سبحانی در گفت‌وگو با ایلنا:
میانجیگری عربستان، قطر و عمان میان ایران و آمریکا در شرایط جاری، در حد مساعی جمیله است/ علاقمندی قطر برای میانجیگری بین تهران و دمشق
سفیر سابق ایران در قطر با بیان اینکه قطر در مورد مسئله سوریه علاقه‌مند به گفت‌وگو با ایران و میانجیگری بین ایران و سوریه است، تاکید کرد؛ این موضوع منطقی است، چرا که قطر یکی از کشورهایی است که با دولت جدید سوریه روابط نزدیکی دارد، البته می‌توان گفت قطر و ترکیه نزدیک‌ترین کشورها به دولت جدید در سوریه هستند. طبیعی است که با وجود سوءتفاهم‌هایی که بین ایران و سوریه سابقه تاریخی دارد و اینکه مردم سوریه و ایران یک حدی از سوتفاهم و حتی بالاتر از آن را با هم تجریه کردند، این تلاش صورت گیرد.
محمدعلی سبحانی سفیر پیشین ایران در قطر در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در رابطه با سفر امیر قطر به تهران و عواید این دیدار دو جانبه برای هر دو کشور، همچنین نقشی که قطر می‌تواند در بهبود روابط ایران با سایرهای کشورهای منطقه‌ای مثل سوریه و فرامنطقه مانند آمریکا ایفا کند، تصریح کرد: رابطه ما با قطر رابطه‌ای خوبی است، طبیعتا این یک سفر دوجانبه بود و راجع به مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی در آن صحبت شد اما آیا قطر می‌تواند به‌عنوان یک میانجی بین ایران و آمریکا عمل کند؟ میانجیگری نیازمند اسباب و ملزومات خاصی است. کشوری که می‌خواهد میانجیگری کند، باید هر دو طرف موافق باشند.
میانجیگری میان ایران و آمریکا در حال حاضر زیر سوال است
این دیپلمات با سابقه کشورمان با تاکید بر این موضوع که در حال حاضر، شرایط ایران و آمریکا به گونه‌ای است که برخی افراد به دنبال کاهش مشکلات و میانجیگری هستند، اظهار کرد: اینکه بخواهند میانجگری کنند کاملاً طبیعی است، اما با توجه به مشکلات و مسائلی که ایران با آمریکا دارند، به نظر من، ظرفیتی که به عنوان میانجیگری با تمام ابعاد حقوقی این مفهوم وجود داشته باشد و حتی اگر ضرورتی باشد در حال حاضر یک مقدار زیر سوال است چون نیاز جدی ایران و آمریکا این است که اگر امکانی برای مذاکره فراهم شد، گفت‌وگوی مستقیم داشته باشند.
میانجیگری را برای عربستان یا قطر و عمان در شرایط جاری در حد مساعی جمیله می‌بینم
سبحانی با بیان اینکه شرایط و مسائل منطقه به حدی سخت و پیچیده است که ایران نباید در موضوع آمریکا، به‌ویژه در این شرایط به دنبال میانجی باشد، گفت: پیش‌تر، ژاپن تلاش کرده بود که پیام‌هایی را بین ایران و آمریکا منتقل کند و کم و بیش هم انجام داد، اما میانجیگری‌ها نتوانسته‌اند به نتایج ملموس برسند. در دو مورد، ایران و آمریکا به‌طور مستقیم مذاکره کرده‌اند؛ یکی در مورد عراق و دیگری در مورد افغانستان که در هر دو مورد موفقیت‌هایی حاصل شد. بنابراین من عنوان میانجگری را در شرایط حال حاضر برای عربستان یا قطر و عمان در شرایط جاری در حد مساعی جمیله و خیرخواهی می‌بینم که بیشتر از این نمی‌تواند برد داشته باشد.
