مرگبارترین بیماری قرن را بشناسید
سال گذشته بیماری قلبی عامل اصلی مرگ و میر بزرگسالان آمریکایی بود. حدود 610 هزار نفر هر ساله با یک حمله قلبی کشنده مواجه می شوند. در مقابل، بیماری کلیوی سالانه موجب مرگ 90 هزار نفر در آمریکا می شود.
به گزارش ایلنا به نقل از "ایزی هلث آپشنز"، آمار مرگ و میر ناشی از بیماری کلیوی ممکن است در مقایسه با بیماری قلبی ناچیز باشد، اما بیشتر از مجموع آمار مرگ ناشی از سرطان های پستان و پروستات است.
متاسفانه، بسیاری از ارائه دهندگان خدمات سلامت بین عوامل خطرآفرین برای بیماری کلیوی و نیاز به آزمایش های ساده خون و ادرار برای تشخیص آن ارتباطی برقرار نمی کنند.
در مطالعهای که در نشریه American Diabetes Association، پزشکان بخش مراقبتهای اولیه در تشخیص بیماری کلیوی در 88 درصد از بیماران مبتلا به دیابت Diabetes نوع 2 ناموفق بودند، اگرچه دیابت یک عامل خطرآفرین اولیه برای نارسایی کلیوی محسوب میشود.
بر همین اساس، آگاهی از عوامل خطرآفرین و نشانههای هشدار دهنده بیماری کلیوی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است تا توانایی انجام آزمایشهای درست را داشته باشید. این دانشی است که میتواند زندگی شما را نجات دهد.
کلیه ها چه کاری انجام می دهند؟
دو کلیه انسان روزانه حدود 150 لیتر خون را پالایش میکنند، و حدود دو لیتر ادرار سرشار از مواد زائد و مایع اضافی تولید میکنند.
کلیهها کارهای دیگری نیز انجام میدهند که از آن جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- حفظ سدیم، پتاسیم و فسفات در سطوح سالم
- تنظیم فشار خون
- تولید گلبولهای قرمز خون
- کمک به تقویت استخوانها
نشانههای هشداردهنده و عوامل خطرآفرین
هر یک از نشانه های زیر می توانند به بیماری کلیوی اشاره داشته باشند:
- فشار خون بالا
- پف کردگی دور چشمها
تورم دستها و پاها
- خون در ادرار
- دفع ادرار دشوار یا دردناک
- تکرر ادرار، به ویژه هنگام شب
- احساس دائمی سرما
عوامل خطرآفرین برای بیماری کلیوی
دیابت نوع 2
تا 40 درصد از بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع 2 در نهایت به نارسایی کلیوی مبتلا میشوند.
آسیبی که دیابت به کلیهها وارد میکند به نام نوروپاتی دیابتی شناخته میشود. دیابت به رگهای خونی کوچک در کلیهها آسیب وارد میکند، از این رو آنها نمیتوانند خون را به خوبی پاکسازی کنند. آب و نمک بیشتری نسبت به سطوح سالم در بدن باقی میمانند که تورم را در پی دارد.
همچنین، دیابت میتواند به اعصابی که به دفع ادرار کمک میکنند، آسیب وارد کند. دشواری در دفع ادرار به معنای فشار در مثانه است، که میتواند به کلیه ها آسیب وارد کند.
نشانههای هشدار دهنده اولیه بیماری کلیوی دیابتی شامل افزایش وزن، تورم، و وجود خون در ادرار میشوند. در مراحل پیشرفتهتر، حالت تهوع، ضعف، بیاشتهایی، خارش و گرفتگیهای عضلانی را تجربه خواهید کرد.
فشار خون بالا
بیش از نیمی از افراد مبتلا به بیماری کلیوی مزمن از فشار خون بالا نیز رنج میبرند.
فشار خون بالا میتواند موجب جریان خون با نیروی بیشتر در گلومرول شود، که رگهای خونی ریز در کلیهها برای پاکسازی خون هستند. این آسیبها به گلومرولها، موجب تجمع مایع اضافی در رگهای خونی میشود و فشار را هرچه بیشتر افزایش میدهد. این آغاز یک چرخه معیوب مرگبار است.
