ترسیم پویایی هنرهای تجسمی در دانشنامه فرهنگ معاصر ایران

به گزارش ایلنا، امیر سقراطی (عضو هیأت مدیره انجمن هنرمندان نقاش ایران) درباره‌ی دانشنامه فرهنگ معاصر ایران گفت: در کشور ما تاکنون ۱۲۰ دانشنامه تألیف و یا ترجمه شده است. مانند دایره المعارف تشیع، دانشنامه جهان اسلام، دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، دایره‌المعارف جامع اسلامی، دانشنامه ایران باستان، دایره‌المعارف علوم اجتماعی و... .

از سال گذشته سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران هم کار تدوین و نشر «دانشنامه فرهنگ معاصر ایران» را به سرپرستی نعمت الله فاضلی آغاز کرده است. پیش‌تر این دانشنامه قرار بود با نام دانشنامه تاریخ و تمدن ایرانی منتشر شود که بنا به ضرورت ترسیم چشم اندازی از فرهنگ معاصر ایران به این نام تغییر یافت و اهداف آن نیز همسو با تعریفی از فرهنگ معاصر تغییر کرد. در واقع این دانشنامه سعی دارد وﺟﻮه ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺳﻴﻤﺎی اﻧﺴﺎن، ﺟﺎﻣﻌﻪ، اﻗﺘﺼﺎد، ﺳﻴﺎﺳﺖ و ﻓﺮﻫﻨﮓ ایران را در ﻋﺼﺮ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺑﺎزﻧﻤﺎیی کند. همچنین در این دانشنامه قرار است تصویری کامل و جامع از وضعیت ایران معاصر و پویایی فرهنگ ایران از قاجار به این سو ارائه شود.

گروه هنر این دانشنامه به سرپرستی دکتر محمدرضا مریدی هم از سال گذشته جلسات خود را آغاز کرده و کار تالیف مدخل‌های هنر شروع شده است. در بخش هنر در این دانشنامه به ابعاد کلی هنر، انواع و تحولات آن اشاره خواهد شد. ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻓﺮهنگی ﺳﻴﺎﺳﺘﮕﺬاری ﻫﻨﺮی، ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎی ﻫﻨﺮی، ﺳﺒﻚ ﻫﺎی ﻫﻨﺮی و نقد هنری از مدخل‌های بخش هنر خواهد بود.

مدخل‌های بخش هنرهای تجسمی در این دانشنامه عبارتند از: تحلیل فرهنگی پوستر، تحلیل فرهنگی تصویرگری کتاب، انیمیشن، صنایع دستی، مجسمه سازی، سرامیک در دوره معاصر، سفالگری، عکاسی، کارت پستال، کاریکاتور، نقاشی، گرافیک، گالری و موزه‌های هنری.

براساس آنچه در مشی و اهداف دانشنامه تعریف شده است در بخش هنرهای تجسمی هم قرار است برمبنای بنیان نظری، پویایی هنرهای تجسمی در کشور از قاجار و تاثیرش بر فرهنگ مردم ایران به رشته تحریر درآید. همچنین تاثیرات فرهنگ و اجتماع بر هنرهای تجسمی نیز در این مدخل‌ها بررسی خواهد شد. تفاوت بخش هنرهای تجسمی و مدخل‌های آن با نمونه‌های مشابه‌ای که در رشته تجسمی منتشر شده‌اند، مانند دایره المعارف هنر به سرپرستی روئین پاکباز در این است که به جای پرداختن به اشخاص، اماکن و رویداد‌ها (مانند هنرمندان، گالری‌ها و یا نمایشگاه‌ها) به سبک‌ها، فرایند‌ها، جنبش‌ها و روند‌ها پرداخته می‌شود تا نمایی از کلیت پویای فرهنگ ایرانی در بازه‌های تاریخی به دست آید.

امید است تالیف مدخل‌های بخش هنرهای تجسمی با تکیه بر پویایی هنر و فرهنگ، وضعیت هنرهای تجسمی از قاجار به این سو را با نگاهی عمیق‌تر و جدی‌تر از متون تالیف شدهٔ قبلی منسجم و یکدست کند تا روشی علمی از منظر دانشنامه نگاری برای هنرهای تجسمی کشور به ارمغان آورد.