محمدرضا کریمی صارمی مطرح کرد؛
دیده شدن فیلم‌ها از اولویت‌های کانون پرورش فکری است/ توجه ویژه کانون پرورش فکری به اقتباس
محمدرضا کریمی صارمی با اشاره به اهمیت ارتباط اثری هنری با مخاطب تأکید کرد: اینکه مخاطبان بتوانند با تولیدات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ارتباط برقرار کنند برای ما بسیار حائز اهمیت است و به همین دلیل موفقیت در گیشه از اولویت‌های کانون است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به عنوان یک نهاد فرهنگی با قدمت همواره آثاری سینمایی تولید کرده که بسیاری از این آثار امروز جزو بهترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران هستند و همین تولیدات باعث شده تا سینماگران مهمی از طریق همکاری با کانون به سینمای ایران معرفی شوند.
با وجود اینکه چندین سال تولیدات سینمایی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به حداقل رسیده بود طی چند سال اخیر شاهد هستیم که به نظر می‌رسد جریان جدیدی برای تولیدات سینمایی و همکاری با فیلمسازان جوان شکل گرفته و تا امروز هم این جریان توانسته تا حدی موفق عمل کند.
به همین بهانه با محمدرضا کریمی صارمی معاون تولید کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گفتگویی داشتیم که در ادامه مشروح این گفتگو را از نظر می‌گذرانید:
در چند سال اخیر فیلم‌هایی که در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تولید شده‌اند، آثار نسبتاً موفقی بودند. ملاک و معیار کانون برای انتخاب تولیدات سینمایی‌اش چیست؟
در دوره مدیریت آقای حامد علامتی توجه ویژه‌ای به تولیدات سینمایی وجود دارد و سال گذشته با دو فیلم در جشنواره فیلم فجر حضور پیدا کردیم که هر دو فیلمساز کار اولی بودند اما برای ما ادبیات و قصه خیلی بیشتر از این مورد که فیلم مورد نظر اولین تجربه سینمایی کارگردانش است یا خیر برای ما در اولویت بود.
فیلم سینمایی «باغ کیانوش» یک اثر اقتباسی است که منبع اقتباس هم از محصولات ادبی کانون است و ساخت این فیلم از شروع کار در کانون پرورش فکری انجام شد و فیلمنامه اثر سه بار در کانون بازنویسی شد که در نهایت به این فیلم تبدیل شد که به نظر من اثری جذاب و پر مخاطب است و احساسم بر این است که «باغ کیانوش» نفسی تازه برای سینمای کودک خواهد بود؛ هر چند که «بچه زرنگ» با نزدیک به دو میلیون مخاطب و با فروش 60 میلیارد تومان اتفاقات خوبی در سینمای کودک رقم زد و فکر می‌کنم «باغ کیانوش» هم می‌تواند اتفاق خوبی را در این سینما رقم بزند.
فیلم «ظاهر» را که دیگر اثر سینمایی امسال کانون در جشنواره فجر است، اثری کاملاً مربوط به سینمای اصیل کانون می‌دانم. «ظاهر» هم مثل «باغ کیانوش» اولین تجربه کارگردانش به حساب می‌آید و از آنجا که آقای مجیدی و دلپاک مشاوران این کار بودند نگاه قدیمی کانون پرورش فکری نیز در آن بیشتر به چشم می‌آید و اتفاقاً کارگردان هم چیدمان خوبی در فیلمش ایجاد کرد که بسیار مورد توجه قرار گرفت.
در این سال‌ها اکثر فیلم‌هایی که در کانون تولید شده‌اند، اولین تجربه کارگردانی تولیدکنندگانشان به حساب می‌آمدند. آیا همکاری با فیلم‌اولی‌ها هم یکی از سیاست‌های کانون پرورش فکری است؟
همانطور که گفتم ادبیات و قصه برای ما در اولویت است اما قطعاً همکاری با جوانان تجربه بسیار خوبی است. اینکه با جوانان کار کنید و نسل جدیدی را وارد سینما کنید اتفاق ارزشمندی است. من تأکید دارم که اگر با این نسل جوان همکاری کنیم مطمئناً به سینمایی ارزشی دست پیدا خواهیم کرد. در تمام صنایع و هنرها پیشکسوت‌ها در سنینی قرار می‌گیرند که باید جوانان جای آنها را بگیرند و خوشبختانه امسال ما جوانان با استعدادی در جشنواره فجر داشتیم که اگر به خوبی حمایت و هدایت شوند فیلمسازان خوبی وارد سینمای ایران خواهند شد.