عوامل خطرآفرین دیگر
عوامل خطرآفرین دیگری نیز ورای کنترل شما وجود دارند که میتوانند خطر ابتلا به بیماری کلیوی را افزایش دهند:
- سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری کلیوی، دیابت یا پرفشاری خون
- سن (افراد بالای 60 سال از نرخ پالایش گلومرولی پایینتری برخوردار هستند که این شاخص نشان میدهد چه میزان خون در هر دقیقه از گلومرول ها عبور میکند)
- نژاد (آفریقایی-آمریکایی ها نسبت به سفیدپوستان تقریبا چهار برابر احتمال بیشتری دارد به بیماری کلیوی مبتلا شوند)
دو عاملی که زیر کنترل شما قرار دارند شامل موارد زیر میشوند:
سیگار کشیدن. این عادت نه تنها اثرگذاری داروهای پرفشاری خون را کاهش میدهد، بلکه جریان خون به کلیهها را نیز کند میکند.
استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs). داروهای ضد درد مانند ایبوپروفن تولید پروستاگلاندینها، هورمونهایی که رگهای خونی منتهی به کلیهها را گشاد میکنند، را مهار میکنند. این میتواند به ایسکمی کلیوی (بافت مرده ناشی از کاهش جریان خون) و آسیب کلیوی حاد منجر شود.
آزمایشهایی که بیماری کلیوی را تشخیص میدهند
اگر به دیابت مبتلا هستید یا فشار خون بالا دارید باید این آزمایشها را انجام دهید:
آزمایش خون: eGFR
این نوع از آزمایش خون نرخ پالایش گلومرولی را اندازه گیری میکند. این آزمایش نرخ جریان خون از رگهای خونی کلیه را بیان میکند. در حالت عادی eGFR 60 یا بیشتر است. اگر برای سه ماه با ارقام زیر 60 مواجه هستید، کلیههای شما ممکن است عملکرد درستی نداشته باشند.
آزمایش ادرار
زمانی که کلیهها آسیب دیده باشند، پرتوئین در ادرار نشت میکند. بررسی این شرایط از طریق انجام آزمایش ادرار امکان پذیر است.
اقدامات پیشگیرانهای که میتوانید مد نظر قرار دهید.
همانند بیشتر مشکلات سلامت، اقدام هایی را میتوانید برای کاهش خطر ابتلا به بیماری کلیوی مد نظر قرار دهید.
یک رژیم غذایی سالم را دنبال کرده و ورزش کنید. کنترل وزن سالم به پیشگیری از ابتلا به دیابت، بیماری قلبی و بیماری کلیوی به طور همزمان کمک خواهد کرد.
از گیاهان دارویی و ادویهها به جای نمک استفاده کنید. مصرف قند خود را کاهش دهید. مصرف الکل را نیز ترک کنید.
ورزش متعادل مانند پیادهروی برای حداقل 30 دقیقه در روز به حفظ سلامت قلب کمک میکند.
آب مورد نیاز بدن خود را تامین کنید. زمانی که تشنه هستید و هنگام ورزش آب بنوشید. نوشیدن آب فراوان میتواند به کلیه ها در پاکسازی اوره، نمک و سموم کمک کند.
سیگار را ترک کنید. سیگار کشیدن را آغاز نکنید، اما اگر فردی سیگاری هستید برای کمک به کاهش مصرف و ترک این عادت به پزشک مراجعه کنید. بدون تردید، این مسیری آسان نیست، اما امکان پذیر است.
در مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی زیاده روی نکنید. بیش از حد از ایبوپروفن، موترین و داروهایی از این دست استفاده نکنید. در عوض، شما میتوانید مصرف استامینوفن را مد نظر قرار دهید.
مصرف مکمل ویتامین D را مد نظر قرار دهید. افراد مبتلا به بیماری کلیوی اغلب از سطوح پایین این ماده مغذی برخوردار هستند. استفاده از مکمل ویتامین D یا مصرف غذاهای سرشار از این ویتامین میتواند به پشتیبانی از کلیهها کمک کند.
فشار خون خود را زیر نظر داشته باشید. در صورت بالا رفتن غیر منتظره فشار خون به پزشک مراجعه کنید.
اگر به دیابت نوع 2 مبتلا هستید، شرایط بیماری خود را زیر نظر داشته باشید.