یک فعال حوزه کاریابی و کارشناس بازار کار:
فاقد کاریابی حرفه‌ای و تخصصی در ایران هستیم/ بدون آزمون و نظارت کاریابی‌ها را رها کردیم
امیرعلی بینام گفت: ما فاقد یک کاریابی تخصصی هستیم. ما در این مرحله ماندیم که بدون هیچ آزمون و تعیین صلاحیت نفرات کاریابی مجوز تشکیل کاریابی دادیم.
به گزارش خبرنگار ایلنا، کاریابی‌ها از عناصر و نهادهای موثر در بازار کار و روابط کار کشورها محسوب می‌شوند. در ایران نیز بیش از نیم قرن فعالیت چنین نهادهایی که واسطه میان کارفرمای متقاضی نیروی کار و کارگر کارجو هستند، وجود داشته است. اما در سال‌های اخیر مخاطراتی مانند رشد فضای مجازی، التهاب در بازار کار وعدم تناسب انتظار نیروی کار با شغل و ضعف خود کاریابی‌ها، موانعی مقابل توسعه نهاد کاریابی در ایران قرار داده است که تشکل‌های کارگری، کارفرمایی و دولت در آن نقش داشتند.
در این رابطه امیرعلی بینام (فعال حوزه کاریابی و کارشناس بازار کار) با اشاره به مشکلات کاریابی‌ها در کشور گفت: مراکز کاریابی در همه جای دنیا بخش قابل توجهی از وظیفه جایابی نیروی کار و اشتغال را برعهده دارند. اما کاریابی‌ها در کشورهای جهان بیشتر مراکز تخصصی هستند و صرف واسطه‌گری میان کارگر و کارفرما را انجام نمی‌دهند. در واقع آن‌ها امکان مشاوره دارند و این توانمندی علمی را دارند که برای نیروی کار مشخص، شغل و کارفرمای مشخص و مرتبط به وی را پیدا کنند.
وی با بیان اینکه کاریابی‌ها امکان تعامل و توانمندسازی دارند، گفت: کاریابی توسعه یافته، نیروی انسانی توانمند آموزش دیده دارد که می‌تواند از عهده مشکلات بر بیاید. بیشتر مجوزهای کاریابی که مدیران کاریاب دریافت کردند، بدون برنامه جامع توانمندسازی بوده و آزمونی از نفرات در جهت سنجش توان فنی برای کاریابی صورت نگرفته است. به یک معنا ما فاقد یک کاریابی تخصصی در ایران هستیم. ما در این مرحله ماندیم که بدون هیچ آزمون و تعیین صلاحیت نفرات کاریابی مجوز تشکیل کاریابی دادیم.
بینام با اشاره به اینکه پلتفرم‌های اینترنتی و بستر فضای مجازی کار را برای کاریابی‌ها دچار تحول و پیچیدگی کردند و ما از این تحول عقب هستیم، اظهار کرد: در فضای مجازی کاریابی‌هایی شکل گرفتند که با هزینه‌های اندک فرآیندها را انجام می‌دهند. هرچند آن کاریابی‌ها نیز در نسخه ایرانی خود دچار نقصان‌هایی هستند. اما می‌بینیم که کاریابی‌های ما خود در این عرصه پیشگام نشده و ورود نکردند تا بتوانند خود را در بازار رقابتی کاریابی و پیوند کارجو و کارفرما حفظ کنند.
این فعال کاریاب تصریح کرد: تاکنون حدود ۱۲۰۰ مجوز کاریابی در کشور صادر شده که اغلب این کاریابی‌ها فعال هستند. حدود ۲۰۰ کاریابی خارجی نیز در کشور داریم که فعال هستند. این کاریابی‌ها نهادهای واسط هستند و باید کاملا توانمندی‌های کارجو را بسنجند و مشاورین کاریابی باید این توان را داشته باشند که توصیه‌های مناسبی در زمینه شغلی به هر فرد باتوجه به توان واقعی او بکند. در واقع خود مشاور کاریابی باید توان گزینش داشته باشد. یکی از انتقادها به وزارت کار این است که ما در سال‌های گذشته حتی یک کارگاه آموزشی در حوزه کاریابی نداشتیم که کارشناسان کاریابی در کارگاهی حضور یافته و تقویت شوند.
مدیرمسئول نشریه بازار کار جهاد دانشگاهی تاکید کرد: ما گاهی نیاز به کاریابی‌های تخصصی در مشاغل خاص هستیم. مثلا در عسلویه ما صدها مدل شغل خاص داریم که اعم از ایرانی و خارجی فعال هستند. در بحث اعزام نیرو، هنوز کارفرمای ما سردرگم است که برای اعزام نیرو به صورت قانونی، باید به کدام کاریابی باید مراجعه کنیم. فردی که با خرج کردن هزاران دلار می‌خواهد آینده شغلی در خارج کشور داشته باشد، باید به کدام کاریابی معتبر مراجعه کند که با وعده‌های توخالی و خیالی و درست کردن یک مدینه فاضله از بازار کار خارج ایران، کارجو را فریب ندهد؟
وی افزود: ما یک نگاه جامع در کاریابی‌ها نداریم. کاریابی‌ها به هرحال بنگاه اقتصادی هستند و باید امورات مالی خود را بچرخانند. ما نمی‌توانیم در چنین شرایطی مجوز صادر کنیم و فقط یک نظارت سطحی و سلبی اندک داشته باشیم و بدون حمایت و نظارت آن‌ها را رها کنیم. فرآیند اینطور شده که کاریابی را رها می‌کنیم تا سطحی که تخلفات آن در زمینه فریب کارجو به حدی برسد که ناگهان لغو مجوزشان کنیم.
