مگر می‌شود این کارگران از گرسنگی نمیرند؟! / کشتی‌ها، زندان شناور کارگران بر روی دریا هستند
کارگران و خدمه‌ای که روی دریا کار می‌کنند، روزگار غمباری را پشت سر می‌گذارند؛ آنها به دلیل منفعت کارفرما گاه برای ماه‌ها در آب‌ها سرگردان می‌شوند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، «آنیک برگر» خبرنگار حوزه کارگری است که به مشکلات معیشتی کارگران در آسیا و خاورمیانه توجه می‌کند. این خبرنگار در گزارشی وضعیت کارگران و خدمه مشاغل دریایی را مورد بررسی قرار داده و شرایط شغلی آنها را وخیم توصیف کرده است. ترجمه این گزارش مفصل را که در Equal Times منتشر شده، در ادامه می‌خوانید:
چهار کارگر هندی که از نیروهای خدماتی کشتی‌ها هستند، حدود ۲ سال از عمر خود را در یک کشتی بدون برق سپری کردند. یکی از این افراد درباره وضعیت شغلی خود توضیح داد: هیچگاه تصور نمی‌کردم که شرایط کاری بسیار سخت شود؛ کار خود را از هجدهم دسامبر سال ۲۰۱۸ آغاز کردم اما کارفرما در مارس ۲۰۱۹ دچار بحران اقتصادی شد. شرکت دیگر توانایی پرداخت اقساط بانکی خود را نداشت و آن برهه، سرآغاز مشکلات عدیده کارگران بود. افسران نیروی دریایی هند پس از اعلام ورشکستگی از سوی کارفرما، کشتی را ترک کردند اما کارگران مجبور هستند روزگار خود را در کشتی سپری کنند. فوریه ۲۰۲۱، پس از کش و قوس‌های فراوان، این گروه توانستند با حمایت موسسه «جامعه ملوانان» زندان شناور خود را ترک کنند اما تنها بخشی از معوقات مزدی خود را دریافت کردند. صدها دریانورد در سراسر جهان، موقعیت‌های مشابهی را تجربه می‌کنند. خدمه‌های یک شرکت دریایی، حدود ۴۳ ماه روی آب‌های آزاد در نزدیکی امارت متحده سرگردان بودند.
کنوانسیون «کار دریایی» در سال ۲۰۰۶ به تصویب رسید؛ اگرچه این مقاوله‌نامه با هدف حمایت از کارگران دریا به تصویب رسیده اما اوضاع نامناسب شغلی آنان در دوران کرونا چند برابر شده است. بر اساس آمار و ارقام منتشر شده از سوی سازمان بین‌المللی کار، روند نامساعد شغلی خدمه دریا سیری صعودی دارد؛ ۴۰ گزارش از شرایط ناپایدار آنها در سال ۲۰۱۹ مخابره شد اما در سال گذشته میلادی تعداد آنها ۲ برابر و به ۸۵ مورد رسید.
سازمان بین‌المللی دریانوردی در گزارشی نوشت: مالکان و کارفرمایان با تصمیم‌های مالی خود، زندگی خدمه و کارگران را تحت تاثیر قرار می‌دهند. نوسازی، یکی از سیاست‌های رایج شرکت‌ها برای خروج از بحران است اما هزینه‌های آن بلای جان کارگران شده و مزدبگیران را در تنگناهای جانکاه قرار می‌دهد.
کشورهای پذیرنده مقاوله‌نامه «کار در دریا» باید به تمامی مفاد آن پایبند باشند، بنابراین تمامی کارگرانی که در کشتی‌ها رها شده‌اند باید به خشکی بازگردانده شوند؛ اگر شرکت‌ها به فعالیت خود ادامه می‌دهند، کارگران باید جای خود را به نیروهای تازه نفس بدهند. همچنین منافع مادی نباید عاملی برای تضییع حقوق کارگران باشد.
سال ۲۰۱۷، به منظور حمایت از خدمه دریا، اصلاحیه‌ای در ارتباط با کنوانسیون مشاغل دریایی صادر شد که از مزدبگیران دریا، حمایت همه‌جانبه می‌کرد. کارفرما موظف است که در صورت رها کردن کارگر در روی دریا از او به طور کامل حمایت کند یعنی دستمزد آنها را پرداخت و در صورت بروز حادثه‌ای که منجر به مرگ یا از کارافتادگی شود، غرامت بپردازد.
