ساختار و محتوای کتب سه‌گانه کلیسای کاتولیک، ارتدکس و پروتستان نقد و بررسی شد

به گزارش خبرنگار ایلنا، نشست نقد و بررسی سه کتاب کلیسای کاتولیک، کلیسای ارتدکس و کلیسای پروتستان با حضور مولفان کتاب‌ها حسین توفیقی، جواد باغبانی و عباس رسول‌زاده و سخنرانان لیلا هوشنگی عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا (س) و احمدرضا مفتاح عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب و جواد فیروزی عضو هیئت علمی دانشگاه سمنان برپا شد.

«ملیحه منعم» (عضو هیات علمی پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی) دبیر این نشست بود که در ابتدا درباره سبک و سیاق تهیه کتاب‌های درسی در «سمت» توضیح داد.

پس از آن، «احمدرضا مفتاح» به بررسی کتاب «شناخت کلیسای کاتولیک» پرداخت و گفت: وقتی سخن ناشر را ملاحظه کردم، دیدم اشاره شده برای دانشجویان تصوف، ادیان، مذاهب کلامی، تاریخ و کلام مسیحیت و... نوشته شده است. تعجبم از ابتدا این بود که چرا این کتاب که کمک درسی محسوب می‌شود، به شکل درسنامه تنظیم شده و نویسندگان محترم خود را به زحمت انداخته و آن را در ۳۴ فصل به عنوان ۳۴ درس تنظیم کرده‌اند. نمی‌دانم که انتشارات سمت از آنها خواسته یا دلیل دیگری دارد؟ قرار است اطلاعاتی تخصصی در زمینه شناخت کلیسای کاتولیک ارائه دهد و لزومی نمی‌بینم که کتاب حالت درسنامه داشته باشد چون این مساله باعث شده کتاب دچار نبود ساختار و انسجام کافی شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب ادامه داد: از طرفی به خاطر خاصیت چینش مطالب در کتب آموزشی، چینش عناوین و فصل‌ها نتوانسته هم‌دیگر را پیدا کند و تنوع مطالب باعث شده موضوعات درهم آورده شوند. هرچه مطالب بیشتر باشد باعث می‌شود ثقل مطلب حفظ نشود.

مفتاح یادآور شد: از طرفی تفاوت جایگاه سنت در کلیساهای کاتولیک، ارتدکس و پروتستان به صورت جدی مورد بحث قرار نگرفته و به مباحثی که می‌توانست تمایز این کلیساها را نشان دهد و همچنین تحولات کلیساهای کاتولیک، متفکران و شخصیت‌های بزرگ این کلیسا چندان پرداخته نشده است.

او در پایان خاطرنشان کرد: در چنین مباحثی اگر برخی منابع جا افتاده محور و مبنا قرار می‌گرفت شاید بهتر می‌توانست انسجام لازم را حفظ کند.

یادآور می‌شود کتاب شناخت کلیسای کاتولیک نوشته جواد باغبانی و عباس رسول‌زاده، زیر نظر حسین توفیقی با مشارکت مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی و به همت سازمان سمت در سال ۱۳۹۳ منتشر و برگزیده هفدهمین دوره کتاب سال است.

در معرفی این اثر آمده است: اسلام و مسیحیت از ادیان توحیدی و ابراهیمی‌اند و متون مقدس هر دو دین شامل پیام‌های مشترکی در موضوعات اعتقادی، اخلاقی و اجتماعی است. قرآن کریم پیروان این ادیان را به تعامل با یکدیگر در توحید و خداپرستی فراخوانده است. کلیسای کاتولیک با پیروانی حدود یک میلیارد نفر، بزرگ‌ترین جامعه مسیحی است. این کلیسا در مقایسه با دو جامعه مسیحی ارتدکس و پروتستان قدمت بیشتری دارد. ازآنجاکه سخن گفتن درباره فرقه‌ای از یک دین بدون سخن گفتن از اصل آن دین ممکن نیست، بخشی از مباحث این مجموعه، درباره اصل مسیحیت است.

سخنران بعدی «لیلا هوشنگی» بود که با نقد و بررسی کتاب «شناخت کلیسای ارتدکس» در ابتدای صحبت‌هایش گفت: این اثر باید در کنار بقیه آثاری که به طور عام با کل مباحث مسیحیت و مسیحیت شرقی به طور خاص مرتبط هستند بررسی شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا (س) با بیان اینکه در چینش مطالب رعایت اهم و مهم نشده است، به بررسی ساختار و صورت کتاب در زمینه عنوان اثر، طرح جلد، فهرست مطالب، اصلاحنامه، نمایه و... پرداخت.

هوشنگی همچنین با اشاره به محتوای کتاب، آن را با توجه به آموزشی بودن کتاب و ابزار آن مورد بررسی قرار داد و به انسجام و نظم مطالب، نقشه پراکندگی مسیحیان ارتدکس و... پرداخت.

یادآور می‌شود که کتاب شناخت کلیسای ارتدکس نوشته عباس رسول‌زاده زیر نظر حسین توفیقی منتشر شده و در معرفی آن آمده است: شناخت ادیان اندیشه انسان را توسعه داده، دستاوردهای مثبتی را به همراه دارد. سرچشمه بسیاری از اختلاف‌های پیروان ادیان بی‌خبری آنان از عقاید یکدیگر است. اسلام و مسیحیت پیام‌های مشترکی دارند که با تأکید بر آنها می‌توان در راه وحدت گام برداشت. هنگامی که نور اسلام بر بخش هایی از مصر، شام، بین النهرین و شمال افریقا تابید، مسیحیان این مناطق تحت حاکمیت مسلمانان قرار گرفتند و زندگی آرامی را تجربه کردند. گفتنی است مسیحیت را می توان در سه جامعه دینی کاتولیک، ارتدکس و پروتستان مطالعه کرد و از آنجا که آشنایی جامعه فرهنگی ایران با کلیسای ارتدکس از دو کلیسای دیگر کمتر است، کتاب پیش رو خوانندگان را با سازمان ها، شوراها، اعتقادنامه‌ها، شمایل، شعائر، سنت، عرفان و رهبانیت کلیسای ارتدکس، همچنین تفاوت‌ها، رقابت‌ها و رفاقت های این کلیسا با دو کلیسای دیگر آشنا می‌کند.

«جواد فیروز» عضو هیئت علمی دانشگاه سمنان نیز سخنران آخرین نسخه از این کتاب سه‌گانه بود که درباره «شناخت کلیسای پروتستان» صحبت کرد و به نقد و بررسی آن پرداخت.

کتاب شناخت کلیسای پروتستان نوشته جواد باغبانی و عباس رسول‌زاده، زیر نظر حسین توفیقی است که در معرفی آن آمده: مسیحیت در طول تاریخ دوهزارساله خود چندین تحول مهم را پشت سر گذاشته است. یکی از این تحولات، نهضت اصلاحات در قرن شانزدهم میلادی بود که کلیسای پروتستان از درون آن پدید آمد. اصلاحات پروتستانی بخشی از انحرافات مسیحیت را زدود، ولی اعتقاداتی مانند تثلیث و فدا، و مناسکی مانند تعمید و عشای ربانی در این کلیسا به قوت خود باقی ماند.