متأسفانه در این سال‌ها حمایت و هدایت خوبی از فیلمسازان صورت نگرفت و برخی سینماگران جدید مسیرشان تغییر کرد و من معتقدم با حمایت درست مسیر فیلمسازان ارزشی ادامه خواهد داشت.
فیلم «ظاهر» را حائز ویژگی‌هایی می‌دانید که مربوط به سینمای واقعی کانون پرورش فکری می‌شود. منظورتان از ویژگی‌های سینمای واقعی کانون چیست؟
شرافتی که در این فیلم وجود دارد که بسیار ارزشمند است. صداقت، فداکاری، ایثار و به طور کل انسان بودن و اینکه انسان چطور می‌تواند عشق زمینی‌اش را با گذشت و فداکاری آسمانی کند، اینکه یک انسان که دوران کودکی خوبی نداشته، روزگار با او خوب نساخته کمال انسانیت را نمایان می‌کند؛ کسی که چون دوستش خانواده دارد جای او به جبهه می‌رود.
من بر این عقیده‌ام در شرایط کنونی که عشق را تا سطحی و لوده می‌بینیم این فیلم خیلی شریف و انسانی است و شبیه فیلم «بچه‌های آسمان» است و آرامش پایان فیلم به ما آرامش می‌دهد و اینکه زمان خروج از سالن سینما به گذشت کردن فکر کنید رسالتی است که تصویر و سینما می‌تواند داشته باشد و سینمای واقعی کانون از نظر من حائز این ویژگی‌ها است.
آیا پس از «بچه زرنگ» فیلم سینمایی انیمیشن دیگری هم در دست ساخت دارید؟
در حال حاضر ساخت فیلم سینمایی انیمیشن در دست نداریم ولی دو سریال تلویزیونی برای ساخت در دست است که یکی از آنها سریال «بچه زرنگ» است و دیگری سریال «راز جنگل» است.
«راز جنگل» سریالی برای گروه الف و ب است که بدون کلام ساخته می‌شود و بهنود نکویی کارگردانی آن را بر عهده دارد. پخش سریال «بچه زرنگ» نیز از اواسط سال آینده آغاز خواهد شد که آقای حامد جعفری تهیه‌کنندگی آن را بر عهده دارد.
علاوه بر این آثار ساخت فیلم‌های کوتاه هنری نیز ادامه دارد. جدیدترین اثر کانون «در سایه سرو» است که در فستیوال‌های مهم دنیا حضور داشته و حضورش در جشنواره‌ها ادامه دارد. سال گذشته فیلم «سمپاش» را داشتیم که با 196 جایزه جهانی رکورددار جایزه جهانی انیمیشن ایران و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است.
صحبت‌هایی برای ساخت «بچه زرنگ 2» هم داشتیم که هنوز به قطعیت نرسیده‌ایم و رمان‌هایی هستند که امکان اقتباس انیمیشن از آنها وجود دارد. سال گذشته نزدیک به 20 فیلم سینمایی انیمیشن در ایران ساخته شد که 12 اثر به جشنواره پویانمایی تهران رسید و این اتفاق بزرگی در جهان است چرا که در دنیا تعداد تولیدکنندگان آثار بلند سینمایی بسیار اندک است.
ساخت و حمایت از تولید انیمیشن کوتاه در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان چگونه انجام می‌شود؟
60 سال است که ما انیمیشن کوتاه تولید می‌کنیم، آمادگی این را داریم که طرح و ایده‌ها را از فیلمسازان دریافت کنیم. کانون هر سال 7 یا 8 اثر کوتاه می‌سازد و طرح‌ها بر اساس معیارهای مختلف کیفی اولویت‌بندی می‌شوند و در حال حاضر هم چند اثر در دست تولید داریم.