قطر علاقه‌مند به گفت‌وگو با ایران و میانجیگری بین ایران و سوریه است
این کارشناس ارشد حوزه غرب آسیا با اشاره به این نکته که به نظر می‌رسد قطر در مورد مسئله سوریه علاقه‌مند به گفت‌وگو با ایران و میانجیگری بین ایران و سوریه است، تاکید کرد؛ این موضوع منطقی است، چرا که قطر یکی از کشورهایی است که با دولت جدید سوریه روابط نزدیکی دارد، البته می‌توان گفت قطر و ترکیه نزدیک‌ترین کشورها به دولت جدید در سوریه هستند. طبیعی است که با وجود سوءتفاهم‌هایی که بین ایران و سوریه سابقه تاریخی دارد و اینکه مردم سوریه و ایران یک حدی از سوتفاهم و حتی بالاتر از آن را با هم تجریه کردند، این تلاش صورت گیرد. این جا قطر با هر دو طرف روابط خوبی دارد و منافع آن هم این است که اختلافات میان ایران و سوریه کاهش پیدا کند و سابقه هم داشته است. در زمان‌هایی که من سفیر بودم، قطر در برخی از مسائل انسانی که در جنگ گذشته سوریه به وجود آمد، یک میانجگری موفق بین ایران و سوریه انجام داد.
کشورها می‌خواهند با میانجگری میان ایران و آمریکا، از برگ ایران برای حل مشکلات‌شان با ترامپ استفاده کنند
وی افزود: بنابراین، اگر قطر پیشنهادی در مورد سوریه داشته باشد، ایران باید از آن استقبال کند. اما اگر موضوع مربوط به آمریکا باشد، باید به‌عنوان یک مساعی جمیله ارزیابی شود و این مسائل را به هیچ کشوری وصل نکنیم؛ هیچ کشوری، نه عربستان و نه قطر. مسائل مربوط به آمریکا را بگذاریم در شرایط خیلی جدی و رسمی بین دو طرف حل شود تا بتوانند به یک جایی برسند وگرنه کشورها وقتی وارد این مسئله ایران و آمریکا می‌شوند به نظر می‌رسد که می‌خواهند از برگ ایران برای حل مشکلات‌شان با ترامپ استفاده کنند. ترامپ فقط با ایران برخورد این چنینی ندارد و با کل دنیا و با همه موجودات کره زمین مسئله دارد. الان از کانادا گرفته تا گریلند، همچنین اروپا و همین قضیه اوکراین و غزه که جلوی جامعه جهانی و اروپا ایستاده است و درگیری‌های متعددی را ایجاد کرده است.
همه کشورهای اثرگذار دنبال این هستند که مستقیم مشکلشان را با ترامپ حل کنند
این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل بیان کرد: به نظر می‌رسد که همه کشورهای اثرگذار دنبال این هستند که مستقیم مشکلشان را با ترامپ حل کنند، ما هر زمان که شرایطش پیش آمد نباید خودمان را از این مسئله مستثنی کنیم. رهبری هم گفتند که مذاکره باید شرافتمندانه و مفید باشد، ما باید همه تلاشمان را بکنیم تا شرایط مساوی فراهم شود و بتوانیم مذاکرات شرافتمندانه و مفیدی برای ایران داشته باشیم، مذاکراتی که مشکل تحریم‌ها را حل کند و مردم ایران را از این بلای مصیبت بار خلاص کند.
هر تصمیمی برای مقابله با طرح ترامپ در خصوص غزه باید دسته جمعی و توسط کشورهای اسلامی باشد
سبحانی در رابطه با طرح ترامپ برای غزه خاطرنشان کرد: هیچکس در دنیا به ویژه در کشورهای عربی و اسلامی موافق این طرح ترامپ نیست، این یک زمینه‌ای است که اختلاف اعراب با امریکا را بیشتر می‌کند. به نظرم ما باید در همان زمینه‌ای که کشورهای اسلامی عمل می‌کنند، عمل کنیم. همین درخواستی که آقای عراقچی دادند را دنبال کنیم و هر تصمیمی برای مقابله با طرح ترامپ در خصوص غزه دسته جمعی و توسط کشورهای اسلامی باشد، این تاثیر بیشتری خواهد داشت و هزینه آن برای ایران کمتر خواهد شد. همه کشورهای اسلامی باید هزینه دهند، چرا ما باید پیشگام در هزینه دادن باشیم ولی وقتی زمان بهره‌برداری می‌شود، خودمان را غایب کنیم و خودمان حضور پیدا نکنیم؟ در مسئله غزه من جدا معتقدم که ما باید در کنار کشورهای اسلامی موضع مخالفتمان با طرح ترامپ را پیش ببریم و در کنار همه آنها اجازه ندهیم که این فاجعه تکرار شود.
