در سال پرآبی نخیلات و کشت تابستانه کشاورزان هویزه به باد رفت/ کرخه‌کور و جراحی تماماً گل‌آلود است

به گزارش خبرنگار ایلنا، نخیلات و کشت تابستانه کشاورزان خوزستانی بر باد رفت. هنوز داغِ از بین رفتن محصولات کشاورزی در اثر سیلاب در روستاهای دشت آزادگان و هویزه تازه بود که اولین کشت تابستانه کشاورزان هویزه و بخش‌هایی از دشت آزادگان مجدداً دچار مشکل شده است.

«کشت تابستانی کشاورزان روستاهای حاج‌بدر، علومی، سمیده، ملحیه، کوت سعد، فردوس۱ و ۲، سعیدیه ۱ و ۲، قیصریه و حومه شهر هویزه در منطقه هویزه به دلیل خشک شدن کرخه کور دچار مشکل شده است. لااقل بعد از سیلاب‌ها انتظار داشتیم دچار کم آبی نشویم اما انگار این فرجام شومِ نابود شدن کشت‌هایمان تمامی ندارد. لااقل اولین کشت بعد از سیلاب نباید به کم آبی می‌خوردیم.» این را یکی از کشاورزان می‌گوید.

او می‌افزاید: کرخه یک انشعاب به این مناطق دارد که کرخه نور نام دارد. البته به آن «کرخه کور» هم می‌گویند. به این خاطر که در زمان بحرانِ آب کم‌آب می‌شود. در قسمتی از حمیدیه یک دریچه وجود دارد که ورود آب به کرخه کور را با باز و بسته کردن دریچه‌ها می‌توان کنترل کرد.

پس از خشکی کرخه کور و عدم تأمین حقابه برای کشتِ شلتوک کشاورزان هویزه، رودخانه جراحی در مقطع شادگان و کانال‌های بتونی مربوط به طرح توسعه کشاورزی ۵۵۰ هزار هکتاری نیز به گِل نشست و نخلستان‌های دورق و هزاران هکتار از اراضی زیرکشت تابستانه را در معرض آسیب قرار داد.

درحالیکه پیش از این غلامرضا شریعتی (استاندار خوزستان) اعلام کرده بود که امسال محدودیتی برای کشت تابستانه و رعایت الگوی کشت نیست و همچنین تمام حقابه مورد نیاز کشاورزان تأمین خواهد شد اما اینک با گذشت مرحله کاشت این وعده‌ها محقق نشده است.

به گفته این کشاورز؛ مسئولان تعهد کرده بودند که امسال کم آبی نمی‌شود و مردم هم بخش زیادی از زمین‌هایشان را زیر کشت بردند. این است که شلتوک‌کاران شهرستان هویزه که از رودخانه کرخه نور برای آبیاری زمین‌های خود آب برداشت می‌کنند، به دلیل خشک شدن این رودخانه تجمع و خواستار تأمین آب کشاورزی شده‌اند.

کشاورزان دیگر بهانه کم‌آبی را نمی‌پذیرند

حسین مرمضی (رییس انجمن صنفی کشاورزی و منابع طبیعی دشت آزادگان) در خصوص مشکلات اخیر کشت تابستانه و نخیلات می‌گوید: از کانال‌های بتونی طرح توسعه کشاورزی ۵۵۰ هزار هکتاری تا رودخانه جراحی و کرخه نور دچار مشکلات آب شده و همین مسئله باعث خسارت به محصولات کشاورزی دشت آزادگان و هویزه شده است. کشاورزان هویزه که برای آبیاری زمین‌هایشان به‌طور کامل مشکل دارند و محصولات در حال نابودی است. در دشت آزادگان حدود ۱۵ هزار هکتار از زمین‌ها آسیب دیده است.

مرمضی دلیل مشکلات کنونی را عدم لایروبی رودخانه‌ها و سیاست‌های شرکت‌های نفتی دانسته و گفت: سازمان آب و برق دریچه‌های سمت روستای حمیدیه از کرخه کور را به دلیل ممنوعیت کشت بسته است. سازمان آب و برق هر ساله محدودیت کشت اعمال می‌کند. با این‌حال امسال به دلیل سیلاب‌های زمستان ۹۷ کشاورزان خیالشان راحت بود که آب هست.

او می‌افزاید: وضعیت کنونی واقعاً بحرانی است. موضوع خشکسالی برای کشاورزان خوزستانی سالهاست تکرار می‌شود اما امسال دیگر انتظار این بود که آب فراوان باشد. مردم شاید سالهای قبل می‌توانستند با بی‌آبی کنار بیایند، اما الان مردم شاکی‌اند و می‌گویند دیگر بهانه‌ای را برای کم‌آبی و سهم کم آب نمی‌پذیرند. به ویژه که الان اولین کشت بعد از سیل است.

