باستان‌شناسان ۲ هزار سال کثیفی را از سقف‌ معبد اسنا پاک کردند

به گزارش خبرنگار ایلنا به نقل از نشنال جئوگرافی، فرآیند پاکسازی سقف معبد اسنا که جشن گرفتن روز سال نو در مصر باستان را به تصویر کشیده است، ۵ سال به طول انجامید، مرمتی که با ابزارهای مختلف از جمله خلال دندان صورت گرفت.

 سقف معبد اسنا در مصر نمایشی پر جنب و جو را نشان می‌دهد، نقش برجسته‌های تمام رنگی زودیاک، تصاویر صورت‌های فلکی و سیارات و کتیبه‌های هیروگلیف که می‌تواند برخی از معانی پشت این تصاویر آسمانی را پدیدار کند.

پروژه مشترکت تیمی متشکل از ۳۰ نفر از مرمت‌گران وزارت گردشگری و آثار باستانی مصر به نمایندگی از هشام اللیثی و دانشگاه توبینگن در آلمان به مدت ۵ سال بر تصویر سقف معبد اسنا که پس از هزاران سال دست نخورده باقی مانده بود، همکاری کردند. این تصویر که مجموعه کاملی از علائم زودیاک و تصویری الهی از طغیان سالانه رود نیل است مملو از لایه‌های دوده و کثیفی بود که به مدت ۲ هزار سال روی هم انباشه شده بود.

البته مرمتگران معتقدند که نقش برجسته‌های سقف معبد اسنا نه تنها با لایه‌هایی از دوده پوشیده شده بود، بلکه مملو از رسوبات پرندگان، خفاش‌ها، عنکبوت‌ها و زنبورها نیز بود.

آنطور که در این گزارش آمده است، مرمتگران برای پاکسازی سقف معبد اسنا از اسفنج برای حذف دوده و از برس‌ها، چاقوی جراحی و خلال دندان برای حذف زباله‌ها در نواحی پوشانده شده در فضولات و سایر زباله‌ها استفاده کرده‌اند. سپس پنبه آغشته به آب مقطر را روی سطوح رد می‌کردند تا رنگ‌هایی که با استفاده از رنگدانه‌های معدنی ایجاد می‌شد، تقویت شود. در این نقش برجسته بازسازی شده، چهار سر قوچ بر روی این تصویر از یک خدا ظاهر می‌شود که ممکن است نمایشی از خدای باروری و سرچشمه نیل، خنوم، در ساعت ششم روز باشد.

این نمادها به دوران بطلمیوس، شبیه به برخی در طالع بینی مدرن، از بابل سرچشمه گرفته و توسط یونانیان به مصر آورده شده است. در کنار نمادها، صورت‌های فلکی دیگر و حتی سیارات مریخ، مشتری و زحل قرار دارند.

این درحالی است که کتیبه‌های هیروگلیف همراه با تصاویر مورد توجه ویژه محققان قرار گرفت. سرژ ساونرون مصرشناس فرانسوی از اولین کسانی بود که آن‌ها را در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ ضبط و تفسیر کرد. این بازسازی اخیر حدود ۲۰۰ مورد دیگر را که توسط خاک و دوده پوشیده شده بودند، کشف کرده است. رمزگشایی این کتیبه‌ها به تفسیر بهتر تصاویر کمک می‌کند و نام صورت‌های فلکی ناشناخته مصر را آشکار می‌کند.

همچنین یکی دیگر از کشفیات مهم، نمایش روز سال نو است. معبد اسنا در مجاورت رود نیل بینش کلیدی را برای درک معنای نقش برجسته فراهم می‌کند. سال نو مصر زمانی مشخص شد که ستاره درخشان سیریوس، نامرئی به مدت ۷۰ روز، دوباره در آسمان شرقی ظاهر شد. بازگشت این ستاره که الهه سوتیس در نقش برجسته ظاهر شده بود، همزمان با سیل سالانه رود نیل بود.

برای جشن گرفتن، مصریان باستان به عنوان بخشی از جشنواره‌ای به نام Wepet-Renpet، جشن می‌گرفتند. صد روز بعد، به لطف الهه آنوکت - که در نقش برجسته تازه کشف شده نیز به چشم می‌خورد - سرانجام آب‌های نیل فروکش کردند.

با بازسازی این اثر هنری و دیگر نقش‌های برجسته، اسنا به معبد هاثور در دندرا به عنوان دو معبد با بهترین سقف‌های نجومی حفظ شده در مصر می‌پیوندد. اکنون که سقف کامل شده است، ستون‌ها و دیوارها در حال تمیز کردن هستند تا یکی از گنجینه‌های بزرگ یونانی-رومی مصر به شکوه کامل چند رنگی خود بازگردد.

معبد اسنا که درست در جنوب اقصر در رود نیل قرار دارد، یکی از آخرین بناهایی است که در مصر ساخته شده است. ساخت و ساز آن در قرن دوم قبل از میلاد در زمان فرعون بطلمیوس ششم آغاز شد. جانشینان ژنرال اسکندر مقدونی، فراعنه بطلمیوسی تلفیقی غنی از فرهنگ یونانی و مصری را وارد مصر کردند. تا دوره امپراتوری روم به این معبد که به خنوم، خدای باروری و سرچشمه نیل تقدیم شده بود، افزوده شد.