ساختار قدرت در جهان سازوکار مردانه دارد/ وعده‌های داده شده به زنان در طول تاریخ محقق نشده است/ جنبش‌های اجتماعی مقاومتی در برابر شکل‌های سرکوب ندارند

«آویتال رونل»، نویسنده و فیلسوف آمریکایی، یکی از چهره‌های مطرح فمینیسم در جهان امروز است. وی در کنار اندیشمندانی چون «نانسی فریزر» چه‌بسا از یگانه بازمانده‌های فمینیسم انتقادی و چپ‌گرا باشد که همچنان مواضع رادیکال خود را حفظ کرده است. وی که در حوزه‌های ادبیات، فلسفه و فلسفه فمینیستی فعالیت دارد آثار گوناگونی نیز به رشته تحریر درآورده است که از میان آن‌ها می‌توان به «حماقت»، «دفترچه تلفن» و «دادخواهی» اشاره کرد.  

آویتال رونل با اشاره به وضعیتی که امروزه زنان در جهان از سر می‌گذرانند، به ایلنا گفت: وضعیت امروز زنان بسیار مرا نگران می‌کند. به گمانم، جهان امروز نقاب پیشرفت‌هایی را به چهره دارد که شخصا نسبت به آن‌ها مشکوکم. ترسم از این است که زنان در آمریکا در معرض شکل‌های جنسی و فیزیکی خشونت قرار دارند. چیزی که تفاوت ایجاد می‌کند نوعی آشکارگی این موقعیت است که ضرورت شکلی از حفاظت را پیش می‌کشد. اما شکل‌های مردسالارانه‌ای که در حکومت و دیگر اشکال آن نهفته هیچ امیدی را به بار نمی‌نشاند.

وی گفت: شکل‌های گوناگون قدرت در جهان، که حتی گاهی زنان نیز در آن نقش دارند، همچنان در چارچوب سازوکار مردانه کار می‌کند. جنبش‌‌هایی چون ME TOO نیز از برخی جهات به این قضیه تن می‌زنند و گرچه تاثیرهای آن را ستایش می‌کنم، اما در عین حال همچنان اشکال سلطه‌جویی در آن به چشم می‌خورد.

آویتال رونل اظهار داشت: امروزه جهان ساختاری سراسر پلیسی به خود گرفته است. جنبش‌های اجتماعی نیز، همچون مه ۶۸، به محاق رفته و هیچ مقاومتی در برابر فرم‌های سرکوب ندارد. بنابراین اشکال ساختاربندی‌های جهان امروز بسیار مرا نگران می‌کند. 

وی در پاسخ به این‌که چگونه زنان می‌توانند از سایه قدرت مردسالارانه بیرون بیایند، گفت: خب، این قضیه به کار و تمرین بسیاری نیاز دارد، همچنین به تفکر جدی و بنیان‌برانداز.

اصولاً به زنان در طول تاریخ وعده‌هایی داده شده که محقق نشده و اکنون بدل به اموری مهجور و منسوخ شده‌اند.

بنابراین باید این ساختار را با پرسش‌ها و تیزبینی‌های انتقادی مورد حمله قرار دارد تا بلکه تغییرات کوچکی شکل گیرد. 

آویتال رونل ادامه داد: در حال حاضر، تنها می‌توان روی این تغییرات کوچک متمرکز شد، چراکه خودِ تغییرات کوچک می‌تواند به دگرگونی بزرگی ختم شود. از سوی دیگر، رویکردهایی در زمینه سیاسی وجود دارد که امیدوارم ادامه یابد؛ مانند گرایش‌های حزب دموکرات در آمریکا که در حال حاضر با زبان متفاوتی زنان را خطاب قرار می‌دهد و برخی عادت‌های این زبان مردانه را در چارچوب دولت زیر سؤال برده است. زنان زیادی توانسته‌اند در انتخابات گذشته وارد فضای سیاسی شوند. 

این متفکر صاحب‌نام درخصوص دلیل بی‌عدالتی میان مردان و زنان و دلیل پذیرش این امر  در نزد زنان گفت: این قضیه به هیچ وجه پذیرفتنی نیست و قاعدتا باید بتوان به‌آسانی بر آن فائق آمد. با این حال، اغلب زنان دست‌دوم بودن را می‌پذیرند تا بتوانند در بسیاری حوزه‌ها باقی بمانند و طرد نشوند. اما گمان نمی‌کنم این شکل از عمل جوابگو باشد. در بسیاری موارد و نمونه‌ها این منطق صدق می‌کند. در بسیاری از فیلم‌های قدیمی هم این تصویر را می‌شود دید که زنان از بسیاری جهات از سوی مردان سلطه‌جو مورد حمله قرار می‌گیرد. بنابراین کسانی که این زنان را ساخته و پرداخته کرده‌اند، در تلاش‌اند تا از این قضیه سوءاستفاده کنند و اشتراک در قدرت و برابری را ملازم اشکال نمادین و خیالی خشونت تلقی کنند.

وی افزود: جعل فیگورها همواره به سود کسی است که قدرت را در دست دارد. نکته‌ای که اهمیت دارد این است که چه کسی از بازتولید این تصاویر سود می‌برد. در نهایت هستند آثاری که با این تصاویر کلیشه‌ای مبارزه می‌کنند. مشکل چیزی است که این وضعیت از نظر پنهان می‌کند. مشکل نقابی است که بر چهره می‌زند. 

