سوگِ معدن طبس تمام شد؛ کارگران همچنان مشغول کارند!
وقتی کارفرمای معدنجو مکافات کار خود را نمی‌بیند و معدن در همان شرایط سابق بازگشایی می‌شود، کارفرماهای معادن دیگر هم می‌گویند چرا برای ایمنی هزینه کنیم، اشکالی که پیش نمی‌آید، کارگر فوت هم شد، کاری با ما ندارند، معدن تعطیل نمی‌شود، چند روز سوگواری‌ست و بعد دوباره واگن‌های حمل ذغال‌سنگ مثل قبل روی ریل می‌افتند.....
به گزارش خبرنگار ایلنا، کارگران همچنان مشغول کارند؛ معدن طبس برقرار است، کارگران، آن‌هایی که از آن روز حادثه جان سالم به در برده‌اند، به سر کار بازگشته‌اند، ناچارند که برگردند، پیدا کردن یک لقمه نان از اعماق زمین شوخی ندارد....
خیلی‌ها در معدنجو به سر کار بازگشته‌اند؛ پیگیری‌های ما نشان می‌دهد که فقط بلوک C همان بلوک محل حادثه فعلاً تعطیل است، آنهم به این دلیل که احتمالاً تخریب صورت گرفته و نیاز به اصلاح و بازسازی دارد؛ هرچند وزارت صمت اعلام کرده «معدنجو طبس بعد از حادثه هنوز تعطیل است و مجدد راه‌اندازی نشده است» کارگران سایر بلوک‌ها به سرکار خود بازگشته‌اند، همه چیز مثل قبل است، سنسور مرکزی، مانیتورینگ و تهویه‌های قوی در کار نیست، چیزی در معدنجو عوض نشده و احتمال بروز حادثه مرگبار همچنان بالاست.
در این شرایط، تبلیغات دولت بیشتر روی خانه‌هایی دور می‌زند که قرار است به برخی از خانواده‌های کارگران فوت شده داده شود؛ از ایمن‌سازی و بهبود اوضاع سخنی به میان نمی‌آید؛ موج‌ها خوابیده است و مرغ طوفان از نوا افتاده، صداهای معدن طبس هم خاموش شده.... کارگران سالم با همان حقوق‌های ناچیز و در همان شرایط پرخطر به سر کار بازگشته‌اند و مصدومان مجبورند با مستمری ناچیز ازکارافتادگی روزگار بگذرانند.
یکی از کارگران آسیب دیده معدن طبس، درباره خبر به کار افتادن دوباره معدن طبس به رسانه‌ها گفته است: «همان معدن دوباره راه افتاده و کارگران در همان جا مشغول کار هستند. با این حال که هنوز بخشی از کارگران در بستر بیماری هستند، معدن با همان وضعیت مشغول کار است».
غمنامه‌ها پایان گرفته و فعالان کارگری نگران و معترضند؛ سرمایه‌داری یک لحظه توقف را برنمی‌تابد؛ کارفرما نباید ضرر کند؛ در شرایطی که معدن تجهیز نشده، از سنسور مرکزی و مانیتورینگ خبری نیست و هیچ کس، نه کارفرما و نه دولت، هزینه تجهیز ایمنی این معدن را گردن نمی‌گیرد، «کار» بخوانید بهره‌کشی از کارگران در اعماق زمین، نباید دچار وقفه شود؛ کار ادامه دارد، کارگران باید توکلت علی‌الله به همان شرایط پرخطر تن بدهند و در اعماق زمین در جستجوی نان باشند....
کارفرما آزاد، کارگران دوباره زیر زمین و معدن در همان وضعیت سابق است؛ در چنین روزهایی، گزارش مجلس از حادثه معدن طبس منتشر می‌شود؛ چکیده و تیتر گزارش یک جمله است: «کارگران بلوک B معدن به دلیل تاخیر در اطلاع رسانی حادثه در بلوک C کشته شدند». در واقع سنسور مرکزی در کار نبوده، مانیتورینگ مرکزی هم نبوده، همچنان هم اینها در معدنجو نیستند....
در گزارش مجلس به «فقدان نظارت بر نقشه‌های تهویه شرکت زغال‌سنگ معدنجو طبس، شرایط کاری نامناسب شامل عدم رعایت قوانین، استانداردهای ایمنی و قواعد حرفه‌ای، کمبود تجهیزات حفاظتی، ایمنی و آموزش ناکافی، استفاده از ماشین‌آلات قدیمی یا نامناسب، ضعف در عملکرد دستگاه‌های مسئول دارای وظیفه قانونی در امر نظارت بر فعالیت و محیط کار معدن، عدم توجه به هشدار کارگران و عدم ارائه آموزش های ایمنی لازم به کارگران معدن» به عنوان دلایل مرتبط با این حادثه اشاره شده است.
