در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛
تحریم‌ها چگونه موجب بیکاری می‌شود؟
رضی حاج آقامیری می‌گوید: تحریم باعث کوچک شدن اقتصاد و افزایش بیکاری می‌شود.
به گزارش خبرنگار ایلنا، بر اساس آمار اعلام شده در سال ۹۷ و ماه‌های ابتدایی امسال واردات و صادرات در ایران کاهش یافته است. آمار‌های گمرگ ایران نشان می‌دهد صادرات ایران در سال ۹۷ نسبت به سال ۹۶، با کاهش سه میلیارد دلاری مواجه بوده است. آمار صادرات به تفکیک گروه‌های کالایی پتروشیمی، میعانات گازی و سایر کالاها نشان می‌دهد در هر سه گروه کالایی به لحاظ وزنی و ارزشی در سال ۹۷ نسبت به سال ۹۶ با افت مواجه بوده‌ایم.
در سال ۹۶ صادرکنندگان ۳۴ میلیون و ۱۷۷ هزار تن محصولات پتروشیمی را به ارزش ۱۴ میلیارد و ۱۵۰ میلیون دلار صادر کرده‌اند که نسبت به مدت مشابه سال ۹۶ به لحاظ ارزشی افت بیش از دو درصدی و به لحاظ وزنی افت نزدیک به ۱۳ درصدی داشته است. سهم این گروه صادراتی از کل ارزش صادرات نزدیک به ۳۲ درصد و سهم وزنی آن بیش از ۲۹ درصد است. در این سال چین، عراق، امارات، افغانستان و ترکیه اصلی‌ترین شرکای تجاری ایران بوده‌اند. همچنین آنطور که محمدرضا مودودی (سرپرست سازمان توسعه تجارت) ۲۴ اردیبهشت اعلام کرده صادرات کشور در فروردین امسال با احتساب پتروشیمی و میعانات گازی دو میلیارد و ۵۴۷ میلیون دلار بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته کاهش ۱۸.۳ درصدی داشته است.
یکی از مهمترین دلایل کاهش صادرات ایران را می‌توان تاثیر تحریم‌های اعمال شده در یک سال اخیر دانست. با خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام، تحریم‌ها بازگشتند و شاهد فشار مضاعف بر اقتصاد ایران بودیم. این فشار می‌تواند به کاهش تولید و افزایش بیکاری منجر شود.
تاثیر مستقیم تحریم بر بیکاری
یک عضو اتاق بازرگانی ایران عنوان می‌کند: مسلما تحریم و سیاست‌های اتخاذی آمریکا در قبال بانک‌ها بر صادرات نفت و محصولات وابسته به آن تاثیر زیادی می‌گذارد.
رضی حاج آقامیری (عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی و مدیرعامل و رئیس هیات مدیره شرکت صادرات قالی) در گفتگو با ایلنا ادامه می‌دهد: خروج آمریکا از برجام و فشار ترامپ به سرمایه‌گذاران برای منعقد نکردن قرارداد با کشور ما و همچنین ایجاد ترس و وحشت برای کسانی که قصد دارند با ایران معامله کنند، می‌تواند دلیل روشنی برای کاهش میزان صادرات باشد.
او با بیان اینکه تحریم‌ها و کاهش صادرات می‌تواند به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر مساله بیکاری تاثیر بگذارد، تصریح می‌کند: اگر آن صنعتی که تحت تاثیر تحریم با کاهش صادرات مواجه می‌شود، صنعت اشتغال‌زایی باشد، فعالان این صنعت به دلیل کوچک شدن کارشان دست به تعدیل نیرو می‌زنند.
این فعال اقتصادی می‌گوید: من دقیقا نمی‌توانم عنوان کنم که آیا کاهش صادرات محصولات پتروشیمی به تعدیل نیرو و افزایش بیکاری منجر می‌شود یا نه، اما درباره محصولات دیگر این اتفاق می‌افتد.
به گفته او اگر صادرات کالا‌های غیرنفتی و غیروابسته به نفت با کاهش مواجه شود، قطعا این مساله به تعدیل نیرو و افزایش شمار کارگران بیکار منجر می‌شود.
آقامیری ادامه می‌دهد: کاهش صادرات مستقیما روی محصولات سنتی و کشاورزی تاثیر می‌گذارد. صادر‌کننده این محصولات حتی اگر خودش هم تولید‌کننده نباشد و محصولات را از تولید‌کنندگان بخرد و بفروشد، وقتی ببیند صادرات سخت شده و کاهش یافته است، نظام کاری خود را تغییر می‌دهد و یکی از تبعات آن افزایش بیکاری است.
