حال و روزهای ناشران بی‌کاغذ؛
امکان چاپ کتاب‌هایی که پیش‌تر زینک شده‌اند را هم نداریم/فقط روی پرفروش‌ها متمرکز شده‌ایم
"ناشر" در این شرایط که تا چاپ کتاب نمی‌داند کاغذ هست یا نیست، بخشی از تولیدات یا تیراژ‌هایش را کاهش می‌دهد و احتمالا فقط روی انتشار پرفروش‌ها متمرکز می‌شود درنتیجه فروش و شاید عرضه یکسری از کتاب‌ها با کاهش همراه خواهد بود.
به گزارش خبرنگار ایلنا، این اولین بار نیست که بازار کاغذ متلاطم می‌شود و قیمت اصلی‌ترین کالای مورد نیاز برای چاپ کتاب و روزنامه به صورت تصاعدی بالا می‌رود اما این بار بی‌ثباتی قیمت ارز و دلار باعث شده تا فروشندگان کاغذ و آنها که کار چاپ و نشر انجام می‌دهند برای کمتر متضرر شدن و بازهم نه جلوگیری از ضرر، مثل صرافی‌ها نرخ کاغذ را به صورت لحظه‌ای در معرض دید مشتری قرار دهند. علی‌رغم قرار گرفتن کاغذ در لیست کالاهای اساسی و تخصیص ارز دولتی و حتی ۳۸۰۰تومانی برای واردات این کالا به کشور، گران‌فروشی و احتکار آن باعث شده تا عملا بسیاری از ناشران فعلا و تا زمان ثبات بازار کاغذ دست از انتشار کتاب بکشند.
حسن کیائیان (مدیر نشر چشمه) با اشاره به اوج گرفتن بحران قیمت کاغذ ظرف در این هفته‌های اخیر و تاثیر آن بر کار ناشران و تولید کتاب می‌گوید: به طور سنتی بین ۲۵ تا ۳۰ درصد هزینه تولید یک کتاب را هزینه تامین کاغذ تشکیل می‌دهد؛ بنابراین وقتی قیمت کاغذ به این صورت بالا می‌رود طبیعتا این درصد هم تا ۴۰ و حتی ۵۰ درصد افزایش می‌کند که این میزان از افزایش هزینه اصلی‌ترین ماده اولیه انتشار یک کتاب قیمت تمام شده و پشت جلد آن را هم بالا می‌برد.
او ادامه می‌دهد: مشکل اصلی در این شرایط نقدینگی ناشر است. ما مجبور هستیم نقدینگی خود را افزایش بدهیم و این یعنی ناشر به‌جای اینکه روی سود حاصل از انتشار کتاب‌هایش حساب کند باید یا از بانک وام بگیرد یا به واسطه چک و حتی استقراض هزینه مازاد که به او تحمیل شده را تامین کند. متاسفانه در حال حاضر چنین اتفاقی برای ناشران افتاده که به شدت می‌تواند اذیت‌کننده باشد. مثل همه کالاها اگر جنسی گران هم شود باز در صورت نیاز پیدا می‌شود منتها با قیمتی بالا. برای انواع مختلف کاغذ هم افزایش قیمت‌ها یکسان نیست و یک نوع کاغذ خیلی افزایش قیمت داشته و دگیری کمتر. بستگی به زمنیه موجود در بازار دارد و انصاف واردکننده‌ای که کاغذ را با ارز دولتی وارد کرده است.
حامد کنی (مدیر انتشارات روزبهان) نیز با اشاره به عدم همکاری‌های لازم میان دستگاه‌های برای ترخیص کاغذ‌های وارد شده به کشور بیان می‌کند: هم ناشران برای چاپ کتاب‌های آماده‌شان دست نگه داشته‌اند و هم کاغذ لازم یا در بازار نیست و اگر هم هست بسیار گران است. در حال حاضر تنها شرکت راهکار برگ بهشت که کاغد بالک وارد می‌کند قیمت مناسب دارد که این شرکت هم عرضه کاغذ محدودی دارد. ما امروز با این مسئله مواجه هستیم که کتاب را آماده چاپ می‌کنید اما کاغذ به دست‌تان نمی‌رسد و متاسفانه عدم همکاری مناسب بین نهادهای دولتی درگیر حوزه کاغذ اعم از ارشاد و گمرگ و بانک مرکزی کاغذ به موقع از گمرگ ترخیص نمی‌شود تا به بازار تزریق شود.
مدیر انتشارات روزبهان سپس با نگرانی از بالا رفتن قیمت کتاب و روی آوردن ناشران به چاپ کتاب‌های عامه‌پسند و به اصطلاح پرفروش ادامه می‌دهد: با این قیمت‌های کاغذ به زودی قیمت کتاب هم چندین برابر می‌شود. عملا کاغذ سفید که دیگر نمی‌توان خرید چون بسیار گران شده است. طبعا ناشر در این شرایط که تا چاپ کتاب نمی‌داند کاغذ هست یا نیست بخشی از تولیدات یا تیراژ‌هایش را کاهش می‌دهد و احتمالا فقط روی انتشار پرفروش‌ها متمرکز می‌شود و فروش و حتی عرضه یکسری از کتاب‌ها افت خواهد داشت. وضعیت بسیار بسیار نامطلوب است چراکه علاوه بر کاغذ، تهیه مواد اولیه چاپ مثل مرکب؛ مواد شیمیایی مورد نیاز این صنعت و ... هم با مشکل مواجه شده است. دوباره عین زمان آقای احمدی‌نژاد که زد همه چیز را درب و داغان کرد، دار و ندار همه نابود شده است. فاجعه در راه است.
