نسخه گیاهی مناسب برای مشکلات روده تحریک پذیر

به گزارش ایلنا، سنبل ختایی گیاهی دو ساله از تیره چتریان است که به واسطه خواص دارویی و درمانی خود به شهرت فراوانی در سراسر دنیا دست یافته است. سنبل ختایی از جمله گیاهان دارویی است که اغلب از آن در طب سنتی به ویژه در کشورهای آسیایی استفاده می شود. تا به امروز از ریشه گونه های مختلف این گیاه به منظور تهیه داروهای گیاهی موثر کمک گرفته شده است.
عنوان ریشه سنبل ختایی معمولا برای اشاره به گونه های (Angelica archangelica (A. archangelica و همچنین Angelica sinensis (A. sinensis) به کار می رود.

بر اساس مطالعه ای که از طریق مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری آمریکا قابل دسترسی است، ریشه و دیگر قسمت‌ های هر دوی این گونه ها دارای سابقه طولانی در طب سنتی و گیاهی هستند. هرچند در خصوص A. sinensis تحقیقات دقیق‌ تری انجام شده است.

گونه A. sinensis در طب سنتی چین برای اهداف مختلفی از جمله تعادل هورمونی، حمایت از عملکرد دستگاه گوارش و سم زدایی کبد استفاده می شود.

از سوی دیگر A. archangelica نیز از دیرباز به طور سنتی در کشورهای اروپایی برای مشکلات گوارشی، اختلالات گردش خون و اضطراب کاربرد داشته است.

گیاهان جنس سنبل ختایی تا 10 فوت (3 متر) رشد طولی و خوشه های کره مانند از گل های سبز یا زرد دارند که در نهایت به میوه های زرد کوچک شکوفا می شوند. آنها همچنین به دلیل ترکیبات معطر، بوی قوی و منحصر به فردی دارند. این عطر اغلب به صورت رایحه مشک، خاکی و یا علفی توصیف می شود.

گونه A. archangelica معمولا به عنوان کرفس وحشی یا سنبل ختایی نروژی شناخته می شود. این نوع عمدتا در کشورهای اروپایی رشد می کند و به واسطه کاربردهای آشپزی خاص و دارویی بسیار محبوب است.

هرچند که به خاطر واژه ریشه در عبارت ریشه سنبل ختایی تصور می شود که مکمل های این گیاه صرفا حاوی ریشه هستند، بیشتر فرآورده های دارویی A. archangelica علاوه بر ریشه، دانه‌ ها، میوه‌ ها و یا گل‌ های گیاه را هم در خود جای می دهند. در مقابل محصولات A. sinensis تنها با استفاده از ریشه گیاه ساخته می شوند.

فواید

با وجود آن که همچنان شواهد علمی کافی در راستای تایید قطعی تمامی مزایای دارویی- درمانی سنبل ختایی وجود ندارد (اکثر یافته ها مربوط به مطالعات حیوانی و لوله آزمایش هستند)، اما مزایای زیر به طور معمول برای اشاره به خواص این گیاه استفاده می شوند:

خواص ضد سرطانی

در مطالعات لوله آزمایش و حیوانی، A. archangelica درست مانند A. sinensis اثرات ضد سرطانی و ضد توموری امیدوارکننده‌ای را از خود نشان داده است.

به عنوان مثال مشخص شده است که این گیاه می تواند سلول های سرطانی بافت سینه را در لوله آزمایش از بین برده و رشد تومور را در موش ها مهار کند. همچنین احتمال داده می شود که اثرات مشابهی روی سرطان دهانه رحم و سرطان حنجره نیز وجود داشته باشد.

دانشمندان معتقدند که این اثرات از آنجلیسین و امپراتورین، دو ماده شیمیایی گیاهی قوی موجود در A. archangelica منشا می گیرند.

با این حال چنین تحقیقاتی به منظور اثبات قطعی تاثیر ضد سرطانی A. archangelica در انسان کافی نیستند و به مطالعات انسانی بیشتری نیاز است. اگر مبتلا به سرطان هستید، باید از برنامه درمانی توصیه شده توسط تیم مراقبت های بهداشتی خود پیروی کنید و ترکیبات گیاهی تنها در صورت صلاح دید پزشک معالج نقش کمک کننده دارند.

اثرات ضد میکروبی

گونه A. archangelica می تواند باکتری ها، ویروس ها و قارچ های بیماری زا را از بین ببرد. برای مثال در مطالعات لوله آزمایش اسانس A. archangelica باکتری های عامل بیماری مانند استافیلوکوکوس اورئوس را با موفقیت منهدم ساخت.

دیده شده که عصاره A. archangelica و برخی از ترکیبات جدا شده از آن از جمله امپراتورین، فعالیت ضد ویروسی در برابر ویروس هرپس سیمپلکس از خود نشان داده اند.

از طرفی دیگر اسانس A. archangelica به عنوان یک نگهدارنده بالقوه ایمن برای مواد غذایی در راستای جلوگیری از رشد کپک امیدوار کننده بوده است. زیرا می تواند کپک هایی را که روی گردو رشد می کنند از بین ببرد.

اثرات ضد اضطرابی

شواهد قانع‌ کننده‌ ای از مطالعات حیوانی وجود دارد که نشان می‌ دهد A. archangelica می تواند به کاهش اضطراب و استرس کمک کند.

سه پژوهش حیوانی مستقل ثابت کردند که عصاره A. archangelica باعث آرامش و کاهش رفتارهای اضطرابی در حیوانات آزمایشگاهی می شود.

اثرات ضد اسپاسم

یکی از محبوب ترین کاربردهای سنتی سنبل ختایی به خواص ضد اسپاسمی آن مربوط می شود. همین تاثیر سبب شده تا از آن در فرمولاسیون مکمل های دارویی مخصوص دستگاه گوارش و به ویژه سندرم روده تحریک پذیر استفاده شود.

از جمله دیگر فواید احتمالی این گیاه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- تسکین درد آرتریت

- تسریع روند بهبود زخم

- کاهش گرگرفتگی ناشی از یائسگی خصوصا توسط گونه A. sinensis

عوارض جانبی و تداخلات

اعضای جنس سنبل ختایی حاوی فورانوکومارین هستند که همان ترکیب موجود در گریپ فروت به شمار می رود. این ترکیب ممکن است با بسیاری از داروها از جمله داروهای کاهنده کلسترول و همچنین داروهای ضد تشنج تداخل داشته باشد.

اگر از چنین داروهایی استفاده می کنید، قبل از مصرف مکمل های حاوی سنبل ختایی با پزشک و یا داروساز خود مشورت کنید.

علاوه بر این باید بدانیم که فتودرماتیت (پاسخ غیرطبیعی پوست به اشعه ماوراء بنفش) و درماتیت تماسی نیز هنگام کار با گیاه مذکور نگران کننده هستند.

به دلیل کمبود شواهد در مورد ایمنی این ترکیبات در زنان باردار و شیرده، در صورت بارداری، تلاش برای باردار شدن و یا شیردهی باید از مصرف A. archangelica و A. sinensis خودداری کنید.

منبع: عصرایران