حالا باید پرسید آیا این موارد اصلاح شده‌اند، آیا این علل ایجابی از میان برداشته شده‌اند که کارگران به سر کار برگشته‌اند، پاسخ در اکثر موارد «خیر» است.
و جالب اینجاست که در لایحه بودجه ۱۴۰۴ به منظور ارتقای ایمنی معادن زغال‌سنگ، اقداماتی پیش بینی شده است مانندِ « معادن فاقد شرائط ایمنی لازم به مدت سه ماه تعطیل و کارگران آنها تحت پوشش بیمه بیکاری قرار می‌گیرند» و « بهره برداران معادن زغال سنگ موظفند حداکثر ظرف سه ماه از تعطیلی اقدامات لازم برای ارتقای ایمنی معادن را فراهم کنند». چرا در معدنجو این سه ماه تعطیلی اتفاق نیفتاد و بهره‌برداران به ارتقای ایمنی و خرید تجهیزات مورد نیاز موظف نشدند؟!
به سراغ «ابراهیم رحیمیان» دبیر اجرایی خانه کارگر طبس و فعال کارگری ساکن این شهر رفتیم؛ او در مورد بازگشایی معدن و بازگشت به کار کارگران می‌گوید: معدنجو سه بلوک دارد، ظاهراً فقط بلوک محل حادثه تعطیل است و دو بلوک دیگر فعال شده‌اند. البته در اصل، کارگاه ذغال‌سنگ نمی‌تواند مدت زیادی تعطیل باشد اما ایمن‌سازی باید اتفاق بیفتد.
او با بیان اینکه اوضاع مثل سابق است و در مورد ایمن‌سازی اقدام جدی صورت نگرفته؛ ادامه داد: ظاهراً با شرکت هنسن مذاکره کرده‌اند؛ برآورد مالی شده، برای خرید تجهیزات مانند مانیتورینگ و سنسور و تهویه‌ها، نیاز به میلیون ها دلار سهمیه ارزی‌ست، این تجهیزات باید تامین شود، اول ایمنی بعد کار.
به گفته این فعال کارگری، کارفرما باید این پول را تامین کند، از سود سال‌های قبل، حالا برای ایمن‌سازی و حفاظت از جان کارگران هزینه کنند.....
معدنجو قبل از این هم حادثه داشته؛ براساس پیگیری‌های ما، حداقل دو فوتی و دو قطع نخاعی قبل از حادثه ۳۱ شهریور، نتیجه حوادث کار در این واحد معدنی بوده است اما چرا قبل از اینکه حادثه مرگبار دیگری اتفاق نیفتاده، سیستم ایمنی را اصلاح نمی‌کنند؟!
یک فعال کارگری دیگر در طبس که نخواست نامش در این گزارش فاش شود، ضمن انتقاد از بازگشت به کار کارگران در همان شرایط نامطلوب سابق گفت: این شیوه درست نیست؛ درست این است که با کارفرما برخورد شود، شرایطش برای ادامه کار احراز نشود و کار را از او بگیرند؛ دولت باید اقدامات تنبیهی برای کارفرمای خاطی در نظر بگیرد تا باقی پیمانکاران و بهره‌برداران هم حساب کار دست‌شان بیاید و بدانند مرگ کارگر، تاوان دارد.
او اضافه می‌کند: وقتی کارفرمای معدنجو مکافات کار خود را نمی‌بیند و معدن در همان شرایط سابق بازگشایی می‌شود، کارفرماهای معادن دیگر هم می‌گویند چرا برای ایمنی هزینه کنیم، اشکالی که پیش نمی‌آید، کارگر فوت هم شد، کاری با ما ندارند، معدن تعطیل نمی‌شود، چند روز سوگواری‌ست و بعد دوباره واگن‌های حمل ذغال‌سنگ مثل قبل روی ریل می‌افتند.....
سوگواری برای معدن طبس تمام شد، سوگنامه‌ها خواندند و مویه‌ها کردند، وعده و وعیدهایی هم دادند؛ حالا همه چیز به حالتِ «عادی» برگشته و حالت عادی یعنی اینکه بازهم کارگران بدون سنسور و مانیتورینگ و تهویه در اعماق زمین جان می‌کنند؛ «عادی» یعنی اینکه محمد بهمدی، کارگر آسیب دیده معدن طبس، با ۷ میلیون حقوق ازکارافتادگی تامین اجتماعی زندگی می‌کند و می‌گوید «کجا رفتند دلسوزان معدن؟ من با ۷ میلیون به عنوان سرپرست خانواده چطور هزینه‌های زندگی را تأمین کنم؟»
گزارش: نسرین هزاره مقدم