مرمضی تصریح می‌کند: وقتی که استاندار خوزستان متعهد شده که امسال مشکلی برای کشت وجود نداشته باشد، عده‌ای از کشاورزان اقدام به کشت شلتوک کردند اما اکثراً متضرر شده‌اند.

رییس انجمن صنفی کشاورزی و منابع طبیعی دشت آزادگان بیان می‌کند: اگر مسئولان تلاش می‌کردند با کمک تشکل‌های کشاورزی الگوی کشت تعریف کنند، الان وضعیت بهتری داشتیم. با این‌حال این هماهنگی‌ها صورت نگرفت و مقدار زیادی از کشت دشت آزادگان و هویزه متضرر شد چون آب به زمین‌ها نرسید.

او می‌افزاید: محدودیت زمانی آبیاری شلتوک از دهم خرداد ماه تا دهم تیر ما بود که کشاورزان بعد از پاشیدن بذرها منتظر بودند آن را آبیاری کنند اما به دلیل بی‌برنامگی سازمان آب و برق اکنون دچار مشکل هستند.

مشکل لایروبی کرخه کور است

البته شاهین هاشمی (سرپرست فرمانداری شهرستان حمیدیه) وعده داده است که طرح لایروبی رودخانه کرخه نور با اعتبار ۸ میلیارد تومان پیش‌‌بینی‌ شده است. به گفته او؛ زمین‌هایی که آب مورد نیاز خود را از شبکه‌های آبیاری و کرخه نور که کانال فرعی است تامین می‌کنند، محدودیت آب دارند و اکثر کشاورزان اقدام به کشت شلتوک کردند این در حالی است که آب وجود دارد اما با مشکل محدودیت انتقال دهی آب مواجه هستیم.

سرپرست فرمانداری شهرستان حمیدیه بیان کرد: با توجه به محدودیت انتقال‌دهی آب که وجود دارد تنها می‌توانیم ۵ هزار هکتار کشت شلتوک انجام دهیم اما اکنون کشاورزان درصدد کشت حدود ۱۱ هزار هکتار هستند.

هاشمی با تاکید بر اینکه در طراحی شبکه‌ آبیاری کرخه و شاوور کشت شلتوک دیده نشده است، گفت: برای تامین آب کشت‌های دیگر مشکل وجود ندارد، مشکل اصلی لایروبی کرخه نور است که اگر لایروبی شود ظرفیت انتقال آب برای کشاورزان دو برابر می‌شود.

شلتوک‌کاران شوشتر معترض شدند

در عین حال شلتوک‌کاران شوشتر نیز دچار کم‌آبی برای آبیاری زمین‌های خود هستند. یکی از کشاورزان می‌گوید: حدود یک هفته است که با مشکل کمبود آب برای آبیاری زمین‌های شلتوک کاری خود روبه‌رو هستیم. وقتی استانداری خوزستان خبری مبنی بر رفع ممنوعیت کشت و تأمین آب کشاورزی را داد، در کشت تابستانه شلتوک کاشتیم و انتظار داریم در تأمین آب به کشاورزان کمک کنند.

کشاورزان شوشتر اعتراضاتی مقابل فرمانداری این شهر در روز یکشنبه (۹ تیر ماه) داشته و خواستار تامین آب مورد نیاز کشاورزان این منطقه شدند.

بعد از پرآبی کرخه و کارون در روزهای سیلابی زمستانی ۹۷ تحمل کم‌آبی برای شلتوک‌کاران سخت شده است. البته بیشتر کشاورزانی که از کانال‌های فرعی، آب برداشت می‌کنند با مشکل آب روبه رو شده‌اند. دلایل عمده این مشکل هم عدم لایروبی مرتب، برداشت آب بیشتر از سوی کشاورزان بالا دست و ممنوعیت‌های کشت از سوی سازمان آب و برق است. آنهم وقتی مسئولان به کشاورزان وعده پرآبی داده‌ بودند. همین باعث شده تا کشاورزان امسال محصولات پرمصرف کشت کنند.

حالا بخشی از محصولات زمین‌های هویزه و بخش‌هایی از دشت آزادگان دچار خسارت شده یا در حال خراب شدن است و هنوز داغ خسارات زمستان سال گذشته تسکین نیافته، در سال پرآبی باز بختک کم‌آبی به سراغ کشاورزان رفته است. سرنوشت شومی که مدام تکرار می‌شود و تمامی ندارد.

گزارش : مریم وحیدیان