در بسیاری از کشورها صنعت اقتباس شکل گرفته و نویسندگان رمان‌ها از همان ابتدا با قراردادهایی که می‌نویسند، مطلع هستند که قطعاً از اثرشان اقتباس سینمایی صورت می‌گیرد. آیا این روند در کانون هم وجود دارد که با نویسندگان برای نگارش رمان‌هایی که قرار است از آنها اقتباس شود به توافق برسید؟
این روند در کانون وجود دارد و این نگرش در نویسنده‌ها نیز به وجود آمده است و ساخت اثر سینمایی و تلویزیونی را جزو برنامه های خود می‌دانند. در زمان حاضر یک رمان به تنهایی نمی‌تواند از نظر اقتصادی برای نویسنده‌ها جریان‌ساز باشد و معمولاً نویسنده‌ها با این نگرش دست به قلم می‌برند که بتوانند در حوزه نمایشنامه، انیمیشن، فیلم و سریال و حتی کاراکتر جریان‌ساز باشند.
من با نویسنده‌های بسیاری در ارتباط هستم که حتی داستان‌های کوتاه کودکانه‌ای که به ما ارائه می‌دهند را تأکید دارند که می‌توانند این آثار را تا 100 قسمت ادامه دهند. اقتباس در پنج سال گذشته در ایران نتیجه خوبی به همراه داشته و حتی در فیلم‌های سینمایی هم شاهد هستیم که اقتباس از آثار ادبی بسیار رایج شده است در حالیکه در گذشته فیلمسازها تمایلی به اقتباس نداشتند و مایل بودند که فیلمنامه، طرح اولیه، ایده و... از آن خودشان باشد ولی الان برای جذب مخاطب و تأثیرگذاری بیشتر فیلمسازان به اقتباس روی آورده‌اند.
قبل از کلید زدن فیلم «باغ کیانوش» با بیش از بیست نفر از فعالان عرصه ادبیات صحبت کردیم و آنها تأکید داشتند که این رمان به فیلم خوبی تبدیل می‌شود و امروز ما پیش از ساخت می‌دانیم که کدام اثر ادبی قابلیت تبدیل شدن به یک فیلم سینمایی با کیفیت را دارد.
آیا در حال حاضر آثاری ادبی موجود هستند که برای تولید فیلم در نظر داشته باشید؟
رمان نوجوان بخشی مستقل در کانون است که در جلسات شورای عالی که هر دو هفته یک بار برگزار می‌شود حداقل از هر 20 اثر ادبی که به کانون می‌آید دو یا سه رمان نوجوان وجود دارد و در حال حاضر کانون بیش از 200 اثر ادبی دارد که من می‌توانم بگویم 50 تا 60 اثر آماده کلید زدن هستند و اصلاً احتیاجی به بازنویسی آنها هم وجود ندارد.
این آثار ادبی در چه بازه زمانی تولید شده‌اند؟
همه این آثار طی 20 سال گذشته آماده شده‌اند. در یک دوره تقریباً 15 ساله این جریان شکل گرفته و هر سال تولیداتی به دست آمد که به عنوان مثال در یک دوره سه ساله حدود 100 رمان تولید شد و آن زمان مدیریت علاقه زیادی به تولید رمان نوجوان داشت. جدا از آن دوره در زمان‌های مختلف همواره تولیدات ادبی هم به گنجینه کانون افزوده شده است.
آثار مهمی از تاریخ سینمای ایران می‌توان نام برد که از تولیدات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان هستند اما این آثار معمولاً در گیشه موفقیت چندانی نداشتند. در سال‌های اخیر فیلم‌های تولید شده در کانون پرورش فکری توانسته‌اند در گیشه نیز موفق عمل کنند. آیا می‌توان گفت که امروز موفقیت در گیشه هم جزو اولویت‌های کانون برای ساخت فیلم است؟
با توسعه‌ای که سالن‌های سینما طی سال‌های اخیر پیدا کرده‌اند قطعاً این امکان وجود دارد که فیلم‌های کودک و نوجوان بتوانند فروش قابل توجهی داشته باشند. در گذشته سالن‌ها محدود بودند و این محدودیت برای سینمای کودک بیشتر بود و همواره فیلم‌های کودک در اکران یا ناموفق بودند یا حتی رنگ اکران را نمی‌دیدند.