تاثیر غیرمستقیم تحریم بر بیکاری
عضو اتاق بازرگانی عنوان می‌کند: تحریم‌ها و کاهش صادرات به صورت غیرمستقیم نیز بر موضوع بیکاری تاثیر دارد. وقتی اقتصاد کوچک می‌شود، کار کم می‌شود و فعالان در حوزه‌های مختلف اقتصادی به دلیل موفق نبودن صادرکنندگان مجبور می‌شوند دست به تعدیل نیرو بزنند.
او می‌گوید: مسلم است وقتی جلو عبور آب گرفته شود، آب جمع خواهد شد. حالا اگر قرار باشد آب جمع شده را دوباره به جریان بیندازیم یا باید مسیر قبلی را بازکنیم یا اینکه مسیر تازه‌ای بگشاییم.
آقامیری با بیان اینکه این مثال در مورد شرایط کنونی و تحریم کاربرد دارد، تصریح می‌کند: ما الان گرفتار تحریم هستیم. این تحریم از طرفی باعث از دست رفتن بازار آمریکا شده و از طرف دیگر آمریکا سعی می‌کند مانع رسیدن ما به بازار‌های دیگر شود. باید برای چنین شرایطی تمهیداتی اندیشید و این بستگی به سیاست‌هایی دارد که در حوزه کلان گرفته می‌شود.
به گفته او، اتخاذ هر سیاست باید با توجه به این واقعیت باشد که آمریکا تاثیر زیادی بر اقتصاد جهانی می‌گذارد و تحریم‌هایی که این کشور اعمال می‌کند می‌تواند خسارت‌بار باشد.
این فعال اقتصادی می‌گوید: وقتی آمار‌های مربوط به صادرات و واردات را بررسی می‌کنیم، می‌بینیم که چین، عراق، امارات، افغانستان و ترکیه مهمترین شرکای تجاری ما در سال ۹۷ بوده‌اند. شاید این نظر وجود داشته باشد که ما در شرایط کنونی می‌توانیم همین شرکای تجاری را حفظ کنیم و احیانا شرکای تجاری دیگری از میان اروپایی‌ها برای خود پیدا کنیم.
او ادامه می‌دهد: واقعیت این است که در میان پنج شریک اصلی تجاری ایران تنها چین اقتصاد قابل ملاحظه‌ای دارد، اما این کشور نیز در مواردی از تحریم‌های آمریکا تبعیت کرده است. چین قاعدتا نباید نیازی به سازو کاری مانند اینستکس داشته باشد، اما در مراودات پولی با این کشور دچار مشکل هستیم. در مورد اروپا هم که همچنان منتظر تحقق وعده راه‌اندازی اینستکس هستیم.
آقامیری با بیان اینکه به هر حال با سنجیدن مجموعه شرایط و امکان‌ها باید تصمیم گرفت، بیان می‌کند: در این تصمیم‌گیری دو چیز خیلی مهم است. اول اینکه باید واقعیت‌ها را قبول کنیم و دیگر اینکه لازم است تصمیمی یکپارچه و واحد اتخاذ شود که سیاست راهبردی ما را نشان می‌دهد.
تاثیر تحریم بر زندگی قالیبافان
مدیرعامل و رئیس هیات مدیره شرکت صادرات قالی همچنین در بخش دیگری از صحبت‌های خود به صادرات فرش اشاره می‌کند و می‌گوید: در این باره باید عنوان کرد که مشکلات فرش را نمی‌توان فقط به اتفاقات اخیر و خروج آمریکا از برجام ربط داد.
آقامیری ادامه می‌دهد: با خروج آمریکا از برجام، تحریم‌ها بازگشتند و از جمله فشار‌هایی که بر ایران اعمال شد ممنوعیت صادرات بود که قاعدتا فرش را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. آمریکا خودش یکی از مشتریان اصلی فرش ایران بوده و حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد فرش ایران به آمریکا صادر می‌شده است. این موارد می‌تواند بر موضوعات کارگری و قالیبافان نیز تاثیر بگذارد.
او بیان می‌کند: با این همه باید عنوان کرد که مشکلات فرش فقط مربوط به اتفاقات اخیر نیست. ما سال‌هاست در این زمینه با مشکل رو‌به‌رو هستیم و مدت‌هاست که فرش دارد با چراغ خاموش حرکت می‌کند.
