آیت‌الله هاشمی رفسنجانی:
احمدی‌نژاد می‌گفت مجمع تشخیص مصلحت نظام را قبول ندارم
مجمع تشخیص مصلحت نظام تجربه بدیعی از جمهوری اسلامی در سطح جهان است و در هیچ جای دنیا نیست / در قانون اساسی آمده است که امور ابتدا باید با مجمع تشخیص مصلحت نظام مشورت و سپس تحت نظارت رهبری سیاست‌های کلان انجام شوند
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام تاکید کرد: در زمان آقای احمدی‌نژاد، دولت تمایلی برای همکاری با مجمع تشخیص مصلحت نظام نداشت و حتی خیلی صریح می‌گفت که مجمع تشخیص را قبول ندارم و ابایی از زدن این حرف نیز نداشت. در مورد سند چشم‌انداز نیز نشان دادند اصلا چنین سندی مورد قبول‌شان نبود و هرگونه که می‌خواستند به آن عمل می‌کردند. همچنین در برنامه چهارم چون مبنای آن را قبول نداشتند بر اساس آنچه که صاحب‌نظران اعلام کردند فقط ۲۳ درصد از آن را در کشور اجرا کردند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی در نشست تبیین سیاست‌های کلی نظام و نظارت بر حسن اجرای آن در اشاره به شکل‌گیری بدیع تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: هیچ کس انتظار چنین تشکیلاتی را نداشت و حتی زمان وضع قانون، تفکری حول این محور صورت نگرفته بود اما واقعیات میدانی و توصیه‌های امام(ره) ما را به این نتیجه رساند که خلائی در مسائل کشور وجود دارد و لازم است آن هر چه زودتر برطرف شود.
وی ادامه داد: در نظام‌های قبلی چنین چیزی را نمی‌بینیم که خودشان را بخواهند مقید به اجرای امور در چهارچوب اسلام ببینند کمااینکه در گذشته حکومت‌هایی این چنین نبود تا مسلمانان یا تشیع حاکم بر امور باشند.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با تاکید بر اینکه تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام با توصیه امام(ره) صورت گرفت، اظهار داشت: پس از تدوین قانون اساسی و حتی نظارت شورای انقلاب، کسی بحثاز مجمع تشخیص و ولایت فقیه نمی‌کرد تا به نوعی همان شیوه‌های گذشته در اداره امور انجام شود تا نهایتا برای اولین بار در مجلس خبرگان طرح ولایت فقیه مطرح گشت اما همچنان خبری از ضرورت تشکیل مجمع تشخیص نبود.
هاشمی رفسنجانی با اشاره به برخی از بن‌بست‌ها در امور اجرایی و قانونگذاری در سال‌های دفاع مقدس تصریح کرد: سرانجام بعد از گذشت ده سال بن‌بست‌هایی بر امور اجرایی و قانونگذاری کشور ایجاد شد که حقیقتا بن‌بست‌های خطرناکی بود. خیلی از قوانین مادر که به شورای نگهبان می‌رفت و پس از آن به مجلس باز گردانده می‌شد با اختلاف‌نظرهایی همراه بود که مورد قبول طرفین قرار نمی‌گرفت تا نهایتا ما در همان دوران در باب همین مشکلات به امام(ره) گلایه کنیم و ایشان طی نامه یا درخواستی به شورای نگهبان خواستار رفع این اختلافات شود.
عضو مجلس خبرگان افزود: به دنبال همین جریان‌ها بود که امام توصیه کردند تا این خلاءهای موجود پر شده و بن‌بست‌ها شکسته شود. ما که در جریان این اختلافات بودیم وقتی با این توصیه امام روبرو شدیم به امام اعلام کردیم که نظر خود را درباره چگونگی شکست این بن‌بست‌ها اعلام کنید که این در ادامه منتهی به تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام شد.
به گفته هاشمی رفسنجانی، مصلحت نظام یعنی آنکه اگر مصلحتی برای نظام گرفته شود می‌تواند خلاءهای قوانین اساسی و خطاهای شرعی را دور بزند که لاجرم در هر دو صورت باعثمی‌شود تا مجمع تشخیص مصلحت نظام با شورای نگهبان سروکار داشته باشد.
