مردان دستمزد می‌گیرند

حدود ۱۵۰۰ کارگر در روستای برفتان روی زمین‌های توتون کار می‌کنند. زنان و مردانی که با دستمزد روزانه در تمام مراحل سخت کاشت نقش دارند. با این‌حال زنان کارگر نصف مردان دستمزد می‌گیرند. دستمزد یک کارگر زن در سالی که گذشت روزانه ۴۳ هزار تومان و دستمزد مردان کارگر ۱۰۰ هزار تومان بود. کار کارگران فصلی است و آنها خیلی اوقات از سال کاری برای انجام دادن ندارند. البته این دستمزدها به نسبت کاری که کارگران کشاورزی انجام می‌دهند، متفاوت است.

دستمزد کارگران کشاورزان عمدتاً به صورت عرفی تعیین می‌شود. با این‌حال سالانه مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گزارشی درباره ویژگی‌های مزدی آنان منتشر می‌کند که میانگین مشاغل مختلف این کارگران را اعلام می‌کند. تفاوت مزدی بین مردان و زنان با شاخصی به نام شکاف جنسیتی مزد اندازه‌گیری می‌شود که در بین کارگران کشاورزی بیش از دیگر مشاغل است.

طبق این گزارش، بررسی شکاف جنسیتی مزد در سال ۹۷ بیانگر آن است که بیشترین شکاف جنسیتی دستمزد به کارگر دروگر غلات و کمترین شکاف جنسیتی مزد به کارگر وجین‌کار و تنک‌کار و نشاکار اختصاص داشته است. در عین حال کارگران میوه‌چین با مزد روزانه ۵۳۴ هزار و ۷۲ ریال کمترین مزد را در میان کارگران بخش کشاورزی دریافت می‌کنند. این در حالی است که کارگران دروگر غلات روزانه۸۱۷ هزار و ۸۱۴ ریال مزد گرفته و در بخش کشاورزی بیشترین دستمزد را به خود اختصاص داده‌اند.

بابت تاخیر در وصول مطالباتمان از شرکت دخانیات نگرانیم

برداشت توتون از مرداد ماه آغاز می‌شود تا آبان ماه ادامه می‌یابد اما در سال ۹۶ خیلی از کشاورزان بعد از چند ماه توانستند مطالباتشان را از شرکت دخانیات وصول کنند. قیمت‌ها نیز بسیار پایین بود. به خصوص که کشاورزان مبالغ زیادی را در طول کشت بابت پرداخت کارگر و اجاره زمین‌های کشاورزی و گاهاً اقساط خرید ماشین آلات پرداخت می‌کنند و در صورتی که دخانیات به موقع مطالبات کشاورزان را پرداخت نکند، آنها با مشکل رو به رو می‌شوند.

یکی از کشاورزان می‌گوید: توتون سه درجه و ۳۶ رقم دارد که قیمت‌گذاری‌ آن نیز بر همین اساس انجام می‌شود. خوشبختانه امسال قیمت توتون درجه یک کیلویی ۲۳ هزار ۶۰۰ تومان توسط شرکت دخانیات تعیین شده است و درجه سه آن حدود ۹ هزار تومان قیمت دارد. این دو سال خیلی از قیمت‌گذاری‌ها ناراضی نیستیم. در گلستان اغلب توتونکاران درجه دو و سه کشت می‌کنند. سالی که دخانیات قیمت پایین اعلام می‌کند، معمولا خریداران آزاد می‌آیند و با کشاورزان معامله می‌کنند. کشاورز هم مجبور می‌شود بفروشد چون باید هزینه‌های کارگر و اقساط ماشین آلات و اجاره زمین را بپردازد.

او می‌افزاید: امسال قیمت توتون نسبت به پارسال افزایش چندانی نداشته است.

پول اجاره زمین‌ها و اقساط خرید ماشین‌آلات سودمان را می‌گیرد

خدمات شرکت دخانیات به کشاورزان کاهش یافته

زمینی که یک هکتار مساحت دارد، حدود سه تن محصول می‌دهد که شامل برگ توتون است. برگ‌هایی سبز رنگ و بزرگ که برای تبدیل شدن به توتون باید خشک شوند. این برگ‌ها خاصیت چسبندگی دارند و معمولاً شب‌ها برای چیدن برگ‌ها مناسب‌تر است. چون زیر نور آفتاب خاصیت چسبندگی برگ‌ها چند برابر می‌شود.

به گفته این کشاورز؛ خیلی از مردم منطقه زمین کشاورزی ندارند و مجبورند بابت اجاره زمین حدود ۸ تا ۹ میلیون تومان بپردازند.

چند وقتی هم هست خدمات شرکت دخانیات به کشاورزان کاهش یافته است. پنج سال پیش شرکت کود، سم و گرمخانه برای خشک کردن برگ‌ها در اختیار کشاورزان قرار می‌داد و الان کشاورزان باید این خدمات را به صورت آزاد و با قیمت بالاتر تهیه کنند که هزینه‌های بیشتری بر آنان تحمیل می‌کند. نزدیک به ۴۰ تا ۵۰ میلیون هر ساله دست کشاورز را می‌گیرند که با کسر تک به تک هزینه‌ها پول زیادی برای یکسال کشاورزی نیست.

نبود گرمخانه باعث می‌شود تا کشاورز هزینه‌های زیاد گاز و برق را نیز بپردازد. بابت خشک کردن محصول یک هکتار برگ توتون بین ۸۰۰ هزار تومان تا یک میلیون تومان پول گاز در قبض می‌‌آید.

این کشاورز می‌گوید: الان بیست روز است که بخشی از محصولم را به شرکت دخانیات فروخته‌ام و هنوز از پول آن خبری نیست. دو سال پیش هم تا چند ماه پول محصولات توتونکاران پرداخت نشد. آنها که محصولاتشان را به خریداران آزاد دادند، وضعیت بهتری داشتند. ما در هر هکتار ۱۵ تا ۲۰ میلیون تومان هزینه کرده‌ایم.

فروش محصول توتون تقریباً از مرداد هر سال همزمان با برداشت اولین مرحله برگ چینی این محصول آغاز می‌شود و تا پایان سال ادامه دارد. کشاورزان نیز به امید اینکه بتوانند هزینه‌های خود را از محل فروش محصول تامین کنند، محصول خود را از همان آغاز برای فروش به دخانیات می‌برند. کشتزارهای توتون زندگی و معیشت خیلی از خانواده‌های برفتان را تامین می‌کند.