دسترسی به فردو برای دشمنان غیرممکن است/ استراتژی ایران «تعهد در برابر تعهد» است/ اروپا به جای ایران، فشار سیاسی را بر آمریکا اعمال کند

حسن بهشتی‌پور در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایلنا، با اشاره به آغاز گام چهارم کاهش تعهدات برجامی ایران و آغاز تولید مجدد اورانیوم غنی شده در سایت «فردو» در ارزیابی این گام و همچنین در پاسخ به این سوال که آیا این گام نقطه عطفی در روند کاهش تعهدات ایران است، گفت: فکر نمی‌کنم نقطه عطف باشد اما گام بسیار مهمی است به دلیل اینکه بصورت دفعی ظرفیت غنی‌سازی ایران را به اندازه سانتریفیوژهایی که در فردو می‌چرخیدند اما گازی به آن تزریق نمی‌شد افزایش داده است و این به معنای آن است که ظرفیت غنی‌سازی ایران افزایش پیدا کرده است و این یکی از دلایل اهمیت این گام برای غربی‌ها است.

وی ادامه داد: از طرف دیگر با توجه به اینکه فردو قرار بود به عنوان مرکز تحقیقات فیزیک پلاسما کارش را در چهارچوب برجام ادامه دهد اما الان می‌خواهد مثل سابق به عنوان یک مرکز غنی‌سازی مورد استفاده قرار بگیرد و این موضوع از جهت اینکه فردو زیر کوه قرار دارد و دسترسی به آن برای دشمنان ایران فراهم نیست، از اهمیت بالایی برخوردار است. 

وی افزود: البته این دسترسی برای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وجود دارد اما آنها که برنامه حمله به تاسیسات ایران دارند دسترسی و نابودی فردو برایشان غیر ممکن است. فردو سایتی به مراتب کوچکتر از نطنز است اما سایت رزرو تلقی می شود که حالا ورودش به چرخه غنی‌سازی از این جهت نقطه مهمی است. 

بهشتی‌پور همچنین در خصوص گمانه‌زنی‌ها مبنی بر خروج اروپا از برجام در روزهای آتی گفت: بعید می‌دانم اروپا به صورت عملی از برجام خارج شود که البته در سیاست هیچ چیزی غیرممکن نیست و بستگی به تحولات دارد؛ اما با توجه به تحولات فعلی، خروج از برجام خیلی دور از ذهن است چرا که برجام یک توافق بسیار مهم در راستای امنیت و ثبات دنیا و اروپا و همچنین یک سند عدم اشاعه و افتخاری برای دیپلمات‌های مذاکره کننده آن است که توانستند یک بحرانی را به شکل دیپلماتیک حل کنند.

وی ادامه داد:  بنابراین این دستاورد برای ایران و برای طرف‌های دیگر مهم است؛ حالا اینکه آمریکا از برجام خارج شد ناشی از یک تعارض داخلی بود؛ اما واقعیت این است که برجام توافقی است که برای همه طرف‌های آن مفید است.

وی افزود: ایران در ماه‌های اخیر یک استراتژی را در پیش گرفته با عنوان «تعهد در برابر تعهد» که نشان می‌دهد اگر آنها به تعهداتشان برگردند ایران هم بر‌می‌گردد اما اگر این اتفاق نیفتد راه دیگری پیش روی ایران قرار ندارد. ایران می‌گوید شما حداقل یازده تعهد خود را اجرایی کنید، ما هم تعهدات خود را اجرا خواهیم کرد. طرف‌های اروپایی به جای اینکه فشار سیاسی را بر ایران اعمال کنند باید فشار را بر روی آمریکا قرار دهند. 

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال که با توجه به کاهش تعهدات ایران در چهارچوب برجام، تا چه میزان استفاده از «مکانیسم ماشه» در چهارچوب همین توافق از سمت اروپا محتمل است، گفت:  اگر اروپا در چهارچوب برجام بماند می‌تواند از این مکانیسم استفاده کند اما اگر خارج شود دیگر امکان استفاده از مکانیسم‌های داخلی این توافق را ندارد. 

وی ادامه داد: البته اگر طرف‌های اروپایی در برجام هم بمانند باید به این سوال جواب دهند که چرا تعهدات خود را اجرا نمی‌کنند که ایران از سمت آنها ناقض برجام شناخته شود. اروپا می‌داند چرا ایران به این سمت رفته و آن عدم قدرت آنها در مقابله با هرژمونی آمریکا است در صورتی که در برجام تعهداتی را در این راستا پذیرفته بودند. «مکانیسم ماشه» در تئوری امکانپذیر است اما در عمل خود آنها در مضان اتهام هستند.