گزارش ایلنا از تاثیرات کرونا بر معیشت تاکسیرانان؛
کرونا نمی‌فهمد شرمندگی پیش زن و بچه یعنی چه/ به حمایتهای دولتی نیاز داریم
از آنجا که کرونا بیشترین آسیب اقتصادی را به حمل و نقل عمومی وارد کرد، سرمایه‌های تاکسیرانان پنچر شد و تعداد زیادی خانه‌نشین شدند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، تا سال گذشته هیچکس تصور نمی‌کرد که عاملی خارجی شیوه‌های حکمرانی بر شهر را متحول کند اما کرونا این کار را کرد؛ کرونا مدیران شهرها را به تصمیم‌هایی واداشت، که با برنامه‌ریزی جاری شهر و مهندسی فضا در تضاد هستند. تا پیش از عرض اندام کرونا، زمین‌شناسانی که از شدت آثار زلزله‌ای بزرگ مقیاس بر شهرها نگران بودند، در جهت دیگری، به دنبال تاثیرگذاری بر حکمرانی شهری بودند اما توفیق آن را پیدا نکردند. کرونا موفق شد که شهرها را خلوت کند. قدرت کرونا را باید در ژنوم آن جست و جو کرد. تکامل طبیعی، آنچنان ژنوم کرونا را در برابر عوامل بیرونی مقاوم کرده است که تنها باید با الکل و آب و صابون به جنگ آن رفت. به همین دلیل یا باید تجهیزات مبارزه با کرونا با هزینه‌های بسیار بالا در شهرها توزیع می‌شدند یا اینکه تردد شهری زیر تیغ می‌رفت. مدیران شهرها تا پیش از آغاز سال ۹۹، در گام اول ظرفیت سیستم حمل و نقل شهری را کاهش دادند تا بار ترافیک را کم کنند؛ از سویی اقدام به توزیع محدود اقلام بهداشتی میان رانندگان و سرویس‌دهندگان در معرض بیماری کردند.
با این کار خیابان‌ها خلوت شد اما پس از تعطیلات و بازگشایی تدریجی کسب و کارها در پایتخت در قالب طرح فاصله‌گذاری هوشمند، باید سیاست‌هایی دیگری هم به آزمون گذاشته می‌شدند؛ لغو طرح ترافیک مهم‌ترین آنهاست که با انجام فاصله‌گذاری میان مسافران در وسایل حمل و نقل عمومی و توزیع بسیار محدود اقلام بهداشتی میان رانندگان توام شد. هدف از لغو طرح ترافیک این بود که مسافران با خودروهای خود وارد شهر شوند و از سوار شدن در تاکسی و اتوبوس پرهیز کنند. در بیش از یک ماهی که از لغو مستمر طرح می‌گذرد، رانندگانی که به صورت آزاد، کار جابه‌جایی مسافران را انجام می‌دهند و رانندگان تاکسیهای اینترنتی به راحتی وارد محدوده طرح ترافیک می‌شوند. این در شرایطی است که تاکسیرانان از بابت فعالیت در شبکه رسمی حمل و نقل هزینه‌هایی را پرداخت می‌کنند: ۲ الی ۴ بار انجام معاینه فنی در سال، پرداخت حق ورود به سیستم تاکسیرانی، پرداخت سالیانه مبلغی به عنوان حکم فعالیت و... .
فعالیت به صورت رسمی و با شناسنامه نه تنها مزیتی ندارد؛ بلکه در چنین مواقعی موجب دردسر هم می‌شود. در همین حال به گفته رانندگان تاکسی، لغو طرح ترافیک به دلیل بازگشایی ادارات و شرکت‌ها نتوانسته از ترافیک مسیرهای منتهی به محدود طرح ترافیک بکاهد و حتی ترافیک بیشتری هم به نسبت گذشته ایجاد کرده است. شلوغ شدن مسیرهای منتهی به محدوده طرح ترافیک از این جهت طبیعی به نظر می‌رسد که به گفته «شهریار افندی‌زاده» مشاور عالی معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران، «فقط ۴۰ درصد از سفرها در محدوده طرح ترافیک و محدوده کنترل آلودگی هوا، سفرهای ضروری کاری و آموزشی است. وقتی مدارس و دانشگاه‌ها تعطیل هستند این میزان تردد باید کاهش داشته باشد که در واقع این گونه نیست». به نظر می‌رسد که هدف ستاد ملی مدیریت کرونا، در لغو طرح ترافیک محقق نشده است.
