اقبالی در گفت‌وگو با ایلنا مطرح کرد؛
حمایت‌های داخلی؛ پیامی منسجم به طرف مقابل و عامل روانی خوشایند برای تیم مذاکراتی ایران
کد خبر :
۱۶۲۱۱۷۸
کارشناس حوزه سیاست خارجی و روابط بین‌الملل گفت: هر زمان که هیئتی از کشوری برای یک مذاکره حساس و مهم وارد میدان بین‌المللی می‌شود، حمایت‌های داخلی، وحدت در اعلام مواضع و استقبال هماهنگ و هم‌افزای قوای سه‌گانه، همه این‌ها در عین حال که یک پیام یکدست و منسجمی را به طرف مقابل منتقل می‌کند، حتماً یک عامل روانی خوشایندکننده‌ای هم برای تیم مذاکراتی ما خواهد بود.
علی‌بمان اقبالی زارچ سفیر سابق ایران در آلبانی در گفت‌وگو با ایلنا، در رابطه با آینده مذاکره میان ایران و آمریکا و تهدیدات نظامی ایالات متحده که برای اعمال آن در صورت عدم توافق فرصتی دو ماهه تعیین کرده است، گفت: در نگاه اول، موضوع مهم توافق طرفین برای آغاز مذاکرات، به عنوان یک گام مؤثر رو به جلو ارزیابی می‌شود. ما شاهد هستیم که اخبار و گزارش‌های مرتبط با مذاکرات ایران و آمریکا به سطح اول اخبار رسانه‌های جهانی، تحلیل‌گران سیاسی و متخصصین روابط بین‌الملل و موضوعات منطقه‌ای، به ویژه در منطقه غرب آسیا، تبدیل شده است. در حالی که مواضع اعلامی و تهدیدهای غیرمتعارف ترامپ در یک سطح غیرقابل‌قبولی قرار داشت، اما پذیرش انجام مذاکرات و نوع مکاتباتی که انجام شده، شامل نامه ترامپ به کشورمان و همچنین پاسخ جمهوری اسلامی ایران به مواضع اعلامی یا اظهارات ترامپ، حتماً فاصله قابل‌توجهی دارد و خود بسترساز پذیرش کشورمان برای انجام مذاکرات در مرحله اول به صورت غیرمستقیم بوده و در مرحله بعد با توجه به پیشرفت مذاکرات، تصمیم‌گیری خواهد شد.
ترامپ رویکرد انحصاری خاص خود را دارد
وی ادامه داد: اینکه بگوییم این تهدیدها مغایر با روح منشور ملل متحد است، در آن هیچ شکی نیست و این موضوع کاملاً هویداست اما باید توجه داشته باشیم که آقای ترامپ، به‌طور کلی توجهی به مجامع بین‌المللی، نرم‌های بین‌المللی و قوانین حاکم بر نظام بین‌الملل ندارد و رویکرد انحصاری خود را پیگیری می‌کند و بر عملیاتی کردن شعارهای انتخاباتی خود اصرار دارد که بسیار هم با واقعیت‌ها مطابقت ندارد. این نوع اظهارات از طرف آقای ترامپ در مورد دیگر موضوعات نیز مشهود است، به ویژه در موضوعاتی که به عنوان موضوعات اولویتی اعلام کرده، مباحث مربوط به صلح و ثبات در خاورمیانه، بحران اوکراین و مناقشه اوکراین و روسیه را شامل می‌شود. این رویکرد قطعاً دلایل خاص خود را دارد، اما این نوع اظهارات مغایر با کنوانسیون‌های بین‌المللی و به ویژه منشور سازمان ملل متحد است.
انتخاب عراقچی برای این دور از مذاکرات بسیار شایسته است
این تحلیل‌گر مسائل بین‌المللی با اشاره به انتخاب رؤسا یا نمایندگان دو کشور در مذاکرات، عنوان کرد: به نظر می‌رسد این یک موضوع تعیین‌کننده‌ای برای جمهوری اسلامی ایران خواهد بود. انتخاب بسیار شایسته و قابل توجهی صورت گرفته است. بدون شک، در شرایط موجود و با توجه به میزان اشراف وزیر امور خارجه بر مباحث حساس و چندوجهی پیچیده و بسیار مهم در روابط ایران و آمریکا و سوابق و نقش تعیین‌کننده آقای عراقچی در مذاکرات قبلی، این موضوع به نوعی ویژگی خاص و شاخص و دست برتر این دور از مذاکرات جمهوری اسلامی ایران و آمریکایی‌ها محسوب می‌شود.