رونل با اشاره به نقش صنعت فرهنگ در تبدیل زنان به سایه نظام مردسالار ادامه داد: خب، قدرتی را که تصاویر صنعت فرهنگ در اختیار دارند نمی‌توان انکار کرد. با این حال، حتی زمانی که کسی گمان می‌کند در دام این دست تصاویر و نیت‌ها گرفتار است، می‌توان علیه‌شان دست به عمل زد. این عمل در آغاز می‌تواند شکلی از تولید فرهنگی را به خود بگیرد. بنابراین گرچه فرد ممکن است گمان کند که هیچ راهی برای خروجی از دور تسلسل این روند وجود ندارد، اما در برخی مفصل‌بندی‌ها امکان تغییر نهفته است. در این فرآیند گشایش‌های شگفت‌آوری می‌تواند رخ دهد که حتی فرد در آغاز فکرشان را هم نمی‌کرد. 

وی با اشاره به برخی انتقادها که براساس آن نفس پرداختن به زنان نشان از تاکید بر تفاوت میان زنان و مردان دارد، گفت: در حال حاضر، فشارهای بسیاری بر زنان وجود دارد و ما در معرض تهاجم بسیاری قرار داریم. این البته به این معنا می‌تواند باشد که در آستانه دوران جدیدی قرار داشته باشیم، چراکه وضعیت بسیار فاجعه‌بار است و برتری مردانه بسیار سرکوبگر عمل می‌کند و چنان خشم و خشونت پورنوگرافیک و وقیحانه‌ای علیه زنان به کار برده که ممکن است این فرآیندها بخشی از تغییرات بنیادینی باشد که در ادامه مسیر قرار دارد و گریزی از آن نیست.

آویتال رونل گفت: در جریان رشد و دگردیسی بشر، این روند همواره بوده و چه‌بسا بتوان به‌شکلی بدبینانه این‌گونه نتیجه گرفت که بشر موجودی است خودویرانگر و چیزی نمی‌تواند جلوی این میل نابودگر را بگیرد. 

وی ادامه داد: به نظر من در جریان رشد و نمو انسان نه‌تنها باید بر روی تفاوت‌ها تاکید کرد بلکه باید آنان را جشن نیز گرفت و نباید اجازه داد که این تفاوت‌‌ها شخص را بترساند و آن‌ها را واجد ارزشی خاص قلمداد کند و این‌گونه گمان کند در نتیجه این تفاوت‌ها چیزی کم دارد. آدمی در طول فرآیند دگردیسی و شکل‌گیری هویت نوین نباید در برابر کوچکترین تغییر از ذات وجود خود دفاع کند. اگر چنین شود بسیاری چیزها می‌تواند عوض شود، چراکه بشر همواره در حال تغییر و دگرگونی است.

وی یادآور شد: در زمانه فعلی که ما زنان به حال خود رها شده و به‌خاطر تفاوت‌هایمان از همه طرف مورد حمله قرار گرفته‌ایم، آشفتگی‌ها و تفاوت‌های میان دو طرف و چندگانگی جنسیتی بشر باید به بعد موکول شود تا از این طریق بتوان حقوق اولیه زنان را محترم شمرد. امروزه این فضا از زنان گرفته شده است. بنابراین فضای دفاعی کمی در برابر ما قرار دارد. اما در نهایت باید بگویم که باید نگاه کرد که چرا فرد از نشان دادن تفاوت می‌هراسد و در برخی موارد بر عدم‌تفاوت تاکید دارد. 

آویتال رونل در پاسخ به این‌که آیا می‌توان تفاوتی میان فمینسیم رادیکال و فمینیسم افراطی قائل شد، گفت: راستش، من با اشکال افراطی بیان و حتی عدم بیان مشکل چندانی ندارم. به گمانم، وضعیت چیزی جز این نمی‌طلبد. همچنین تعیین این‌که چه می‌توان گفت و چه نمی‌توان گفت، این‌که به چه می‌توان اندیشید و به چه چیز نه خود شکلی از ارتجاع است. بنابراین چیزی که کاملاً از خود مطمئن باشد و اصول و معیارهای سفت‌وسختی برای خود در نظر بگیرد نرگانی مرا برمی‌انگیزاند.

وی ادامه داد: هر چیزی که به محروم‌سازی منتهی شود و می‌خواهد دکترین خود را تحمیل کند باید متوقف شود. کسانی که در معرض این شکل از سرکوب قرار گرفته‌اند و می‌خواهند صدای خود را به گوش دیگران برسانند توجه مرا به خود جلب می‌کنند. من هراسی از نظرگاه‌های افراطی ندارم، اما معتقدم که کسانی که نسبت به همه‌چیز اطمینان کامل دارند و بلافاصله تصمیم می‌گیرند باید درنگ کنند و درباره اشکال گوناگون آشفنگی و تفاوت در بشر تفکر کنند. بنابراین این‌که کسی که از همه طرف مورد حمله قرار گرفته و در واکنش به این انزوا به شکلی از فمنیسم به قولی «افراطی» روی می‌آورد برای من قابل‌درک است.

آویتال رونل گفت: من با اشخاصی که چنان آسیب دیده‌اند که به مواضع رادیکال روی می‌آورند همدردی بسیاری دارم. نکته اینجاست که چیزی رادیکال‌تر از قدرتمندان ویرانگری که امروزه در جهان پیش می‌تازند وجود ندارد!