یادداشتی از ابوالفضل فاتح؛
موج سرخ یا سراب سرخ ترامپ؟
به شکل سنتی با توجه به پایگاه دموکرات‌ها در میان طبقه کارگر، معمولا افزایش تعداد رای‌دهندگان به نفع دموکرات‌ها بوده است.
به گزارش ایلنا، ابوالفضل فاتح، روزنامه‌نگار و پژوهشگر طی یادداشتی به سناریوهای پیش رو در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا پرداخته است که شرح آن از نظر می‌گذرد:
بسمه تعالی
انتخابات ۲۰۲۰ می‌تواند یکی از بزرگ‌ترین انتخابات دهه‌های اخیر آمریکا باشد. تا پیش از ۱۹۰۰ همواره بیش از ۷۰ درصد واجدین شرایط در انتخابات شرکت داشتند. در سال ۱۸۶۰، ۸۱ درصد در انتخابات مشارکت کردند. اما از سال ۱۹۰۰ به بعد بیشترین درصد مشارکت به سال ۱۹۰۸ باز می‌گردد که حدود ۶۵ درصد واجدین شرایط در آن انتخابات شرکت کردند و در سال ۱۹۶۰ با مشارکت حدود ۶۳ درصد جان اف کندی انتخاب شد. جالب است بدانید از سال ۱۹۷۰ میزان مشارکت در انتخابات آمریکا همیشه از شصت درصد هم کمتر بوده است. در بهترین وضعیت اوباما در سال ۲۰۰۸ با مشارکت حدود ۵۷ درصد واجدین شرایط انتخاب شد. نهایتا در انتخابات دوره قبل آمریکا حدود ۵۵ و نیم درصد مشارکت داشته اند که به انتخاب دونالد ترامپ انجامید.
بر اساس اعلام مراکز آمار آمریکا در شرایط فعلی از جمعیت بالای سیصد میلیونی آمریکا، حدود ۲۴۰ میلیون نفر واجد شرایط رای دادن هستند که با توجه به فضای انتخاباتی انتظار می‌رود جمعیتی حدود ۱۵۰ تا ۱۶۰ میلیون در انتخابات ۲۰۲۰ شرکت کنند که حداقل دوازده ملیون بیشتر از تعداد رای‌دهندگان انتخابات ۲۰۱۶ است و طبق ارزیابی‌ها این انتخابات ظرفیت آن را دارد که تا ۶۵ درصد واجدین شرایط یعنی بالاترین میزان از ۱۹۰۰ افزایش یابد.
افزایش تعداد مشارکت کنندگان به نفع کدام کاندیدا است؟
به شکل سنتی با توجه به پایگاه دموکرات‌ها در میان طبقه کارگر، معمولا افزایش تعداد رای‌دهندگان به نفع دموکرات‌ها بوده است. اما نظر‌سنجی‌های اخیر نشان می‌دهد که ترامپ از پایگاه قابل‌توجهی در میان طبقه کارگران سفید برخوردار شده است. بنابر‌این دیگر نمی‌توان با قاطعیت از بهره بردن دموکرات‌ها از افزایش تعداد مشارکت‌کنندگان سخن گفت، گرچه ممکن است هنوز هم تا حدی به نفع دموکرات‌ها تمام شود.
روند نظرسنجیها چگونه بوده است؟
روند نظرسنجیها در سطح ملی تغییر محسوسی را در ده روز گذشته نشان نمی‌دهد و همچنان بایدن نسبت به ترامپ فاصله محسوس حدود ده درصدی دارد. این میزان فاصله از سوی بدبین‌ترین نظرسنجیها حدود هفت درصد و از سوی خوشبین‌ترین نظر سنجی‌ها حدود ۱۵ درصد اعلام شده است.
با توجه به داده‌های نظرسنجیها اگر روز دوشنبه (۱۹ اکتبر) انتخابات برگزار شود به نظر می‌رسد همچون ده روز قبل، بایدن برنده انتخابات با فاصله زیاد خواهد بود و نمی‌توان شانسی برای ترامپ قائل بود. به زبان دیگر، بایدن بر اساس نظرسنجیها در این تاریخ حدود ۸۷ درصد و ترامپ تنها ۱۳ درصد شانس برنده شدن خواهند داشت، مگر آن که تغییری روی دهد.
روند نظرسنجی ها در ایالت های کلیدی؟
در روند نظر‌سنجی‌های ایالت‌های کلیدی نیز تغییر معنی‌داری مشاهده نمی‌شود گرچه حدود یک درصد وضعیت ترامپ در فلوریدا بهبود یافته است و فاصله با بایدن به حدود چهار درصد کاهش یافته است. اما در آریزونا و پنسیلوانیا و سایر ایالت‌های کلیدی تغییری به نفع ترامپ ایجاد نشده است. در انتخابات آمریکا نتیجه ده ایالت کلیدی تعیین‌کننده است و در میان آن‌ها سه ایالت فلوریدا و پنسلیوانیا و آریزونا نقش محوری‌تری داشته‌اند و معمولا رئیس‌جمهوری منتخب همواره کسی بوده است که رای این سه ایالت را داشته است.
