محمدعلی آذرشب مطرح کرد:
علاقه جواهری به حافظ بیشتر از گوته است/ راه تقریب مذاهب از تقریب ادبی می‌گذرد
یکی از مهمترین قصاید جواهری که مورد پسند ایرانیان هم قرار دارد و بارها مورد شرح و تحلیل قرار گرفته، قصیده‌ای در رابطه با امام حسین(ع) است. این قصیده که قصیده‌ای عینیه است، با آب طلا بر درب قبله امام حسین(ع) نگاشته شده است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، محمدعلی آذرشب (استاد دانشگاه تهران، پژوهشگر زبان عربی و علوم انسانی) نویسنده کتاب «الجواهری فی ایران» از رونمایی این کتاب در عراق سخن گفت. این استاد دانشگاه ضمن معرفی الجواهری، به تشریح علاقه‌ی او به ایران و ایرانیان پرداخت.
نویسنده کتاب الجواهری فی ایران گفت: هدف از این کتاب ایجاد تقریب ادبی بین جهان اسلام است. تقریب در جهان اسلام، باید راهکارهایی داشته باشد که بعضا این تقریب از مسیر فقه، کلام، تفسیر و اصول می‌گذرد. به نظر من یکی از کارهای تقریبی خوبی که می‌تواند موفق شود، ادبیات تقریبی ست. ادبیات ضمن شعور، سخن می‌گوید. شعور نیز اثرگذار است و می‌تواند ملت‌ها را به هم نزدیک کند. به عنوان نمونه اقبال لاهوری با اشعار خود توانسته است شبیه قاره هند و ایران را به همدیگر نزدیک کند.
عضو کمیته فرهنگ و تمدن اسلام و ایران شورای عالی انقلاب فرهنگی، ادامه داد: در زمان قدیم فردی به نام المتنبی زندگی می‌کرد که توانست در کل جهان اسلام تاثیر بگذارد. در حقیقت یک همگرایی در کل جهان اسلام بر اساس ادبیات شخصی این فرد ایجاد شد. اکنون مولانا در تقریب بین جهان اسلام، همین جایگاه را دارد. سعدی و حافظ و سنایی و عطار هم چنین جایگاهی دارند. جواهری که معاصر ما است، همین وضعیت را دارد.
این استاد دانشگاه تهران افزود: جواهری از ابتدای قرن ۲۰ تا آخر آن زیست. خوشبختانه ایشان یکی از اهرم‌های تقریب ادبی محسوب می‌شود. او ۳ بار به ایران سفر کرده است. در سفر اول اشعار خاصی گفته است که در این کتاب قید کرده‌ام. در سفر دوم و سوم نیز همین گونه است. اشعار ایشان به زبان عربی و در خصوص مسائل ایران است. او در اشعار خود به ادبیات، مردم و طبیعت ایران پرداخته است.
آذرشب گفت: جواهری یک فصل مجزا در دیوان خود با عنوان «گنج‌های ایرانیان» دارد. او حتی برخی از اشعار حافظ را به عربی ترجمه کرده است. در بحث مفصلی به ادبیای عرب خطاب کرده که اگر می‌خواهند ادبیات خود را شکوفا کنند و از حالت رکود بیرون آورند، باید با ادبیات فارسی ارتباط برقرار کنند.
این پژوهشگر زبان و ادبیات عربی ادامه داد: حسی که جواهری نسبت به ادبیات فارسی و حافظ دارد بسیار عمیق‌تر از حس گوته نسبت به اشعار فارسی حافظ است. جواهری برادری به اسم عبدالعزیز جواهری داشتند که مثنوی را به عربی ترجمه کرده است. از قضا دانشگاه تهران این کتاب را سه بار چاپ کرده است. او از نوادگان «صاحب جواهر کلام» است. جواهر کلام بزرگترین کتاب فقهی است که تا کنون مورد توجه حوزه علمیه قرار گرفته است.
عضو شورای عالی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی ادامه داد: حتی مقام معظم رهبری هم در باب کتاب‌های ایشان اعلام نظر فرموده‌اند و در آخر کتابی که بنده نوشته‌ام، عکس‌هایی از تقریظ ایشان را به تصویر آورده‌ام.