وی با بیان اینکه نظرات اصلی درباره تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام با شخص امام بود، یادآور شد: ایشان اعضای مجمع را خودشان انتخاب می‌کردند و همچنین آیین‌نامه را نیز با نظر خودشان تدوین کردند که البته در انتخاب اعضای شورا با صاحب‌نظران مشورت‌هایی صورت می‌گرفت و درباره آیین‌نامه مجمع نیز به این دلیل با ما کمتر مشورت می‌شد چون ما بنا نداشتیم خیلی مزاحم دستگاه‌های دیگر شده و آنها را در اختیارات‌شان محدود کنیم اما شخص امام(ره) چنین مسئله‌ای را درباره آیین‌نامه قبول نکرده و آن را خیلی باز و بالا برای مجمع تدوین کردند.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: این در حالی شد که ما محدودیت خودمان را تا به آنجا رساندیم که به مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان تا جایی که ممکن است، آسیب نرسد.
هاشمی رفسنجانی با یادآوری اینکه تا زمان حضور امام(ره) چیزی به عنوان سیاست‌های کلان وجود نداشت چون جهت‌گیری خاصی در کشور صورت نگرفت، خاطرنشان کرد: اکنون با تعیین سیاست‌های کلان نظام، بناست تا در ضمن ایجاد هماهنگی بین تمام قوا و دستگاه‌ها امور کشور تصویب و ارتقا بخشیم. اما هنوز خیلی‌ها از این سیاست‌ها مطلع نیستند و خیلی در فرهنگ جا نیفتاده و بعضا مردم اسم آن را هم نشنیده‌اند و بر این اساس شد که ما احساس کردیم باید یک راه عملیاتی برای اجرای سیاست‌های کلان نظام تعریف و تعیین کنیم.
عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه در قانون اساسی آمده است که امور ابتدا باید با مجمع تشخیص مصلحت نظام مشورت و سپس تحت نظارت رهبری سیاست‌های کلان انجام شوند، ابراز داشت: خود رهبری نیز در توصیف و تفسیر این مهم آورده‌اند که برای نظارت نیاز به تهیه و ایجاد دستگاه‌های جدیدتر نیست و مجمع را موظف به نظارت و مشورت در امور مختلف کشور دانسته‌اند.
وی با بیان اینکه قوانین مجلس نباید با سیاست‌های کلی نظام مغایر باشد، عنوان کرد: حتی خود رهبری نیز انطباق قوانین با سیاست‌های کلی نظام را ضروری دانست که ما نیز با همین شرایط وارد عمل شده‌ایم.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام اضافه کرد: مثلا وقتی بودجه و قوانین آن به مجمع می‌رود علی‌رغم عبور از شورای نگهبان ما می‌بینیم که تخلفات عدیده و حداقل هفتاد تا هشتاد مورد مغایرت با سیاست‌های کلی نظام وجود دارد. این در حالی است که وقت بسیار محدود است و ما تعداد کمی از این مسائل را در نظر می‌گیریم که وقتی آن را در کمیسیون نظارت مجمع و پس از آن در صحن مجمع بررسی می‌کنیم زمان زیادی را از ما می‌برد.
هاشمی رفسنجانی در ادامه این مطلب بیان کرد: علاوه بر این، ابلاغ مجدد به شورای نگهبان و پس از آن ارسال به مجلس و بررسی در صحن مجلس هم باعثمی‌شود، زمان دیگری اتلاف شده که البته مجلس درباره نظرات مجمع حول طرح‌ها و قوانین نمی‌تواند بی‌تفاوت از آن عبور کند در حالی که چنین اتفاقی کمتر از سوی مجلس درباره نظرات شورای نگهبان رخ می‌دهد.
عضو مجلس خبرگان رهبری با تاکید بر اینکه مجمع تشخیص مصلحت نظام تجربه بدیعی از جمهوری اسلامی در سطح جهان است و در هیچ جای دنیا نیست، گفت: وقتی که ما بنا داشتیم آیین‌نامه‌ای تحت عنوان همکاری با قوای سه‌گانه و تنظیم اختیارات و محدودیت‌های آنها را بنویسیم با مشکلاتی روبرو شدیم، به عنوان مثال در دوران آقای خاتمی اختلاف‌نظرهایی وجود داشت که باعثشد آیین‌نامه خیلی محدود اصلاح شود که البته درباره قوه قضاییه و مجلس هم چنین اختلاف‌نظراتی وجود داشت که البته خیلی کمتر از قوه مجریه بود.