بینام تاکید کرد: کاریابی‌ها باید مدام آموزش ببینند. در حوزه ورود به فضای مجازی و داشتن پلتفرم اینترنتی و همچنین آموزش در زمینه حفظ امنیت و صیانت از اطلاعات شخصی کارجویان وعدم افشای اسرار تجاری کارفرمایان، از جمله مواردی است که به متقاضی مجوز کاریابی و یا کاریابی‌های موجود باید داده شود.
این فعال کاریابی تصریح کرد: تعامل مراکز کاریابی‌ها با نهادهایی که کارجو در آنجا آموزش می‌بیند (مثل مراکز فنی و حرفه‌ای دولت و همچنین آموزشگاه‌های آزاد فنی، مراکز آموزشی جهاد دانشگاهی و دیگر کارگاه‌های آموزشی و تربیتی) بسیار مهم است که امروزه فاقد آن هستیم. یعنی نیروی کار به نیت برخورداری از شغل وارد نهاد آموزشی می‌شود اما هیچ نهاد واسطه کاریابی به مجرد اتمام دوره بلافاصله با او ارتباط نمی‌گیرد و او را بنابر توان آموزشی که دیده به یک موقعیت شغلی نمی‌گمارد. در آنجا توان فنی و تخصصی نیرو قابل سنجش است و می‌توان با خیال راحت نیروی کار را معرفی کرد.
این کارشناس بازار کار اضافه کرد: یکی از مسائلی که ما در حوزه کاریابی‌ها داریم، علاوه برعدم درک این موضوع که بستر کاریابی‌ها باید همزمان در فضای مجازی نیز حضور داشته باشد، این است که درک کنیم هنوز فرهنگ کاریابی در ایران چندان پذیرفته نشده و باید در این راستا فرهنگ‌سازی از سوی خود نهاد دولت و دیگر تشکل‌های کارگری و کارفرمایی صورت پذیرد. مثلاً بخش زیادی از کارفرمایان ما هنوز صرفاً از این روزنه دریافت نیرو می‌کنند که یک فرد آشنا و معتمد نیروی کار را معرفی کند و به کاریابی‌ها اعتمادی ندارند. از سوی دیگر کارگران کارجو نیز که کاریابی‌ها به عنوان نهاد واسطه‌ای که صرفا می‌خواهند یک مبلغ کمیسیون بگیرند نگاه می‌کنند. در این زمینه هم باید دولت و هم تشکل‌های کارگری و کارفرمایی نقش تبیینی برعهده بگیرند و خود کاریابی‌ها نیز باید با انجام کار تخصصی این فرهنگ را عوض کنند.
بینام تاکید کرد: امروزه ما با کمبود نیرو در شهرک‌های صنعتی مواجه هستیم. خیلی از صنوف با کمبود نیرو مواجه هستند. در چنین شرایطی جایگاه کاریابی‌های ما کجاست؟ چرا بطور تخصصی برای هم موقعیت و پوزیشن شغلی، لیستی از تخصص‌های لازم در کاریابی‌های ما وجود ندارد؟ چرا کارفرما فکر می‌کند که کاریابی به تخصص نیروی کار فکر نمی‌کند و فقط آدم معرفی می‌کند که کمیسیون خود را بگیرد؟ در این شرایط کاریابی باید بتواند بهترین تعامل را با شهرک‌های صنعتی، تشکل‌های کارگری و تشکل‌های کارفرمایی داشته باشد تا درست تصمیم بگیرد.
وی ادامه داد: البته یکی دیگر از مشکلات ما این است که اساسا نسبت سنجی‌شان نیروی کار تحصیل‌کرده و متخصص را رعایت نمی‌کند. وقتی یک کاریابی در کشور در اقدامی عجیب مشاغل ساده کارگری را به فردی که در یک حوزه فنی و مهندسی مدرک کارشناسی ارشد دارد معرفی می‌کند، این فرد و دوستان وی شاید دیگر هیچ وقت به هیچ کاریابی مراجعه نکنند. ما شان و جایگاه و تخصص افراد را در پیشنهاد دادن شغل به کارجو باید رعایت کنیم و علت عدم رعایت چنین مواردی به این دلیل است که کاریابی‌های ما تخصصی نیستند.
این کارشناس بازار کار در پایان با اشاره به اهمیت موضوع کاریابی‌های خارج کشوری و اعزام کننده کارگر و نیرو به خارج کشور، اظهار کرد: در این زمینه‌عدم نظارت دولت تاکنون مشکلات زیادی به بار آورده است. بسیاری بدون صلاحیت اخذ مجوز کرده و در اقداماتی که تنها سودشان را تامین می‌کند، با نشان دادن یک بهشت از بازار کار کشورهای خارجی و حتی دادن اطلاعات دروغ، کارجویان را که وقت و زندگی و هزینه برای مهاجرت کردند را دچار آسیب‌های جدی کردند که در این زمینه حتماً باید دولت ورود کرده و کاریابی‌های ما و انجمن‌های آنان نیز باید در این زمینه به دقت نظارت داشته باشند تا شاهد چنین صحنه‌هایی نباشیم.