سلطان‌نشین عمان رویکرد صادقانه و مثبتی در دوران پسا انقلاب داشتند
وی در خصوص انتخاب عمان به عنوان واسطه در این دور از گفت‌وگو میان ایران و آمریکا، گفت: طبیعتاً انتخابی که از طرف کشورمان انجام شده به عنوان واسطه، بر اساس تجربه دو تا سه دهه گذشته بوده که ثابت کرده عمانی‌ها یکی از صادقانه‌ترین رویکردها را در این زمینه بین جمهوری اسلامی ایران و جهان غرب و حتی در دوران جنگ تحمیلی بین ایران و کشورهای عربی ایفا کرده‌اند. همواره رابطه بسیار خوبی بین جمهوری اسلامی ایران و سلطان‌نشین عمان برقرار بوده که ریشه در تاریخ دارد. عمانی‌ها در دوره پس از انقلاب اسلامی ثابت کردند که رویکرد صادقانه و مثبت و با حسن نیت کامل در نوع روابطشان با جمهوری اسلامی ایران دارند و به حل اختلافات و مشکلاتی که بین کشورهای غربی و ایران وجود داشته، کمک کرده‌اند.
کمتر شاهد مواضع مخرب و دشمنانه از طرف ویتکاف بوده‌ایم
اقبالی زارچ تاکید کرد: من باز تکرار می‌کنم که انتخاب آقای عراقچی و از طرف آمریکایی‌ها آقای ویتکاف که هم در بین نزدیکان ترامپ یکی از متعادل‌ترین افراد است و هم ارتباط بسیار نزدیکی با آقای ترامپ دارد و هم نسبت به جمهوری اسلامی ایران در مباحث اعلامی، کمتر شاهد مواضع مخرب و دشمنانه از طرف آقای ویتکاف بوده‌ایم را باید به فال نیک گرفت. از زمان استقرار آقای ترامپ در کاخ سفید، آقای ویتکاف همواره یک رویکرد مثبت و ایجابی در نوع اظهاراتش نسبت به ایران و مذاکرات داشته و همواره با ابراز خوش‌بینی نسبت به دستیابی به توافق با جمهوری اسلامی ایران همراه بوده است.
مدیریت فضای موجود از سوی دو طرف نشان‌دهنده وجود اراده جدی برای تداوم مذاکرات است
این کارشناس ارشد روابط بین‌الملل در پاسخ به این سوال که آینده مذاکرات چگونه خواهد بود و آیا عزم جدی برای استمرار آن از سوی دو طرف وجود دارد یا نه، بیان کرد: اکنون بسیار زود است که بگوییم مذاکرات چگونه ادامه پیدا خواهد کرد. به نظر می‌رسد نوع چیدمان و مدیریت فضای موجود از سوی دو طرف نشان‌دهنده وجود اراده جدی برای تداوم مذاکرات باشد. اگرچه هنوز زود است، باید منتظر برگزاری دور اول مذاکرات و بررسی حرف‌ها و خواسته‌های مشخص دو طرف در این دور باشیم. فضای و جو دور اول مذاکرات حتماً نشان‌دهنده آمادگی و علاقه طرفین برای ادامه مذاکرات یا قطع آن خواهد بود. در عین حال، رویکرد هر دو طرف در نوع طرح خواسته‌ها، اینکه آیا با رویکرد خواسته‌های حداکثری وارد می‌شوند یا با رویکرد پلکانی و مرحله‌ای و شروع طرح خواسته‌ها با موضوعات آسان و در مراحل بعدی با موضوعاتی که پیچیدگی بیشتری دارند، حائز اهمیت است. به هر حال، بسترها و ظرفیت‌های فوق‌العاده‌ای برای همکاری ایران و آمریکا در مباحث اقتصادی، سرمایه‌گذاری و به ویژه تسهیل شرایط و امکانات برای ارائه خدمات کنسولی به شهروندان ایرانی در آمریکا وجود دارد. همه این موضوعات می‌تواند تسهیل‌کننده مذاکرات طرفین و داشتن یک دستور کار ایجابی برای موفقیت در مذاکرات باشد.