آذرشب گفت: رایزن جمهوری اسلامی در بغداد این کتاب را چاپ کرد که از قضا با یک رونمایی بسیار عجیبی همراه بود. روز جمعه معمولا خیابان متنبی در بغداد بسیار شلوغ است. گوشه‌ای از این خیابان برای فعالیت‌های فرهنگی مدنظر است. این رونمایی در این خیابان صورت گرفت که فوق‌العاده مورد استقبال قرار داشت. در آن جلسه، مردمی که کتاب را تهیه می‌کردند، جهت خرید و امضاء مراجعات فراوانی به ما داشتند.
وی تشریح کرد: ادبیات اینگونه می‌تواند بین ملت‌ها پیوند ایجاد کند؛ پیوندی که نسبت به سایر پیوندهای دیگر عمیق‌تر باشد. ما حتی اگر بخواهیم مطلب اهل بیت را هم معرفی کنیم، می‌توانیم به ادبیات متمسک شویم. دعبل حدود ۱۳۰۰ سال پیش، شعری در حضور امام رضا (ع) خواند. با این وصف این شعر بیش از هر امر دیگری جهت ترویج تشیع می‌تواند موثر باشد.
این استاد دانشگاه گفت: ما سال‌ها پیش نزد آقای محمد غزالی رفتیم. او یکی از عالمان بزرگ اهل سنت در مصر است. در آن دیدار صحبت‌های فراوانی صورت گرفت. او می‌گفت که گاهی می‌خواهم اندوهگین شوم و حزن داشته باشم که در این زمان‌ها «تائیه دعبل» را می‌خوانم. آقای غزالی حین خواندن این تائیه، شروع به گریه کرد و گریه او تمام نمی‌شد. هر چه منتظر ماندیم که گریه او تمام شود، گریه‌شان تمام نشد و در نهایت ما مجبور شدیم از ایشان خداحافظی کنیم. این تاثیر ادبیات بر یکی از بزرگترین عالمان اهل سنت است. لذا باید دانست که ادبیات می‌تواند بسیار پیام رسان باشد و دیوارهایی که بین ملت‌ها کشیده شده را بشکند و همگرایی ایجاد کند.
وی افزود: جواهری یکبار ۱۹۲۴ و بار دوم در ۱۹۲۶ و بار آخر ۱۹۹۱ بود که به ایران سفر کرد. او در جهان عرب با عنوان «شاعر العربی اکبر» شناخته می‌شود. شعر و ادبیات او شبیه ادبیات عصر طلایی جهان عرب است و چیزی کم از شاعران بزرگ عرب در آن دوره ندارد. جواهری علاوه بر اینکه شاعر هم است، به عنوان یک فرد انقلابی شناخته می‌شود. او با انگلیسی‌ها بسیار سر ستیز داشت. بارها به همین خاطر زندانی شد. شعر او به همین خاطر مصداق شعر بیداری است؛ یعنی سعی دارد مردم را از حالت خمودگی و خموشی و عقب‌ماندگی و بی‌حالی خارج کند. شعر او شعر نهضت‌خواهی است.
آذرشب گفت: یکی از مهمترین قصاید او که مورد پسند ایرانیان هم قرار دارد و بارها مورد شرح و تحلیل قرار گرفته، قصیده‌ای در رابطه با امام حسین (ع) است. این قصیده که قصیده‌ای عینیه است، با آب طلا بر درب قبله امام حسین (ع) نگاشته شده است. همچنین در رابطه با فلسطین هم اشعار قوی دارد که در رابطه‌ی لزوم همبستگی جهان اسلام با فلسظین ابراز شده است.
مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در امور بین‌الملل ابراز داشت: جواهری حتی در خصوص اقبال لاهوری و سیدجمال الدین اسدآبادی اشعاری دارد. همچنین در رابطه با آقا (مقام رهبری) اشعاری دارد. رهبری نیز قبل از اینکه جواهری به ایران آید، از علاقه‌مندان به جواهری بودند. ایشان فرموده‌اند کتاب جواهری مدام جلوی دست من است. ملاقات جواهری هم با آقا با احترام بسیار زیادی بود. آنچنانکه دست ایشان را بوسید و گفت این اولین و آخرین دستی است که در زندگی خود می‌بوسم!