وی ادامه داد: فراتر از آن وقتی که یک دولت اصلا تمایلی به همکاری با مجمع نداشته باشد مشکلات بیشتر نیز می‌شود. در زمان آقای احمدی‌نژاد چنین تمایلی اصلا نبود و حتی خیلی صریح می‌گفت که مجمع تشخیص را قبول ندارم و ابایی از زدن این حرف نیز نداشت. در مورد سند چشم‌انداز نیز نشان دادند اصلا چنین سندی مورد قبول‌شان نبود و هرگونه که می‌خواستند به آن عمل می‌کردند. همچنین در برنامه چهارم چون مبنای آن را قبول نداشتند بر اساس آنچه که صاحب‌نظران اعلام کردند فقط ۲۳ درصد از آن را در کشور اجرا کردند. در حالی که ۲۳ درصد یعنی هیچ چون اگر دولت پلیس و جریمه‌ای هم در جامعه نباشد به خودی خود و به طور طبیعی این میزان از یک برنامه در کشور اجرایی می‌شود.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه در نهایت آیین‌نامه مجمع را به شخص رهبری ارسال کردیم تا اصلاحات مورد نظر را ایشان انجام دهند، اظهار داشت: سرانجام آیین‌نامه جامع و کاملی را ایشان به ما ارسال کردند که البته در خصوص آن با ما مشورتی صورت نگرفت چون می‌دانستند ما ملاحظه دستگاه‌های دیگر را خواهیم کرد ایشان می‌خواستند تا خیلی قاطع درباره این آیین‌نامه و اصلاحات آن تصمیم بگیرند. با توجه به این مسائل آیین‌نامه موجود بسیار محکم است و انتظار داریم تا همه از مواد و جزییات آن مطلع بوده و ابهامات خود را برای رفع اختلافات هرچه زودتر عنوان کنند.
هاشمی رفسنجانی با تاکید بر اینکه قوانین مغایر با سیاست‌های کلی نظام باید مورد بررسی قرار بگیرد، تصریح کرد: ما در اجرای سیاست‌های کلی نظام از سوی دستگاه‌ها و قوا هیچ فشاری تحمیل نخواهیم کرد. ما کاری نداریم که عملکرد چگونه خواهد بود. اگر درست به این سیاست‌ها عمل کردند که کاری نداریم و اگر چنین اتفاقی نیفتاد خواهان اصلاح آن هستیم که تا دو نوبت به دستگاه مرببوطه برای اصلاح فرصت می‌دهیم و در آخر اگر اصلاحات صورت رخ ندهد گزارش آن را به رهبری اعلام خواهیم کرد تا ایشان تصمیم نهایی را درباه مسئولان ذی‌ربط اتخاذ کنند.
عضو مجلس خبرگان رهبری افزود: هیچ کیفری در نظارت‌ها نیست بلکه کار اصلی ما پیش‌گیری است که در خصوص این پیش‌گیری ظرفیت‌های مختلفی که خیلی نمی‌خواهیم در این مسائل ورود کنم.
وی ضمن اشاره به اینکه انبوه مقررات یکی مشکلات مهم امروز کشور است، خاطرنشان کرد: اگر بنا باشد که مجمع یکی یکی قوانین را بررسی کند، وقت و زمان زیادی را از ما صرف می‌شود که در بخشی از این نظارت‌ها شورای نگهبان صرفا اگر قوانین و مقررات خلاف شرع باشد ورود می‌کنند و در تفسیر سیاست‌های کلی نظام دارند چون آن را حکم رهبری می‌دانند عدول از آن را خلاف حکم شرعی می‌خوانند. اما بحثما بحثمصلحت در مجمع است. ما هنوز در این بخش مشکلاتی داریم البته فقط دولتی‌ها نیستند که باید هماهنگی خود را سیاست‌های کلی نظام ارتقا دهد بلکه باید سایر قوا و دستگاه‌ها نیز در تنظیم مقررات و قوانین به سیاست‌های کلان نظام توجه کنند.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام تاکید کرد: ما هنوز ابتدای راه هستیم و مجمع در این مسیر با محدودیت‌های ابزاری و امکاناتی روبروست. مجمع تشخیص مصلحت نظام مجموعه محدودی است که تنها یک ساختمان دارد که آن هم متعلق به میراثفرهنگی است و ما مراقبت از آن را برعهده داریم. البته ما چیزی نمی‌خواهیم و توقعی نداریم ولی در امر نظارت اگر بخواهیم جدی بگیریم که جدی نیز خواهیم گرفت نیاز به امکانان و ابزار گسترده است.
هاشمی رفسنجانی به مسئولان و مدیران رده بالای دستگاه‌های مختلف توصیه کرد: بهتر است قبل از تنظیم و تهیه قوانین و مقررات جدید مصوبات مجمع را ببینند تا هماهنگ با سیاست‌های کلی نظام حرکت کنند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: آقای روحای از اولین افراد مجمع تشخیص مصلحت نظام بودند که هنوز نیز در این مجمع عضو هستند. البته همیشه سران قوا در این جلسه شرکت می‌کنند و هنگام بررسی طرح‌ها و لوایح نیز ما از وزرا و روسای دستگاه‌های مختلف دعوت می‌کنیم تا این مسائل به صورت جامع و کامل بررسی کنیم.