ایران به سمت ساخت سلاح هسته‌ای نرفته و نخواهد رفت
وی با بیان اینکه شکی نیست که یکی از خواسته‌های اساسی و مهم آقای ترامپ، همان‌طور که در مقاطع مختلف نیز در کمپین انتخاباتی‌اش اعلام کرده، بحث برنامه‌ریزی برای عدم توانمندی ایران در ساخت سلاح هسته‌ای است، اظهار کرد: این موضوع عملاً وجود دارد و بارها از طرف رهبری به عنوان یک رویکرد ارکانی و مهم در سیاست خارجی و سیاست دفاعی-امنیتی کشور اعلام شده است و همچنین با فتوای دینی نیز مشخص شده که جمهوری اسلامی ایران به سمت ساخت سلاح هسته‌ای نرفته و نخواهد رفت. به همین دلیل، جمهوری اسلامی ایران در بین کشورهای عضو معاهده عدم گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) که فعالیت‌های هسته‌ای دارند، بدون شک بیشترین بازرسی‌ها از طرف آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را تجربه کرده است. لذا در این حوزه، فکر می‌کنم یکی از اولویت‌ها یا دستور کارهای اصلی طرف آمریکایی در مذاکرات، همین موضوع باشد. به اعتقاد من، در این بخش امکان دسترسی به تعریف چارچوب مشخص برای رسیدن به توافق در این زمینه، به مراتب بیشتر خواهد بود.
شاهد برخی شیطنت‌ها از سوی اسرائیل خواهیم بود
این دیپلمات با سابقه کشورمان با اشاره به وضعیت جدید در روابط جمهوری اسلامی ایران و آمریکا و توافق طرفین برای انجام مذاکرات در فضای بیرونی و بین‌المللی که به شدت مورد توجه قرار گرفته است، تصریح کرد: حتماً در فضای بین‌المللی و بیرونی، عناصر و مراکز متعددی وجود دارند و حتی برخی کشورها در این مسیر کارشکنی خواهند کرد. به هر حال، عناصری مانند رژیم صهیونیستی و غیره از هرگونه توافقی بین تهران و واشنگتن متضرر خواهند شد. لذا نوع اقدامات و برخی شیطنت‌ها را ما حتماً در آینده برای اختلال در تلاش‌های طرفین برای رسیدن به یک توافق شاهد خواهیم بود. همچنین در داخل کشور، بر کسی پوشیده نیست که برخی افراد حل و فصل اختلافات و مشکلات موجود در روابط ایران و آمریکا را به شدت به ضرر خود می‌دانند.
منافع برخی افراد با پایان دادن به یک دوره طولانی تنش بین ایران و آمریکا در تضاد است
وی افزود: بر کسی پوشیده نیست که مراکز و گروه‌هایی وجود دارند که از مباحث دور زدن تحریم و غیره منافع می‌برند، حتماً این افراد مخالف خواهند بود. البته ما یک گروه محدود نیز داریم که این‌ها مخالف مذاکرات هستند و دلایل خاص خود را دارند. این موضوع در چارچوب کثرت‌گرایی سیاسی و فضای دموکراتیک و آزادی سیاسی که بر جامعه ایران حاکم است، امری مثبت و پسندیده است. اما شکی نیست که افرادی که منافعشان با انجام این مذاکرات و حصول یک توافق برای پایان دادن به یک دوره طولانی از تنش بین ایران و آمریکا در تضاد است هم مخالف خواهند بود و حتماً کارشکنی‌هایی خواهند کرد و شیطنت‌هایی خواهند داشت که بدون شک به نفع کشور و منافع ملی نخواهد بود.
