اسناد تاریخی ثبت خیابان ولیعصر(عج) کتاب شد

مراسم رونمایی از کتاب «خیابان ولیعصر(عج)؛ میراثمعماری و شهرسازی» با حضور پیروز حناچی، معاون معماری و شهرسازی وزارت مسکن و شهرسازی، احمد مسجد جامعی، عضو شورای شهر تهران، کیهان محمدخانی قائم مقام مدیر عامل سازمان زیباسازی شهر تهران، سید محمد محیط طباطبائی، پژوهشگر و تهران‌شناس، محمدحسن طالبیان، معاون سازمان میراثفرهنگی، اسکندر مختاری طالقانی، فعال حوزه مرمت فضاهای تاریخی و تهران پژوه و مدیران و مسولان سازمان زیباسازی شهر تهران سه شنبه ۹ دی ماه برگزار شد.

به گزارش ایلنا، مسجد جامعی، عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه سازمان زیباسازی با انتشار این کتاب توانست گام مناسبی درپژوهش در مورد خیابان ولیعصر بردار، گفت: خیابان ولیعصر(عج) ستون فقرات تهران است که شمالیترین نقطه شهر را به جنوبی‌ترین آن پیوند زده است.

او با بیان اینکه بررسی‌های صورت گرفته در کتاب منوط به خود خیابان نبوده و به خیابان‌های اطراف نفوذ کرده است، افزود: در بازخوانی کتاب می‌توان به این موارد توجه بیشتری داشت و عواطفی را که در شهر با شهروندان پیوند می‌خورد را به خوبی نشان داد.

عضو شورای شهر تهران در ادامه به خاطره گویی از تهران و اتفاقاتی که در بخش‌های مختلف آن تجربه کرده است، پرداخت و ادامه داد: مقایسه‌ای که در کتاب بین خیابان ولیعصر و خیابانی مانند شانزلیزه صورت گرفته بسیار کم و محدود بود و در بازنویسی دوره‌های بعد کتاب می‌توان بیشتر به آن پرداخت.

در ادامه این مراسم کتاب «خیابان ولیعصر(عج)؛ میراثمعماری و شهرسازی» در دو پنل با حضور مولفین کتاب و منتقدین مورد بررسی و نقد قرار گرفت.

در پنل اول با حضورپیروز حناچی، معاون معماری و شهرسازی وزارت مسکن و شهرسازی، سید محمد محیط طباطبائی، استاد مرمت و تهران‌شناس، محمدحسن طالبیان، معاون سازمان میراثفرهنگی، اسکندر مختاری طالقانی، فعال حوزه مرمت فضاهای تاریخی و تهران پژوه به عنوان مولفین کتاب، انتشار و جمع آوری کتاب مورد بررسی قرار گرفت.

در ابتدای این پنل اسکندر مختاری، فعال حوزه مرمت فضاهای تاریخی و تهران پژوه با بیان اینکه طرح تهیه ارتقاء کیفی این خیابان و همچنین ثبت آن توسط افراد متخصص این حوزه صورت گرفته است، گفت: کتاب منتشر شده مرجع و سند با امضا چهار نفر از بزرگ‌ترین متخصصان این حوزه است.

او با طرح این سوال گه آیا ماندگاری خیابان ولیعصر لازم است، هدف از تالیف کتاب را پاسخگویی به این سوال عنوان کرد و افزود: تعرض به خیابانی که خاطره شهر و شهروندانش در آن نقش بسته است خیانت به هویت شهری است.

مختاری با بیان اینکه اجماع خوبی برای حفاظت از ارزش‌های موجود در این خیابان وجود دارد، ادامه داد: تمام افراد در یک موضوع اتفاق نظر دارند و آن این است که خیابان ولیعصر(عج) از ثروت‌های این شهر به حساب می‌آید که با همین نگاه و توصیه شورا و سازمان زیباسازی و با همکاری دانشگاه پرونده ثبت آن به عنوان میراثملی انجام شد.

به گفته این فعال حوزه مرمت فضاهای تاریخی تنها مخالفان اجماع برا حفظ خیابان ولیعصر، سوداگران هستند که بزرگ‌ترین مشکل خود را در حفظ خیابان ولیعصر(عج) می‌دانند.