بنابراین، می‌توان اینگونه تفسیر کرد که تا پیش از لغو طرح ترافیک، محدوده مورد نظر برای رانندگان تاکسی یک مسیر اختصاصی و یک محمل کلیدی برای امرار معاش بود و حالا این مسیر اختصاصی تقسیم بر تعداد زیادی راننده شده است که هزینه‌های تاکسیرانان را پرداخت نمی‌کنند، پس درآمد بیشتری دارند؛ ضمن اینکه رانندگان تاکسی مجاز به دو شغله بودن نیستند اما درصد قابل ملاحظه‌ای از افرادی که به صورت آزاد یا اینترنتی کار جابه‌جا کردن مسافران شهری را انجام می‌دهند، یک شغل دیگر هم دارند. از دست رفتن بخشی از درآمد تاکسیرانان، آنها را در تامین هزینه‌های حق بیمه خود دچار مشکل می‌کند؛ به ویژه آن دسته که سال ۹۴ وارد سیستم تاکسیرانی شدهاند و بخش اعظم حق بیمه خود را در قالب «بیمه حرف و مشاغل آزاد و اختیاری» پرداخت می‌کنند. آنها در سال ۹۹ باید چیزی در حدود ۶۰۰ هزار تومان از این بابت پرداخت کنند. به نظر می‌رسد که کرونا به آنها که از کف خیابان، پول درمی‌آورده‌اند آسیب‌‌های عمیقی را وارد کرده است.
سفره تاکسیرانان خالی‌‌تر از قبل
«انجمن تاکسیرانان شهر تهران»، نهادی است که تاکسیرانان برای حل مشکلاتشان از طریق گفت‌و‌گوی صنفی و کسب اجماع برای مذاکره با نهادهای متولی حکمرانی بر شهر، ایجاد کرده‌اند. با هدف بررسی بیشتر تاثیرات کرونا بر کسب و کار این قشر از رانندگان، نظرات آنها را جویا شدم. حسن، راننده خطی در این مورد، گفت: «کاروکاسبی تاکسی‌ها تا قبل از شیوع کرونا به دلیل تردد مسافربرهای شخصی و اینترنتی چندان خوب نبود. کرونا هم قوز بالاقوز شد. با آزاد شدن طرح ترافیک سفره تاکسیرانان خالی‌‌تر از قبل شد و گرانی تمام اجناس از لوازم یدکی تا ملزومات خوراکی و زندگی هم وضعیت را بدتر کرد. در کنار کرونا دردهای دیگری هم وجود دارند: فرسوده شدن تاکسی‌ها و پلاک نشدنشان، اختصاص نیافتن یارانه دولتی برای بیمه تامین اجتماعی.»
محمد حسین، راننده گردشی که با بیماری دیابت دست و پنجه نرم می‌کند، توضیح داد:«من یک تاکسیران ۵۶ ساله مبتلا به بیماری دیابت هستم. ازسوم اسفند ۹۸ تا اول اردیبهشت از منزل خارج نشدم. ازاول اردیبهشت تا امروز روزانه باحدود ۸ تا ۱۰ ساعت کار و طی ۱۲۰ تا بیش از ۳۰۰ کیلومتر مسافت، روزانه بین ۲۰ تا ۷۰ هزار تومان کارکرده‌ام. با این پول هزینه ماشین هم تامین نمی‌شود. در این مدت ازهیج سازمانی کمک دریافت نکرده‌ام. ۲۳ سال است که حق بیمه پرداخت می‌کنم اما تازه پس از این همه مدت و درست زمانی که می‌خواستم از بیمه بیکاری استفاده کنم، اعلام کردند که نوع بیمه شما، شامل بیمه بیکاری نمی‌شود. با این شرایط سه ماه است که نتوانستم اقساط تاکسی جدیدی که خریداری کرده‌ام را پرداخت کنم. این است وضعیت کسب وکارتاکسیرانان تهرانی.»
راننده دیگری به نام مهدی که در تاکسی تلفنی کار می‌کند، گفت: «رانندگی جز مشاغلی است که به صورت مستقیم تحت تاثیر کرونا قرار گرفته است. متاسفانه کوچکترین حمایتی را از سوی مسئولان شاهد نیستیم. زمانی که طرح ترافیک آزاد شد، بیش از۵۰ درصد از درآمد من از بین رفت. حالا هم باید با جان خود بازی کنیم تا نانی به سفره ببریم و اقساطمان را پرداخت کنیم. شغل رانندگان تاکسی به گونه‌ای است که با مسافران احتمالا ناقل ویروس برخورد می‌کنند اما به این دلیل که باید قسط پرداخت کنیم، هزینه‌های خودرو و تعمیر قطعات بی‌کیفیت آن را تامین کنیم و اجاره خانه را به روز کنیم، امکان خانه‌نشینی را نداریم. در این شرایط حتی یک ماه بیمه بیکاری به رانندگان تاکسی تعلق نمی‌گیرد. با خودروهای پلاک شخصی از نقاط مختلف کشور به تهران می‌آیند تا با مسافربری درآمدی داشته باشند. همین امر درآمد تاکسیرانان شناسنامه‌دار را کاهش داده است. سفره ما هر روز کوچک و کوچکتر می‌شود. امیداورم نفری یا نهادی به داد دل ۸۰ هزار تاکسیران تهران برسد.»
