چرا پیشبینیهای هواشناسی گاهی غلط از آب درمیآید؟
کوچکترین جنبش باد تا جزئیترین بارش باران و کمسوترین تابش خورشید در نقاط دور و نزدیک کشور از نظر کارشناسان سازمان هواشناسی دور نمیماند.
ساعتها رصد، تحلیل و اندازهگیری این تغییرات به چند عدد و رقم ختم میشود؛ اعداد و ارقامی که در کم و زیاد شدن روزی کشاورزان و حفظ جان ملوانان و به سلامت بر زمین نشستن هواپیمای خلبانان بیتأثیر نیست.
پیشبینیهای دور و نزدیک
صادق ضیائیان، رئیس مرکز ملی پیشبینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوای سازمان هواشناسی کشور است. او که در پیشبینی تغییرات گاه و بیگاه خلقیات و رفتارهای ابر و باد و مه و خورشید عمری گذرانده، از قرار هر روزه ایستگاههای هواشناسی دنیا میگوید که در آن همه این اعداد و ارقام و یافتههای جوی خود را با یکدیگر در میان میگذارند. ضیائیان میگوید: «سازمان هواشناسی وابسته به یکسری یافتههای جهانی است. وقتی میخواهیم جو یا هوای اطراف زمین را بررسی کنیم نیاز است که در سرتاسر دنیا سنجشی از وضعیت موجود هوا داشته باشیم. این سنجش هم در سطح زمین و هم در سطح لایههای مختلف جو انجام میشود. در سراسر کشورهای دنیا در ساعتهای بخصوصی این کار انجام و طبق ساعت گرینویچ ساعت به ساعت این اطلاعات اندازهگیری میشود. در نهایت هم رأس ساعت 3گرینویچ همه این اطلاعات میان ایستگاهها مبادله میشود. این اطلاعات پایهای وقتی بهدست هواشناسان میرسد در بانکهای مختلف هر کشور ذخیرهسازی و در ابرکامپیوترها پردازش میشود تا بتوان از آنها برای پیشبینیهای محلی و منطقهای استفاده کرد. با استفاده از این اطلاعات معادلات حاکم بر جو به روشهای پیچیدهای شناسایی و براساس آنها پیشبینی وضع هوا برای 5تا 10روز آینده یا فواصل زمانی بیشتر انجام میشود.»
وقتی همهچیز برعکس میشود
گاهی با همه این کندوکاوها و حساب و کتابهای ضیائیان و همکارانش، باز هم پیشبینیهای آنها درست از آب درنمیآید و درست وقتی که به اتکای اعلانهای هواشناسی با بارانی و چتر خانه را ترک میکنیم، آفتابی درخشان در سرتاسر طول مسیر ما را همراهی میکند! ضیائیان درباره این غافلگیریهای جوی میگوید: «اگر اندازهگیریهای جوی نواقصی داشته باشند و جامع، کامل و باکیفیت نباشند، در پیشبینی مشکل بهوجود میآید. متأسفانه جز ایران و چند کشور دیگر، سایر کشورهای همسایه اطلاعات خوبی از جو برداشت نمیکنند؛ مثلا در کل نیمه شرقی و شمالی کشور ما و در کشورهایی مانند عراق، سوریه و افغانستان اطلاعات خوبی از جو برداشت نمیشود؛ در نتیجه گاهی پیشبینیهای کارشناسی هم دقت لازم را ندارند.»