۹۷ کشور یعنی بیش از ۹۰ درصد اعضای سازمان بین‌المللی کار، این مقاوله‌نامه را پذیرفته‌اند ولی شواهد حاکی از آن است که تصویب کلی مفاد و بهبود وضعیت شغلی این افراد راهی طولانی در پیش دارد. برخی از کشورها که بندرهای پرکاربرد را در اختیار دارند، از امضای این مقاوله‌نامه امتناع کرده‌اند. کشورهای حوزه خلیج فارس به ویژه امارات متحده عربی در سال‌های اخیر بسیاری از کشتی‌ها و کارگران را به حال خود رها کرده‌اند. سال ۲۰۱۷، امارات حدود ۴۰، تایوان و اسپانیا به ترتیب ۶ و ۵ کشتی را به حال خود در آب‌ها رها کردند.
صاحبان کشتی‌ها، کشورهایی را به عنوان مقصد انتخاب می‌کنند که پذیرنده مقاوله‌نامه نباشند و به تبع این موضوع، نیروی انسانی خود را در آنجا رها می‌کنند. فدراسیون بین المللی کارگران حمل و نقل بین المللی در گزارشی نوشت: عمده شرکت‌های کوچک و متوسط کشتی خود را در آب‌ها رها کرده‌اند در حالی که برخی از مالکان با حسن نیت خود تلاش می‌کنند تا مشکلات موجود را به بهترین نحو ممکن حل کنند؛ در مجموع می‌توان ادعا کرد، ترک خدمه، عملی سازمان یافته است. دریانوردان، خود را در سواحل کشورهایی می‌بیند که با سرزمین مادری خود، کیلومترها فاصله دارد. این افراد هیچ درآمدی ندارند تا غذا، آب یا سایر ملزومات خود را تهیه کنند. استرس، تنهایی و اضطرابی که تجربه می‌کنند وصف شدنی نیست.
برخی از کشورها نیز ویزای دریانوردان را قبول ندارند، اگر خدمه کشتی پولی ناچیز در دسترس داشته باشند بخواهند برای خرید مایحناج خود وارد ساحل شوند، از ورود آنها جلوگیری به عمل می‌آید.
مشکلی اساسی این است، گاهی اوقات، خدمه جرات نمی‌کنند تا وضعیت خود را به سازمان‌های بین‌المللی گزارش دهند. سازمان بین‌المللی کار نسبت به موارد متعددی ناآگاه است؛ بنابراین وضعیت آنان توسط سازمان‌های دریانوردی مورد رسیدگی قرار می‌گیرد.
نماینده‌های سازمان‌های دریانوردی ترجیح می‌دهند تا کارگران را به سکوت وادار کنند؛ برخی از کشورها همچون امارات برخورد سختی با کارگران می‌کنند؛ اگر فشارهای وارده از سوی کارگران زیاد باشد، آنها کارگران را مجبور به ترک این کشور می‌کنند. در مواجهه با چنین شرایطی، دریانوردان چه کاری می‌توانند انجام دهند؟
۹۰ درصد از کالاهای جهان به وسیله حمل و نقل دریایی، جا به جا می‌شود اما یک میلیون و ۶۰۰ هزار کارگر دریانورد در جهان به لطف بیماری همه گیر ویروس کرونا در وضعیت بسیار خطرناکی قرار دارند. افزایش مدت زمان حضور روی دریا، دستمزد پایین‌تر و افزایش رها شدن در روی دریا، تنها بخشی از گرفتاری‌های آنان است.
اینطور به نظر می‌رسد، پیوستن به اتحادیه‌های کارگری می‌توان تا حدودی بحران پیش‌روی خدمه دریا را مرتفع سازد. سازمان بین‌المللی کار و سازمان بین‌المللی دریانوردی برنامه‌ریزی کرده‌اند تا جلسه‌ای برای حل مشکل فزاینده و یافتن راه‌هایی برای کمک به دریانوردان گرفتار در کشتی‌های در ژوئن 2021 برگزار کنند. برآوردهای اولیه نشان می‌دهد، اجرای راهکارهای پیشنهادی جدید تا سال ۲۰۲۲ مقدور نخواهد بود. در این میان، صدها دریانورد چشم‌انتظار بازگشت به خانواده‌های خود هستند.
