«المپیک تئاتر» دنیای نمایش را گردهم آورد
المپیک تئاتر که هر چهار سال یک بار در یکی از شهرهای دنیا برگزار می‌شود در ماه ژوئن (خرداد) در سن‌پترزبورگ روسیه آغاز شد، همزمان در آگوست و سپتامبر در توگای ژاپن برپا بود و تا ۱۳ دسامبر (۲۲ آذر) در روسیه ادامه دارد.
به گزارش خبرنگار ایلنا به نقل از نیویورک تایمز، «المپیک تئاتر» جشنواره‌ای است که بیش از ۲۰ کشور با بیش از ۱۰۰ نمایشی که کارگردانان موفق آن‌ها را کارگردانی کرده‌اند، در آن حضور دارند، اما چرا اینقدر کم درباره این رخداد می‌شنویم؟
این جشنواره هر چند سال در شهرهای مختلف برگزار می‌شود و شرکت‌کنندگان از سراسر جهان بسیار خوشحالند که در آن حضور دارند. علاقه‌مندان برای خرید بلیت این رویداد شتاب می‌کنند، چراکه در غیر این‌صورت موفق به دیدن این نمایش‌ها نخواهند شد. این رویداد در یونان بنیان‌گذاری شد و همکاری بین‌المللی در صدر فهرست اهداف آن قرار دارد.
این جشنواره رویدادی المپیکی است اما در حوزه تئاتر؛ جشنواره‌ای سیار که سال ۱۹۹۴ پایه‌گذاری شد. این جشنواره تقریبا تاکنون هر چهار سال در شهری جدید در سراسر دنیا برگزار شده است. هر دوره از جشنواره را شخصیت تئاتری محلی بزرگی مدیریت می‌کند که عضوی از هیأت بین‌المللی ناظر بر این رویداد است.
امسال برای نخستین‌بار، دو شهر میزبان المپیک تئاتر هستند. این جشنواره ماه ژوئن (خرداد) در سن‌پترزبورگ روسیه آغاز شد، همزمان در آگوست و سپتامبر در توگای ژاپن برپا بود و تا ۱۳ دسامبر (۲۲ آذر) در روسیه ادامه دارد.
با ۱۰۴ اثر -۷۴ اثر از کشور روسیه- از ۲۲ کشور، امسال طولانی‌ترین و بزرگترین دوره این جشنواره از آغاز پدید آمدن آن تاکنون است. این را آثار کتی میتچل، میلو رو، هی نر گوابلز و تاداشی سوزوکی نشان داد؛ کسانی که همچنین بخش توگای جشنواره را کارگردانی کردند. (در این جشنواره عناصر رقابتی یا جوایز اهدایی وجود ندارد.)
جشنواره این دوره چشمگیر است و با اینکه کمیته بین‌المللی آن شامل رابرت ویلسون (کارگردان آمریکایی)، جورج لاوایودانت (کارگردان فرانسوی) و تونی هریسون (نمایشنامه‌نویس بریتانیایی) هستند، افراد کمی از دنیای تئاتر غرب درباره آن شنیده‌اند. شاید دلیل آن این است که تاکنون این جشنواره در کشورهایی همچون چین، یونان، ژاپن، کره جنوبی، ترکیه و ... که کانون تئاتر بین‌المللی نیستند، برگزار شده است و برخلاف جشنواره‌های بزرگ مانند آوینیون یا ادینبورگ، المپیک تئاتر سالانه نیست و رئیس دائمی یا کارکنانی در بخش روابط عمومی ندارد، کسانی که ممکن است باعث شناخته شدن آن شوند. در عوض در هر دوره کارگردان هنری جدیدی تغییراتی برای بهبود این جشنواره ایجاد می‌کند.
اشتفان کائگی، یکی از موسسان کمپانی آلمانی «رمینی پروتکل» در مصاحبه‌ای تلفنی گفت: «قبل از اینکه ما را به این جشنواره دعوت کنند، چیزی درباره آن نمی‌دانستم. ما فکر می کردیم این جشنواره ممکن است یکی از رویدادهای فرهنگی پیش از بازی‌های المپیک باشد، اما فهمیدیم این جشنواره با آن چیزی که فکر می‌کردیم، کاملا تفاوت دارد.»
تئودوروس ترزوپولوس، کارگردان Attis Theaterدر آتن و رئیس کمیته بین‌المللی المپیک تئاتر نیز بر متفاوت بودن این جشنواره تاکید می‌کند. او در مصاحبه‌ای تلفنی با شوق و ذوق شرح می‌دهد که چطور این جشنواره در بستر گفتگوها و سمینارهایی با حضور کارگردانان و اعضای آکادمی‌های تئاتر پدید آمد و او در سال ۱۹۸۹ در شهر دلفی یونان از آن میزبانی کرد.
او گفت: «چون این جشنواره محدودیتی ندارد، طول دوره برگزاری آن در اختیار خودمان است.این بار در روسیه، در بیشتر از ۶ ماه، توانستیم صورتی چندفرهنگی و چند زمینه‌ای به جشنواره بدهیم. انسان‌ها تنها هستند. ما اسیر تکنولوژی شده‌ایم. آن‌چه برای ما مهم است این است که مردم از خانه خود بیرون بیایند، با یکدیگر ملاقات کنند و چیزهایی را ببینند که برایشان ناشناخته است.»
یولیا کلیمن، سردبیر مجله‌ای تئاتری در سن‌پترزبورگ گفت: «در پنج سال گذشته، گروه‌های تئاتری بین‌المللی کمتری به روسیه سفر کردند که دلیل آن تنش‌های دیپلماتیک، سرمایه‌گذاری نکردن در این زمینه و سانسور است.»
او افزود: «رسما این‌طور نیست، اما این وضعیت وجود دارد. بنابراین به نظر می‌رسد برنامه المپیک‌های تئاتر زمانی تأثیرگذار است که آزادی و همکاری وجود داشته باشد، نظیر وضعیتی که ۱۰ یا ۱۵ سال پیش داشتیم.»
والری فوکین، کارگردان هنری و کسی که برنامه بخش سن‌پترزبورگ المپیک تئاتر را مدیریت می‌کند، گفت: «۲۰۱۹ سال رسمی تئاتر در روسیه بود که با وجود سرمایه‌گذاری مناسب برای میزبانی این رخداد، جشنواره‌ای بزرگتر از حد معمول رقم خورد.» (به گفته سازمان‌دهندگان، بودجه این جشنواره حدود ۱۰ میلیون دلار است.)
آقای سوزوکی، کارگردان هنری بخش توگای جشنواره و کسی که به دلیل به کارگیری تمرین‌های بدنی سخت و تلفیق متون غربی با زیبایی‌شناسی و زبان ژاپنی شناخته شده است، نمایشنامه «سیرانو دو برژراک» نوشته «ادموند روستان» شاعر و نمایشنامه‌نویس فرانسوی را معرفی کرد. او گفت: «کنش‌ها و واکنش‌ها ژاپنی است، زبان گفتاری تغییر می‌کند. کتاب فرانسوی است و موسیقی آن ایتالیایی است. این ژاپن نیست، این غرب نیست. این چیز جدیدی برای تماشاگران روسی است.»
مترجم: فرشته کیانی
