استاد دانشگاه تهران:
تاریخ اسلام و ادیان الهی، استدلال جدایی علم از دین قدسی را رد می‌کند
یکی از وجوه امتناع علم دینی، تصور نادرست از آن است مثلاً اگر دین را یک ایدئولوژی فرض کنیم؛ ایدئولوژی یعنی یکسری باورهای قطعی که وجود دارد و نمی‌توان آن را پذیرفت.
استاد دانشگاه تهران اظهار کرد: اساس این استدلال که چون دین قدسی است نمی‌توانیم بر اساس آن دانشی بیان کنیم اشتباه است و دلیل آن نیز تاریخ اسلام و تمام ادیان الهی است، تمام این‌ها کمابیش از درون مایه‌های دینی خود الهام گرفته‌اند.
به گزارش ایلنا از شیراز خسرو باقری، استاد دانشگاه تهران شب گذشته، ۱۱ اسفند در گفتمان دینی «علوم انسانی، امکان یا امتناع» با اشاره به وجوه امتناع علم گفت: یکی از وجوه امتناع علم دینی، تصور نادرست از آن است مثلاً اگر دین را یک ایدئولوژی فرض کنیم؛ ایدئولوژی یعنی یکسری باورهای قطعی که وجود دارد و نمی‌توان آن را پذیرفت.
وی افزود: ایدئولوژی همیشه ضد علم است حتی اگر دینی باشد؛ بنابراین اگر از دین یکسری ایدئولوژی بسازیم دیگر مبتنی بر علم نیست یا اگر دین را یک دایرةالمعارف بدانیم مثلاً اسلام یک چیز جامعی است که همه چیز در آن است در نتیجه ما باید فقط از آن موارد مختلف را استخراج کنیم که این هم باز علم دینی را ممتنع می‌کند چون تعریف از دین اشتباه است.
باقری گفت: حالت دیگری که دین را می‌تواند ممتنع کند این است که به آن حالت فرضیه‌ای اطلاق کنیم مثلاً آیات قرآن را فرضیه‌ای کنیم که این خود یک پارادوکس(تناقض) است زیرا وقتی آن را قبول داریم نمی‌توانیم آن را فرضیه قلمداد کنیم.
استاد دانشگاه تهران اظهار کرد: فرضیه علمی ممکن است قبول یا رد شود و نمی‌توان اسلام را فرضیه دانست زیرا قرآن کریم می‌فرماید که من قطعی و مسلم هستم پس بنابراین حالت فرضیه‌ای نیز رد می‌شود.
وی با بیان اینکه علم دینی در برخی از وجوه خود ممتنع است، گفت: این‌ها یا برخاسته از کج‌فهمی از علم است یا برخاسته از کج‌فهمی و بدفهمی نسبت به دین است اما با این حال همه این وجوه باید نقادی شود.
علم دینی در وجهی از زندگی ممکن می‌شود
باقری عنوان کرد: یک وجه زندگی دینی وجود دارد که در آن می‌تواند علم دینی ممکن باشد بدون آنکه گرفتار این مشکلات باشد.
این استاد دانشگاه با تأکید بر اینکه تفکیک میان science(علم) و knowledge(دانش) ضروری است، گفت: در اینجا علم دینی به معنای science منظور است نه knowledge و دانش اسلامی قبلاً وجود داشته است مانند الهیات و غیره؛ علم دینی تجربی نیز تاکنون رؤیت نشده است و نمی‌توان گفت با تأسیس مؤسساتی مانند پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و… اتفاقات جدیدی رخ داده است.
وی با بیان اینکه علم فرهنگ نیست، گفت: برخی دچار این اشتباه می‌شویم که علم فرهنگ است در صورتی که این چنین نیست.
باقری تأکید کرد: حقیقت دین قدسی است، اما چه کسی به آن دسترسی دارد و تنها ما تلاش می‌کنیم آن را بشناسیم که این سعی آزمون و خطاست؛ بنابراین همانطور که ما دانش اسلامی داشتیم به همان اندازه نیز علم اسلامی نیز می‌توانیم داشته باشیم.
استاد دانشگاه تهران اظهار کرد: اساس این استدلال که چون دین قدسی است نمی‌توانیم بر اساس آن دانش یا علمی بیان کنیم اشتباه است و دلیل آن نیز تاریخ اسلام و تمام ادیان الهی است و تمام این‌ها کمابیش از درون‌مایه‌های دینی خود الهام گرفته‌اند و اگر در این الهام‌گیری که انجام می‌دهیم بتوانیم یک دریچه‌ای باز کنیم، می‌تواند بسیار مؤثر باشد.