مختاری با طرح این سوال که با سوداگران چه باید کرد، گفت: سوداگران یاد گرفته‌اند که ابزار قانونی را در به خدمت بگیرندکه با تولید صنعت، فرهنگ سازی و اجماع فرهنگی برای مقابله با این سوداگران مفید فایده است.

او با اشاره به مطالعه و تحقیقات صورت گرفته در گردآوری اسناد و اطلاعات در خصوص خیابان ولیعصر(عج) افزود: کتاب «خیابان ولیعصر(عج)؛ میراثمعماری و شهرسازی» سند معتبری است که اسم چهار فرد بزرگ بر روی آن قرار گرفته و انتشار آن با توجه اجماع فرهنگی که در آن صورت گرفته است، اولین قدم در حفظ این خیابان محسوب می‌شود.

در ادامه این پنل احمد محیط طباطبایی، پژوهشگر و تهران‌شناس صحبت‌های خود را با طرح این سوال که چرا خیابان ولیعصر(عج) ارزش ثبت ملی دارد و چرا قابل مقایسه با سایر نمونه‌های خارجی نیست، آغاز کرد و گفت: خیابان ولیعصر(عج) در یک سیر تاریخی مشخص تبدیل به خیابان شده است و نباید آن را تنها به خاطر طول ۱۷ کیلومتری آن قابل توجه دانست.

او با اشاره به اینکه در کنار اتصال شمال به جنوب تهران توسط خیابان، حافظه تاریخی و هویت فرهنگی، اجتماعی و تجاری، خیابان ولیعصر(عج) به دلیل ویژگی‌های خاصی، منحصر به فرد شده است، افزود: خیابان ولیعصر از دوره پهلوی تبدیل به یک خلاصه تاریخی از تهران شده است و تاریخ صد سال اخیر شهر را در خود جای داده است.

محیط طباطبایی با تاکید بر اینکه خیابان قبل از این صد سال یک شکل داشت و بعد از آن یک هویت خاص پیدا کرد، ادامه داد: درست در زمانی که تهران با لاله زار مترادف است، خیابان ولیعصر جایگاه این خیابان را گرفته و تبدیل به یکی از مهم‌ترین خیابان شهر می‌شود.

او با بیان اینکه وجود کاخ مرمر و کاخ سعد آباد در این خیابان وجه حاکمیتی، حکومتی، سیاسی و تاریخی را پررنگ کرده است، گفت: بخش تجاری خیابان را به صورت راسته و پراکنده در درجات مختلف از نظر منزلت تاریخی به وضوح می‌بینید.

به گفته این پژوهشگر و تهران‌شناس حوزه نفوذ خیابان ولیعصر صرفا به جداره‌ها محدود نشده و حوزه فرهنگی، اجتماعی و تجاری این خیابان از جداره‌ها فرا‌تر رفته است.

محیط طباطبایی با تاکید بر اینکه وجود اولین تلویزیون و رادیو در کنار راه‌های ارتباطی مثل خط راهن و و جه ترمینالی، این خیابان را شاخص و برجسته کرده است، گفت: وجه مذهبی مثل مهدیه تهران و امام‌زاده صالح و وجه دانشگاهی بخش‌های فرهنگی بارز در این خیابان به حساب می‌آید و به جرات می‌توان گفت که بخش قابل توجهی از حافظه ملی در ابعاد گسترده این خیابان را به ستون فقرات شهر تبدیل کرده است و تهیه این کتاب بیان ارزشهای موجود در خیابان ولیعصر(عج) است.

محمدحسن طالبیان، معاون سازمان میراثفرهنگی با اشاره به اینکه در کتاب تلاش شده است ارزش‌ها را شناخته، آسیب‌شناسی کرده و کل ساختار خیابان بررسی شود، افزود: کتاب تلاشی برا احصاء ارزش‌ها و نشان دادن اهمیت این خیابان است.

او با تاکید بر اینکه ثبت ملی این خیابان بهانه‌ای برای به ساماند رساندن آن است، ادامه داد: کتاب گزیده‌ای از سندی جامع است که امیدواریم با انتشار آن به صورت کتاب بتوان توجه مردم به میراثمعنوی و مادی این خیابان را بیشتر کرد.

به گفته معاون سازمان میراثفرهنگی خیابان در مقایسه با نمونه‌های خارجی بسیار مفصل‌تر و جامع است که با یک مدیریت یکپارچه شهری می‌توان آن را حفظ و نگهداری کرد.