خوشبختانه با توسعه سالن‌ها و احساس ضرورت فیلم دیدن توسط مخاطب و رواج این نگرش که فیلم می‌تواند یک ابزار آموزشی و تربیتی باشد همه این موارد دست به دست هم داد تا سینمای کودک به جایگاه ویژه‌ای برسد. در دوره‌هایی فیلم‌های کانون آثاری فستیوالی بودند و فرصت اکران موفق چندانی نداشتند اما ما به این نتیجه رسیدیم که اگر قرار است فیلمی تأثیرگذار باشد باید توسط مخاطب دیده شود.
وقتی «یدو» را ساختیم یک ماه بعد با شیوع کرونا مواجه شدیم. تلویزیون از ما درخواست کرد که این فیلم را در رسانه ملی پخش کنیم و من همان زمان از مسئولان کانون خواستم که این فیلم پخش شود و آن زمان در ابتدا با من مخالفت شد اما من تأکید داشتم که ما می‌خواهیم این فیلم توسط بچه‌ها دیده شود و حالا که بچه‌ها در خانه‌ها هستند و نمی‌توانند از خانه بیرون بیایند بهتر است این فیلم در تلویزیون پخش شود و خوشبختانه حجم گسترده‌ای از مخاطبان فیلم را دیدند.
امروز دیده شدن فیلم‌ها برای ما اهمیت بالایی دارد و ما تلاش بسیاری به کار بردیم که «بچه زرنگ» دیده شود و خوشبختانه به نتیجه رسیدیم و این فیلم در گیشه موفقیت خوبی کسب کرد اما همچنان باید بگویم که دو میلیون مخاطب در برابر 21 میلیون مخاطب کودک و نوجوان عدد چندانی نیست و باید میزان مخاطب را افزایش دهیم. تلاش ما این است که فیلم‌های تولید شده در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ارتباط خوبی با مخاطبان خود برقرار کنند.
با توسعه سینماها آیا همچنان ضعف‌هایی وجود دارد که بخواهیم به حوزه اکران فیلم‌های کودک مربوط بدانیم؟
در همه جای دنیا وقتی یک فیلم فرهنگی اکران می‌شود در کنارش فیلم گیشه قرار نمی‌دهند. اکران نیاز به مدیریت و برنامه‌ریزی دقیق دارد؛ وقتی جدول نوروزی را می‌بندید حساب و کتاب دقیقی دارد و باید برنامه‌ریزی‌های دقیقی داشته باشیم.
چرخه اکران به نظر من بسیار پیچیده است و این پیچیدگی کمتر از تولید و پیش تولید نیست و اگر شما به بازگشت سرمایه یک کار فرهنگی فکر می‌کنید باید برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشید. «بچه زرنگ» در کنار دو فیلم کمدی نمایش داده شد و توانست موفق باشد اما به نظر من اگر یکی از این فیلم‌های کمدی کمتر می‌شد میزان مخاطبان این اثر چند برابر می‌شد.
به نظر من ضرورتی نداشت که ما پشت سر هم فیلم کمدی و بزرگسال اکران کنیم و فکر می‌کنم باید برای چیدمان آثار سینمایی‌مان در اکران برنامه‌ریزی بیشتری داشته باشیم.
آیا کانون پرورش فکری برای افزایش تولیدات مستند نیز برنامه‌ای دارد؟
قطعاً اگر طرح خیلی بود به کانون ارسال شود استقبال می‌کنیم. در حال حاضر طرحی با موضوع ایرانشناسی برای کودکان داریم که بر طبیعت تمرکز دارد و ساخت این اثر در دستور کارمان است که شاید از تلویزیون هم پخش شود.
هدف این مجموعه انیمیشن خودباوری و ایرانشناسی است و می‌تواند اثر مناسبی برای نوجوانان باشد. به طور کل باید بگویم که کانون از ساخت مستند با کیفیت نیز استقبال می‌کند و من معتقدم در بسیاری مواقع جسارتی که در بیان برخی مسائل در آثار مستند وجود دارد در دیگر گونه‌هایی سینمایی ممکن است وجود نداشته باشد.
