سود واقعی آمازون از هوش مصنوعی چقدر است؟

با وجود تهدید تعرفه‌های جدید از سوی دولت آمریکا، شرکت‌های بزرگ فناوری به دنبال آن هستند تا مبالغ هنگفتی را صرف زیرساخت‌های هوش مصنوعی کنند. اما بازدهی این سرمایه‌گذاری‌های جاه‌طلبانه، احتمالاً شما را حیرت‌زده خواهد کرد.

بر اساس تخمین سیتی‌گروپ که توسط وال‌استریت ژورنال منتشر شد، چهار غول فناوری دنیا یعنی مایکروسافت، متا، گوگل و آمازون تنها در سال ۲۰۲۵ بیش از ۲۷۰ میلیارد دلار در قالب هزینه‌های سرمایه‌ای برای ساخت مراکز داده هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری خواهند کرد.

این سرمایه‌گذاری‌ درآمدزا می‌شود؟

اما نگاهی به آمازون به‌عنوان مطالعه موردی، نشان می‌دهد که تنها بخشی اندک از این رقم نجومی، به درآمد تبدیل خواهد شد.

جان بلک‌لج، تحلیلگر فناوری در مؤسسه TD Cowen اعلام کرده که Amazon Web Services (AWS) یعنی بخش رایانش ابری آمازون در گذشته برای هر ۱ دلار سرمایه‌گذاری، به‌طور متوسط ۴ دلار درآمد افزایشی ایجاد می‌کرد؛ اما با ورود به حوزه هوش مصنوعی تولیدی (Generative AI)، این نسبت کاملاً معکوس شده و در حال حاضر به ازای هر دلار هزینه، تنها حدود ۲۰ سنت درآمد به دست می‌آید. بااین‌حال، بلک‌لج معتقد است که آمازون طی چند سال آینده می‌تواند به همان نسبت ۴ دلار درآمد افزایشی گذشته بازگردد.

تعیین دقیق مبلغی که آمازون صرف هوش مصنوعی می‌کند سخت است؛ چراکه این شرکت تفکیکی از هزینه‌های خاص خود منتشر نمی‌کند. بااین‌حال، AWS در سال گذشته، درآمد عملیاتی معادل ۳۹.۸ میلیارد دلار گزارش کرد و مدت‌ها پیش از رونق هوش مصنوعی نیز، این بخش یکی از منابع اصلی سود آمازون بوده است.

هوش مصنوعی فعلاً فقط هزینه می‌تراشد

اینکه هوش مصنوعی به چاه عمیق هزینه‌ها بدل شده، جای تعجب ندارد. از مدت‌ها پیش واضح بود که رسیدن به سوددهی درزمینهٔ هوش مصنوعی تولیدی، مسیر دشوار و پر ریسکی خواهد بود؛ اگر اصلاً به آن نقطه برسد. همان‌طور که ارقام نشان می‌دهند، این فناوری، چه در مرحله توسعه و چه در مرحله اجرا خیلی گران‌قیمت است.

چرا که مدل‌های هوش مصنوعی نیازمند حجم عظیمی از داده برای آموزش هستند و مراکز داده گران‌قیمتی که این مدل‌ها را اجرا می‌کنند، پس از ساخت نیز با صورتحساب‌های سرسام‌آور انرژی، آب و نگهداری روبرو خواهند بود.

از سوی دیگر، نحوه درآمدزایی از خدمات هوش مصنوعی نیز همچنان مبهم و پر چالش است. برای نمونه، شرکت OpenAI که برای ارائه مجوز دسترسی کامل به ChatGPT، ماهانه مبلغ ۲۰۰ دلار از مشتریانش دریافت می‌کند، اقدامی را در پیش‌گرفته که برخی آن را ناشی از درماندگی تجاری تعبیر کرده‌اند.

شاید برخی از کاربران حرفه‌ای پرداخت این مبلغ را منطقی بدانند، اما بسیاری از افراد حتی برای پرداخت حق عضویت ماهانه نسخه ۲۰ دلاری نیز تردید دارند.

سردرگمی در کاربردی بودن هوش مصنوعی

فراتر از همه این‌ها، شرکت‌های بزرگ فناوری هنوز نتوانسته‌اند کاربران و حتی برخی سرمایه‌گذاران خود را متقاعد کنند که هوش مصنوعی واقعاً چه کاربرد مؤثر و گسترده‌ای در دنیای واقعی خواهد داشت. در شرایطی که چت‌بات‌ها در نوشتن ایمیل‌ها عملکرد قابل قبولی دارند، ولی بخش عمده‌ای از تلاش‌ها برای ادغام هوش مصنوعی در کسب‌وکارها (مثلاً استفاده در بخش خدمات مشتریان) با شکست روبرو شده‌اند.

این وضعیت، بازتاب صنعتی است که ظاهراً با کمبود ایده‌های نوآورانه و مسیری مشخص روبروست.

نمونه‌ای از این سردرگمی را در تلاش‌های کم‌فروغ اپل شاهد هستیم؛ جایی که ابزار پیشنهادی‌اش برای تولید ایموجی سفارشی، بیشتر نشانگر فقدان نوآوری واقعی است تا پیشرفتی در عرصه فناوری.

در این میان، ابهامات در مورد هذیان‌گویی‌های هوش مصنوعی و ارائه و تولید اطلاعات غلط یا نادرست نیز همچنان پابرجاست

عقب‌گرد شرکت‌های بزرگ

از همین رو و باوجود ادعاهای بزرگ مطرح‌شده، برخی شرکت‌ها در صنعت فناوری و در مواجهه با تعرفه‌ها دچار تردید شده‌اند. مثلاً مایکروسافت که همچنان اعلام می‌کند قصد دارد تا در سال جاری میلادی، ۸۰ میلیارد دلار در زیرساخت هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری کند، نشانه‌هایی از عقب‌نشینی از برخی پروژه‌های مراکز داده در نقاط مختلف جهان را نشان می‌دهد و هنوز مشخص نیست که آیا آمازون نیز در این مسیر تردید خواهد کرد یا خیر.

این شرکت اعلام کرده که قصد دارد در سال جاری مجموعاً ۱۰۰ میلیارد دلار در قالب هزینه‌های سرمایه‌ای صرف کند که بخش عمده‌ای از آن مربوط به AWS خواهد بود.

آمازون در چشم‌گیرترین اقدامش تا به امروز، در حال ساخت یکی از بزرگ‌ترین خوشه‌های مراکز داده جهان با نام رمز پروژه رینی‌یر (Project Rainier) است که هدف آن، آموزش مدل‌های هوش مصنوعی شرکت Anthropic AI با استفاده از صدها هزار تراشه اختصاصی Trainium ۲ است؛ تراشه‌هایی که قادرند تا پنج برابر قدرت پردازشی مدل‌های فعلی پیشرفته را فراهم کنند.

البته آمازون هنوز هزینه‌های دقیق این پروژه را فاش نکرده و این اطلاعات را محرمانه نگاه داشته است.