در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛
الواح هخامنشی به زودی بازمی‌گردند/ بررسی اشیای دزدیده شده و لیست قرمز استرداد، آغاز شده است
مدیر اداره کل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی و فرهنگی با اشاره به آنکه به زودی شاهد بازگشت بخش دیگری از الواح هخامنشیان توسط موسسه شرق‌شناسی شیکاگو خواهیم بود، گفت: به زودی خبرهای خوبی دراین خصوص منتشر خواهد شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، استرداد اشیای تاریخی ازجمله مطالبات این روزهای حوزه میراث‌فرهنگی است. طی چند ماه نخست سال ۱۴۰۱ شاهد بازگشت دو محموله از اشیای تاریخی به کشور بودیم. از آن جمله می‌توان به بازگشت ۵۱ قطعه آجر لعابدار بوکان از کشور سوئیس اشاره کرد که پس از چهار دهه جست‌وجو و جنگ حقوقی بین‌المللی بالاخره آجرهای لعابدار تزیین‌شده با قدمتی تقریبا سه هزارساله به کشور بازگردانده شدند.
این ۵۱ آجر مربع‌شکل با پوشش لعابی و طرح‌هایی مانند شیر و گاوهای بالدار با سر انسان، مردان و زنان زانوزده و شخصیت‌های اساطیری آثاری باستانی‌اند که مانایی‌ها (قومی که هزاره اول پیش از میلاد در شمال‌غربی ایران می‌زیستند) خلق کرده‌اند.
البته طی سال جاری شاهد بازگشت اشیای تاریخی دیگری هم از فرانسه بودیم چنانکه ۲۹ شی‌ء استردادی شامل ظرف سفالی لوله‌دار متعلق به دوره آهن اول، پیکرک‌های سفالی دوره عیلام میانه، ظرفی از جنس قیر طبیعی دوره عیلام میانه، پیکرک سفالی دوره اسلامی، دوات سفالی لعابدار دوره سلجوقی، بشقاب سفالی دوره اشکانی در قالب مجموعه به ایران بازگردانده شد و قدیمی‌ترین شی‌ء این مجموعه یک قطعه سفال دوره عصر مفرغ است که حدود پنج هزار سال قدمت دارد.
این اشیاء در خلال جنگ جهانی دوم توسط یکی از افسران نظامی کنسولگری فرانسه، از ایران خارج شده بودند که با تلاش‌های رایزن فرهنگی ایران در پاریس تحویل سفارت شده و به ایران بازگشتند.
البته گفته می‌شود از دوره‌های گذشته حرکات خوبی برای استرداد اشیاء تاریخی آغاز شده است. ۱۹ پرونده مهم در این حوزه وجود داشت که شامل ۴۰ هزار شی‌ء تاریخی بود و با پیگیری‌های وزارت میراث‌فرهنگی و وزارت امور خارجه و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، این آثار به ایران بازگشت.
مرتضی ادیب زاده (مدیر اداره کل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی و فرهنگی) با اشاره به بررسی پرونده‌های اشیاء استردادی توسط ایران به ایلنا گفت: وزارت میراث و گردشگری تعامل خوبی با وزارت امور خارجه و رایزن‌های فرهنگی برای بازگشت اشیای تاریخی دارد. ما درحال حاضر چندین پرونده را توام با هم مورد بررسی قرار داده‌ایم و پیش می‌بریم و امید است تا پایان سال جاری بتوانیم چندین محموله از آثار را به ایران بازگردانیم.
او درخصوص اعلام لیست پرونده‌های در دست بررسی نیز گفت: هر زمان به نتیجه رسید این لیست را اعلام خواهیم کرد. در این میان بازگشت و بررسی اشیای تاریخی که طی چند ماه گذشته از موزه‌ها و بخش‌های دیگر دزدیده شده‌اند نیز در دست بررسی است که نمی‌توانیم به آن اشاره داشته باشیم. البته بررسی اشیای موجود در لیست قرمز را نیز در برنامه کار قرار داده‌ایم.
شاید بتوان به جرات گفت در میان پرونده‌ی اشیای استردادی، بازگشت الواح هخامنشی یکی از پرحاشیه‌ترین پرونده‌های ایران شده است. این تبلت‌ها یا الواح هخامنشی سال ۱۳۱۳ شمسی در تخت جمشید توسط باستان‌شناسان کشف و با موافقت دولت وقتِ ایران برای مطالعه و بررسی به دانشگاه شیکاگو امانت داده شدند. در قرارداد و موافقت‌نامه طرفین آمده است که «ایران لوح‌هایی گلی را برای رمزگشایی و خواندن، به امانت به دانشگاه شیکاگو که مشغول کاوش تخت جمشید (پارسه، پرسپولیس) بود، می‌سپارد». پس از انجام مطالعات، بخشی از الواح در چهار مرحله به ایران برگردانده شد. در سال ۱۳۲۷ شمسی (۱۷۹ قطعه)، سال ۱۳۲۹ شمسی (۳۷هزار قطعه)، سال ۱۳۸۳ شمسی (۳۰۰ قطعه) و نهایتا در سال ۱۳۹۸ شمسی (۱۷۸۳ قطعه) به ایران بازگشت با این وجود همچنان حدود ۱۷ هزار گل‌نبشته سالم و قطعات شکسته از الواح هخامنشی در اختیار موسسه شرق‌شناسی شیکاگو قرار دارد.
هرچند مسئولان میراث‌فرهنگی عنوان می‌کردند که شاید این آثار تا پایان سال ۱۴۰۰ به ایران استرداد شود اما تاکنون که چهار ماه از سال ۱۴۰۱ می‌گذرد هنوز چنین اتفاقی نیفتاده است.
مدیر اداره کل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی و فرهنگی درخصوص تاثیر تحریم‌ها بر تعلل در بازگشت الواح هخامنشی نیز گفت: دادگاه آمریکا رای به بازگشت الواح هخامنشی به ایران داده و موسسه شرق‌شناسی شیکاگو ملزم به اجرای این قانون است. آن‌ها درحال سپری کردن کارهای اداری و نامه نگاری‌های لازم هستند و تحریم بر روی این مورد تاثیری ندارد.
ادیب‌زاده در پاسخ به این سئوال که اگر مشکلی نیست چرا تاکنون این اشیاء به کشور بازنگشته، گفت: به زودی شاهد بازگشت الواح هخامنشی به کشور خواهیم بود. امور اداری این مهم در حال سپری شدن است و به زودی خبرهای خوبی دراین خصوص منتشر خواهد شد.