احتمال تغییر نظرسنجیها؟
به نظر نمی‌رسد روند فعلی نظرسنجیها تا ۲۲ اکتبر (پنج‌شنبه اول آبان) یعنی زمان مناظره آخر تغییر مهمی داشته باشد و دنبال‌کنندگان روند آرا باید منتظر تغییرات احتمالی نظرسنجیها در ده روز انتهایی انتخابات و پس از مناظره آخر باشند. این همان روندی است که در دوره پیشین انتخابات آمریکا نیز مشاهده شده است. تا این مرحله از انتخابات، اکثریت رای‌دهندگان حامی هر دو کمپین تصمیم خود را گرفته‌اند و کسانی که تاکنون تصمیم نگرفته‌اند طبیعتا تصمیم خود را به روزهای آخر موکول کرده‌اند. این همان افرادی هستند که آرای ایشان تا حد زیادی در نتیجه ایالت‌های کلیدی که بیشترین آرا شناور را دارند تاثیر‌گذار خواهد بود.
وضعیت میزان رضایت و یا عدم رضایت از ترامپ؟
از دیدگاه نگارنده یک شاخص مهم انتخاباتی میزان رضایت و عدم رضایت از رئیس‌جمهور است. در سال جاری میلادی با وجود برخی نوسانات، همواره میزان عدم رضایت از ترامپ بر میزان رضایت از ترامپ فزونی داشته است. بیشترین میزان رضایت از ترامپ مربوط به اواخر ماه مارس است که حدود ۴۷ درصد بوده است. در همان زمان میزان نارضایتی حدود ۵۰ درصد ارزیابی شده بود. اواخر سپتامبر وضعیت رضایت از ترامپ به ۴۵ درصد کاهش یافته و عدم رضایت از او حدود ۵۲ درصد بوده است. این روند در روزهای اخیر ادامه پیدا کرده و تا حدی بدتر شده است، به گونه‌ای که در روز ۱۶ اکتبر (روز جمعه ۲۵ مهر) میزان رضایت از عملکرد ترامپ به حدود ۴۳ درصد رسید و در مقابل نارضایتی از عملکرد او از ۵۴ درصد عبور کرد.
مطالعه روند رضایت و عدم رضایت از عملکرد ترامپ در میان شهروندان آمریکایی تا حدی در ارزیابی دقت نظر‌سنجی‌های انتخاباتی و تحلیل آن‌ها مفید خواهد بود و انتظار می‌رود نظرسنجیها با رضایت شغلی از ترامپ تا حدی همخوانی داشته باشد. مثلا اگر رضایت از ترامپ بالای ۵۰ درصد باشد انتظار می‌رود محبوبیت انتخاباتی او در نظرسنجیها نیز در همین جهت باشد و بالعکس. در شرایط فعلی که رضایت از عملکرد ترامپ کمتر به حدود ۴۳ درصد و نارضایتی از عملکرد شغلی او به بالای ۵۴ درصد رسیده است چنانچه گفته شد، نظرسنجیها از نظر میزان محبوبیت ترامپ در انتخابات نیز همین روند را تایید می‌کند.
وضعیت نهایی چه خواهد بود؟
چنانچه گفته شد، به نظر می‌رسد تعداد قابل توجهی از آرای شناور تصمیم نهایی خود را به مناظره آخر و روزهای آخر موکول داشته‌اند. عملکرد هر یک از دو نامزد انتخاباتی در مناظره ی آخر و روزهای پس از آن در نتیجه نهایی انتخابات بسیار تعیین‌کننده است. اگر ترامپ بتواند با فاصله زیاد از عهده مناظره ی آخر با بایدن بر‌آید و در روزهای پس از آن نیز در جلب نظر رای‌دهندگان ایالت‌های کلیدی موفق عمل کند و در مقابل رقیبش نیز بسیار ضعیف در این دوره نشان دهد یا گرفتار رخداد غیر منتظره‌ای شود، آنگاه شانس یک پیروزی نزدیک با بایدن را خواهد داشت. در غیر این صورت، بایدن را باید برنده انتخابات با فاصله ی زیاد یا نهایتا نزدیک دانست. یعنی فعلا برای ترامپ تنها احتمال پیروزی نزدیک و برای بایدن احتمال هر دو پیروزی بزرگ یا نزدیک متصور است.
وضعیت و تاثیر آرا پستی
تاکنون بیش از ۲۳ میلیون اقدام به ارائه آرای خود کرده اند که در نوع خود از نظر تعداد بی‌نظیر است. طبق نظرسنجیها از هر ۱۰ طرفدار ترامپ، هشت تن روز رای‌گیری رای خود رابه صندوق خواهد انداخت اما این میزان برای طرفدران بایدن حدود پنج تن در ده نفر است. از این رو، بعید نیست در روز انتخابات، آرای بیشتری به نام ترامپ خوانده شود و روزهای بعد آرا به نفع رقیب او تغییر کند. این همان نکته‌ای است که از چالش‌های انتخاباتی آمریکاست و اگر ترامپ در روز انتخابات اعلام پیروزی کند و در روزهای بعد نتیجه به نفع او نباشد، برای حل و فصل آن پای دادگاه به میان کشیده خواهد شد. مگر آن که آرایی که در روز انتخابات خوانده می‌شود جایی برای اعتراض هیچ یک از طرفین باقی نگذارد. گرچه ارزیابی‌ها بر آن است که در هر صورت ترامپ در صورت باخت معترض به نتیجه انتخابات خواهد بود.