در ادامه پنل اول دکتر پیروز حناچی، معاون معماری و شهرسازی وزارت مسکن و شهرسازی با تاکید بر اینکه برنامه‌هایی که از دل بدنه بیرون می‌آیند، تاثیرگذاری بیشتری دارند، گفت: تجربه مشابه این کتاب نشان می‌دهد اگر ارزش‌های شهر را بهتر بشناسیم و مردم را نسبت به آن اگاه کنیم، نتایج بهتری به دست می‌آید.

او با اشاره به اینکه هرچیزی که واجد ارزش باشد، واجد حفاظت است، افزود: تجربه کشور ترکیه در پارک گزی در میدان تقسیم بهانه خوبی بود که مردم نشان دادند اگر نظام مدیریت شهری پای خود را اشتباه گذاشته، باید اصلاح کند.

حناچی با بیان اینکه در اصلاح روند جاری استفاده از خرد جمعی ضروری است، ادامه داد: نگاهی که امروز بر خیابان ولیعصر(عج) وجود دارد، بر حفاظت و مرمت از آن استوار است.

او با اشاره به تغییری که برنادر فیلدن در نگاه به ارزش‌های تاریخی ایجاد کرد، گفت: یکی از اهداف مطالعه و تهیه این سند برای خیابان ولیعصر، احصاء ارزشهای موجود در خیابان است.

به گفته معاون معماری و شهرسازی وزارت مسکن و شهرسازی تهیه این سند و استخراج کتاب از آن نمونه اول در این زمینه است و در فرصت‌های بعدی در مورد سایر موارد کار خواهد شد.

در پنل دوم که با حضور دکتر تکمیل همایون و گیتی اعتماد به عنوان منتقد برگزار شد، این کتاب مورد نقد و بررسی قرار گرفت که در ابتدای آن دکتر تکمیل همایون با اشاره به اینکه کتاب پیش از انتشار به دستم رسید و مطالعه‌ای روی آن داشتم، گفت: کتاب بیش از هرچیز گزارشنامه خیابان ولیعصر(عج) است که با نگارش مقدمه برای این گزارش نامه و همینطور برای فصل‌های مختلف و توضیح در مورد اینکه چه اتفاقی قرار است در آن بیفتد و نتیجه گیری در آخر هر فصل می‌تواند مفید‌تر باشد.

او با تاکید بر اینکه بهتر بود در پایان کتاب نتیجه گیری عمومی در مورد آن صورت می‌گرفت، افزود: کتاب «خیابان ولیعصر(عج)؛ میراثمعماری و شهرسازی» به طور کامل در ارتباط با خود خیابان است و در بخش‌های کوتاهی به مواردی غیر از این خیابان ولیعصر(عج) پرداخته است.

تکمیل همایون با اشاره به تقسیم بندی صورت گرفته در مورد فصل‌های مختلف کتاب، ادامه داد: عکس‌های به کار رفته در کتاب بسیار زیبا و قابل توجه بود.

به گفته این منتقد تقسیم بندی‌های کتاب بسیار خوب بوده و تحقیقات تاریخی بسیار خوبی در آن انجام شده است البته نباید این نکته را فر اموش کرد که کتاب در تحقیقات جامعه‌شناسی ضعیف عمل کرده است.

در ادامه پنل دوم، گیتی اعتماد با اشاره به اهمیت خیابان ولیعصر(عج) و ضرورت توجه به آن گفت: خیابان ولیعصر(عج) این ویژگی خاص را در اتصال دو نقطه شمالی و جنوبی یک کلانشر به عهده دارد و که این ویژگی در کنار درختان چنار خیابان آن را منحصر به فرد کرده است.

او با تاکید خیابان ولیعصر(عج) یکی از سبز‌ترین خیابان‌های دنیا است، افزود: تهران با چنار‌هایش معروف است و این نماد در خیابان ولیعصر به وضوح دیده می‌شود که متاسفانه بخاطر سود جویی‌ها و سوداگران این چنار‌ها در حال از بین رفتن است.

اعتماد با بیان اینکه کتاب «خیابان ولیعصر(عج)؛ میراثمعماری و شهرسازی» اهمیت این خیابان را از نظر فضای طبیعی و تاریخی به خوبی نشان می‌دهد، ادامه داد: کتاب بخشی از یک مطالعه و تحقیق است و نباید انتظار داشت که کامل باشد.