حمایت‌های داخلی؛ پیامی منسجم به طرف مقابل و عامل روانی برای تیم مذاکراتی ما
اقبالی زارچ در خصوص اهمیت حمایت از تیم مذاکره‌کننده ایران در دوره نشست‌هایی که قرار است برگزار شود، تاکید کرد: هر زمان که هیئتی از کشوری برای یک مذاکره حساس و مهم وارد میدان بین‌المللی می‌شود، حمایت‌های داخلی، وحدت در اعلام مواضع و استقبال هماهنگ و هم‌افزای قوای سه‌گانه، همه این‌ها در عین حال که یک پیام یکدست و منسجمی را به طرف مقابل منتقل می‌کند، حتماً یک عامل روانی خوشایندکننده‌ای هم برای تیم مذاکراتی ما خواهد بود. حالا باید فعلاً خوشبین بود و منتظر ماند تا ببینیم امروز دور اول مذاکرات با چه دستور کار و چه رویکردی خواهد بود. اگرچه در سنوات گذشته هم نوعی مذاکرات بین ایران و آمریکا در موضوعات مختلف برگزار شده و این یک تاریخچه پرشمولی را دارد که شامل مسائل موضوعات مربوط به عراق، افغانستان و برخی موضوعات بین‌المللی و غیره می‌شود اما ارتباطات و مذاکرات غیرمستقیم و گاهی مستقیم بین آمریکا در کشورهای عربی و بعداً در اروپا هم انجام شده که همه این‌ها خود یک تجربه سودمند و قابل قبولی برای هر دو طرف است تا بتوانند در شرایط کنونی که اراده برای مذاکرات مسجل شده، به یک توافق یا در ابتدای راه به یک رویکرد قابل قبول طرفین برای تعریف و تدوین دستور کار مذاکراتی در ادامه دست یابند.
یکصدایی در داخل تیم مذاکره‌کننده از ویژگی‌هایی است که در این دور از مذاکرات داریم
سفیر سابق ایران در آلبانی با تاکید بر این نکته که نوع مذاکرات بین تهران و واشنگتن پیچیده، حساس و چندوجهی خواهد بود، گفت: ما از ویژگی‌های خوبی در این دوره از مذاکرات برخوردار هستیم که آن هم هم‌نوایی و یکصدایی در داخل تیم مذاکره‌کننده است. به ویژه مسئول مستقیم مذاکرات آقای عراقچی، وقوف کاملی بر نوع تعاملات ایران و آمریکا در موضوعات پیچیده و حساس دارد، از جمله آن مباحث هسته‌ای، مواضع امنیتی و دفاعی و تحولات خاورمیانه است. این موضوعات پیچیده و تخصصی بسیار مهم هستند. شخصاً استنباطم این است که این مرحله را باید یک مقطع مثبت و قابل توجه در نوع تعاملات یا ارتباطات تهران و واشنگتن قلمداد کرد.
اینکه ترامپ هنوز به خواسته‌های خود نرسیده باعث می‌شود در توافق با ایران تغییر رویکرد دهد
اقبالی زارچ با اشاره به این موضوع که ترامپ به جد به دنبال اولویت‌های خود است، عنوان کرد: ترامپ شاید با تجربیاتی که از اولویت‌های مربوط به آتش‌بس در اوکراین، آتش‌بس در غزه و مباحث تعرفه‌ای به دست آورده که در واقع حداقل در موضوع اول و دوم به آن خواسته خود هنوز نرسیده و در موضوع تعرفه‌ای هم با چالش‌های قابل توجهی مواجه شده، تغییراتی را در تصمیماتش اتخاذ کرده باشد. به نظرم در مذاکرات با ایران احتمالاً با یک دستور کار و رویکرد منطقی‌تر و در واقع با فاصله‌گرفتن از مطالبات و خواسته‌های حداکثری، کار را طراحی و مذاکرات را بر مبنای شرایط آسان‌تر و قابل قبول‌تری برای رسیدن به توافق با ایران دنبال خواهد کرد.
ظرفیت‌های بسیار بالایی برای سرمایه‌گذاری مشترک میان ایران و آمریکا وجود دارد
وی خاطرنشان کرد: موضوعات یا پرونده نوع مذاکراتی که می‌تواند بین ایران و آمریکا برگزار شود، یک پرونده پر موضوع و محوری است که شامل مباحث مربوط به همکاری‌های اقتصادی، مردمی، سیاسی، و مباحث مربوط به ارائه خدمات کنسولی و تسهیل رفت و آمدها است. جامعه ایرانی یک جامعه وزین و در عین حال فرهیخته، تحصیل‌کرده، متخصص و صاحب سرمایه در جامعه آمریکاست که طبیعتاً یکی از خواسته‌های اساسی آن‌ها فراهم شدن امکانات و تسهیلات برای رفت و آمد آسان‌تر و داشتن ارتباطات قوی‌تر و بهتر است. در عین حال، در مباحث اقتصادی نیز ظرفیت‌های بسیار بالایی برای سرمایه‌گذاری مشترک در موضوعات انرژی، زیرساختاری، صنایع حمل و نقل هوایی، ریلی، زمینی، دریایی و غیره بین دو کشور وجود دارد.