حسن هم که مانند مهدی بر روی تاکسی تلفنی کار می‌کند، گفت:«کرونا ویروس نبود، لودری بود که خانه و منبع درآمد محقر تاکسیران را با خاک یکسان کرد. در این شرایط نیاز به حمایتهای دولتی داریم. مثلا دولت باید به آنها در پرداخت حق بیمه‌هایشان کمک کند. متاسفانه رانندگان با این مهمان ناخوانده تنها مانده‌اند؛ البته از ویروس که عقل و هوش اجتماعی ندارد، انتظاری نداریم. حتما کرونا نه می‌داند و نه می‌فهمد که شرمندگی پیش زن و بچه یعنی چه. کرونا از عقب افتادن قسط وام و اجاره خانه هم چیزی نمی‌فهمد اما احتمالا مسئولان چنین مواردی را می‌دانند. از آنها انتظار داریم که انسانی‌تری به معیشت تاکسیرانان نگاه کنند. مسئولان محترم، همگی ما تاکسیرانان، مانند خودتان انسان هستیم و به زندگی عاری از تنش نیاز داریم. باید درآمد داشته باشیم. به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنید که درآمدمان قطع نشود.»
شکرایی، راننده تاکسی بی‌سیم بانوان هم در پاسخ به این پرسش که کرونا چگونه تبدیل به سنگی پیش پای تاکسیرانان شده است، گفت: «هر دم از این باغ بری می رسد! بعد از ظهور اپلیکیشن‌ها و شکل‌گیری مسافربرهای آنلاین که بدون هیچ مجوز قانونی کار حمل و نقل شهری را انجام می‌دهند، جناب کرونا همچون بختکی بر روی سفره‌های تاکسیرانان افتاد. کرونا و نبود طرح ترافیک، موجب شد که تهران به «پارکینگ بزرگ تهران» تبدیل شود. اگرچه کرونا، سفره‌های تاکسیران را بیش از پیش کوچک و کوچکتر کرد اما به دلیل اجرا نشدن طرح ترافیک بستر خوبی برای مسافربرهای شخصی و شهرستانی فراهم شد. زنان تاکسیران هم مستاصل و درمانده از این وضعیت هستند؛ چراکه بیشتر آنها سرپرست خانواده هستند.»
ضرورت جبران خسارت تاکسیرانان
به یقین، تاکسیرانان جز گروه‌هایی هستند که بیشترین آسیب را از میدان‌داری کرونا متحمل شدهاند؛ حتی اگر اگر یک روز کار نکنند از هزینه‌های زندگی عقب می‌افتند. برخلاف کارگران که بر روی سرمایه فردی به نام کارفرما کار می‌کنند و انتهای ماه دستمزدی ثابت اما کم دریافت می‌کنند، تاکسیرانان بر روی تاکسیهای زرد و سبز که سرمایه خودشان و شخص دیگر یا شرکت است، کار می‌کنند. از آنجا که کرونا بیشترین آسیب اقتصادی را به حمل و نقل عمومی وارد کرد، سرمایه‌های تاکسیرانان پنچر شد و تعداد زیادی خانه نشین شدند. بسیاری از آنها تازه در هنگام ثبت نام بیمه بیکاری، فهمیدند که برخلاف بیمه پردازان اجباری، مشمول دریافت مقرری بیکاری نمی‌شوند و باید آستین‌ها را بالا بزنند و به قول خودشان از کف خیابان پول درآوردند. به نظر می‌رسد که دولت باید محلی را برای پرداخت خسارت به آنها تدارک ببیند و زمینه تامین درآمد را برای آنها تسهیل کند؛ به ویژه در روزهای کرونایی. باید توجه داشت که تاکسیرانان و کارکنان شهری در صف اول کار و زندگی با کرونا قرار دارند و بر اساس آمارهای سازمان تاکسیرانی و اتحادیه کشوری تاکسیرانی‌های شهری، بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ نفر از آنها تنها تا هفته‌های پایانی فروردین به کرونا مبتلا شدهاند.
گزارش: پیام عابدی