امیر حسین‌زادگان (مدیر انتشارات ققنوس) البته به بالارفتن قیمت دیگر کالای اساسی حوزه چاپ و نشر اشاره می‌کند و متذکر می‌شود: مسئله فقط کاغذ نیست و در حال حاضر حوزه چاپ و نشر برای تهیه زینک و مرکب و مقوای گلاسه و سلفون هم مشکل داریم. در کل تمام اقلام مربوط به چاپ و نشر با دلار نزخ آزاد طرف است و عملا ما ناشران امکان فعالیت نداریم. خیلی از کتاب‌هایمان آماده است ولی حتی کتاب‌هایی که پیش‌تر زینک شده‌اند را امکان چاپشان را نداریم و فعلا کار را کنار گذاشته‌ایم تا ببینیم اوضاع چطور می‌شود.
این ناشر گریزی هم به تاکید فروشندگان کاغذ و دیگر کالای اولیه حوزه چاپ و نشر به خرید نقدی از سوی ناشران می‌زند و می‌گوید: اشکال عمده این است که کاغذ یا هر ماده اولیه دیگری را که می‌خواهی خریداری کنی، می‌گویند کارت بکش و ببر. یعنی باید نقد پرداخت کنیم. تازه اگر عرضه و فروشی باشد چون خیلی‌ها که عملا اجناس مورد نیاز ما را نمی‌فروشند چون می‌گویند فردا گران‌تر می‌شود. این تاکید بر خرید نقد مواد اولیه چاپ و نشر درحالی‌ست که کتاب وقتی تولید می‌شود بازپرداختش و دریافتی که ما از کتابفروشان داریم ۸ماه؛ ۹ماه و حتی یک سال ممکن است طول بکشد و اگر هم کتاب فروش نرود که کتاب در انبار ما می‌ماند. همه این موارد امکان فعالیت را از ناشران گرفته و ما هم سعی داریم فعلا چاپ کاری را قبول نکنیم.
حسین‌زادگان، فروش موجودی انبارهای ناشران با قیمتی پایین‌تر از قیمت روز را دیگر مشکل عدم ثبات قیمت کاغذ می‌داند و اضافه می‌کند: طبیعی‌ست اگر با این شرایط قرار باشد من ناشر کتابی چاپ کنم سعی می‌کنم اثری را منتشر کنم که خیلی زودتر به پول برمی‌گردد نه اینکه کتابی را منشتر کنم که در انبار من ۶ ماه تا ۲ سال بخوابد و برگشت بخورد. نشر کتاب در زمانی امکان‌پذیر است که ثبات قیمت وجود داشته باشد وقتی انواع کالاهای مورد نیاز نشر کتاب هر روز یک قیمت است نمی‌توانیم فعالیتی داشته باشیم. موجودی خود ناشرانی که در بازار کتاب دارند هم مهم است. خیلی از کتاب‌هایی که امروز در بازار وجود دارد با کاغذ ۶ هزار تومنی تا ۸۰هزار تومنی زیر چاپ رفته‌اند و بر همین اساس هم قیمت‌گذاری شده‌اند. خود همین مسئله سرمایه من ناشر را تحلیل می‌برد و من همان کتاب را اگر امروز بخواهم چاپ مجدد کنم تا ۴۰درصد افزایش قیمت خواهد داشت. یعنی موجودی انبارهایمان هم با قیمتی پایین‌تر از قیمت روز به فروش می‌رسد.
محمدعلی جعفریه (مدیر نشر ثالث) نیز به عدم تعادل در زمان‌بندی‌های ناشران به دلیل کمبود کاغذ اشاره کرده و بیان می‌کند: کمبود کاغذ باعث شده ناشرانی که با برنامه‌ریزی کار می‌کردند و تولیداتشان را در طول سال و ماه‌های مختلف تقسیم کرده‌اند، زمان‌بندی‌هایشان همه به هم خورده است. کاغذهایی هم این روزها استفاده شده کاغذهایی هستند که در انبار ناشر و چاپخانه‌ها موجود بوده که مصرف شده است. قیمت بالای کاغذ قیمت پشت جلد کتاب را بالا می‌برد و باعث می‌شود کتاب بیش از بیش از سبد خرید خانواده‌های ایرانی حذف شود.
مدیر نشر ثالث همچنین درباره لزوم نظارت بر بازار کاغذ و واردات این کالا با ارز دولتی می‌گوید: آنچه که نیاز داریم یک نظارت سفت و سخت بر واردات کاغذ با نرخ دولتی‌ست.حالا که قیمت ثابتی برای بازار از سوی وزارت ارشاد و وزارت صنعت مشخص شده است باید تکلیف این دلارهای ۳۸۰۰ که به واردات کاغذ اختصاص داده شده را مشخص کنند و ستادی متشکل از نمایندگان این دو وزارتخانه و خود اهالی نشر تشکیل شود و این قضیه را پیگیری کنند. این بودجه بالاخره هم پول بیت‌المال بوده که باید چاپ کتاب هزینه می‌شده است. به دلیل ثابت نبودن قیمت ارز آن‌هایی که کاغذ می‌فروشند یا ملزومات چاپ مثل فیلم و زینک؛ همه سیستم کاری‌شان به هم خورده و فروشی ندارند و سعی دارند اجناس خود را به بالاترین قیمت بفروشند که ضرر نکنند. عملا همه به دنبال سود اضافه خودشان هستند و متاسفانه در این میان کتاب به مشکل خورده است. امیدوارم زودتر از این بحران خلاص شویم.