سراب سرخ یا موج سرخ؟
روزهای آتی بیش از آن که روز بایدن باشد، روزهای ترامپ است. تاکنون تحولات انتخاباتی و فراز و فرودهای انتخابتی چندان تحت تاثیر بایدن نبوده است. این ترامپ است که با عملکرد خود انتخابات را به رفراندومی برای خود تبدیل ساخته است. ترامپ در انتخابات قبلی اشتباهات کمی مرتکب شده بود و با خرید اطلاعات محرمانه ده‌ها میلیون عضو فیس‌بوک از طریق موسسه کمبریج بریتانیکا، توانسته بود کمپین خود را با علایق مخاطبانش تطبیق دهد. ظاهرا در این انتخابات بهره‌گیری سیاسی از داده‌های رسانه‌های اجتماعی منع شده است و این شاید از موارد بروز ضعف در کمپین ترامپ باشد. علاوه چنان که در نوشته پیشین عرض شد، به هر دلیل و شاید به دلیل نوع برخورد ترامپ با خبرنگاران و رسانه‌ها در چهار سال گذشته، در این دوره رسانه‌های کلاسیک با ترامپ همراهی چندانی نشان نمی‌دهند و در رسانه‌های اجتماعی نیز موج‌های دور قبل این بار دیده نمی‌شود و دیدگاه‌های تقسیم شده است. او ۴ سال رئیس‌جمهور بوده و از منظر بسیاری از کاربران رسانه‌های اجتماعی دیگر یک پوزوسیون نیست و مطلوبیت اپوزوسیون را که این رسانه‌ها به آن علاقمندند ندارد.
چنان که مشاهده شد، ترامپ در مناظره نخست، با خطای محاسباتی به جای یک رئیس‌جمهور، در قالب یک اپوزوسیون ظاهر شد که چندان مقبول افکار عمومی قرار نگرفت، حال آن که این رویکرد برای انتخابات قبلی پذیرش داشت. او همچنین در لغو مناظره دوم، و در قرار گرفتن بر روی صندلی داغ، نتوانست موفقیت مهمی کسب کند و در این حال دو خطای انتخاباتی در حمایت از جریان افراطی راست و اعلام نپذیرفتن نتیجه در صورت باخت را مرتکب شده بود. این دو خطا حتی شاید دولت پنهان آمریکا را نسبت به آینده امنیت ملی آمریکا حساس کرده باشد و آن‌ها را علیه ترامپ برانگیخته باشد. اما روز ۱۶ اکتبر (جمعه ۲۵ مهر) او خطای بزرگ‌تری را مرتکب شد که ممکن است برای او بسیار گران‌تر تمام شود و آن بیان این نکته بود که اگر رای نیاورد آمریکا را ترک خواهد کرد. بعید است بیان این جمله تاثیر مثبتی در آرای شناور داشته باشد و بالعکس نگرانی جدی او را از نتیجه انتخابات در نزد حامیانش نشان می‌دهد، مگر آن که بتواند با تلاش خارق‌العاده در روزهای آتی همه چیز را تحت الشعاع قرار دهد. با آن که ترامپ حملات شدیدی را متوجه بایدن کرده و حتی از ضرورت دستگیری او و فرزند و همسرش سخن به میان آورده و این روزها خانم کاملیا هریس نیز به دلیل ابتلای نزدیکانش به کرونا در قرنطینه به سر می‌برد، تا این لحظه ترامپ عقب‌ماندگی‌ها را جبران نکرده و موج آبی محتمل‌تر است. آیا او خواهد توانست همچون انتخابات دوره قبل، از مناظره آخر و تلاش‌های انتخاباتی روزهای پس از آن و یا با ماجراجویی یا تحولی در عرصه خارجی، انرژی جدیدی به کمپین خودش و فضای انتخاباتی امریکا تزریق کرده و موجی سرخ بیافریند؟ یا تنها او با سراب سرخ مواجه خواهد شد؟ این بار دشوار است اما غیر ممکن نیست.
یادآوری: طبیعتا نتیجه انتخابات آمریکا، در منطقه خاورمیانه دنبال می‌شود و در ایران نیز از سوی ناظران مختلف تحلیل می‌شود. تاثیر انتخابات آمریکا بر ایران در صورت انتخاب احتمالی هر یک از دو نامزد انتخاباتی آمریکا، از موضوعاتی است که هدف این نوشتار پرداختن به آن نیست و باید در جای خود بررسی شود. هدف این نوشتار صرفا تبیینی از انتخابات آمریکا بر اساس برداشت نگارنده از داده های موسسات مختلف پژوهشی و نظر سنجی است.
والسلام
ابوالفضل فاتح
دو شنبه ۲۸ مهرماه ۱۳۹۹
