نماینده جهاد اسلامی فلسطین در گفت‌وگو با ایلنا تشریح کرد؛
طرح آمریکا، انتقال فلسطینی‌ها به «سینا» از طریق مصر/ دغدغه روسیه مطرح شدن به عنوان بازیگر اصلی صلح خاورمیانه است
طرح دو کشوری از نظر ما کاملاً مردود است اما معاون رئیس‌جمهوری آمریکا در سفر خود برای تحقق این موضع از خاورمیانه تا قاهره رایزنی خواهد کرد.
بخش اول گفت‌وگو با «ناصر ابوشریف» نماینده جنبش جهاد اسلامی فلسطین به تصمیم ترامپ درباره قدس، انفعال تشکیلات خودگردان فلسطین، آخرین وضعیت جاری در سرزمین‌های اشغالی و همچنین مواضع کشورهای عربی – اسلامی اختصاص داشت که روز گذشته منتشر شده و ابعاد مختلف آن تشریح شد.
در این بخش همگرایی عربستان و بحرین با سیاست‌های اسرائیل مورد بررسی قرار گرفته است. ابوشریف معتقد است که مصر در پرونده فلسطین دارای جایگاه مهمی است اما ایالات متحده به دنبال آن است تا بتواند پس از پایه‌گذاری کشور فلسطین در غزه، ساکنان سرزمین‌های اشغالی را آرام آرام به جغرافیای سینا وارد کند و در این مسیر قاهره نقش مکمل را به عهده دارد.
همچنین آخرین مواضع جهاد اسلامی درباره اقدام‌های آتی اسرائیل تشریح شده و نماینده این جنبش معتقد است که طرح دو کشوری به هیچ وجه قابل قبول نیست و دعوای اصلی بر سر میزان در اختیار داشتن جغرافیای فلسطین نیست؛ بلکه جریان‌های جهادی و ملی فلسطین به دنبال تشریح و مقابله با سناریوهای اسرائیل و متحدان آن در منطقه هستند.
با تمامی این تفاسیر، مشروح بخش پایانی گفت‌وگو به شرح ذیل از نظر می‌گذرد.
ایلنا: فکر می‌کنید عربستان تا چه زمانی ارتباطش با اسرائیل را انکار می‌کند؟ آیا شاهد عادی‌سازی روابط به صورت رسمی خواهیم بود؟
ابوشریف: متاسفانه این موضوع در حال پیگیری است و باعث می‌شود تا در پرونده فلسطین هم تاثیرات خود را بگذارد. به عنوان مثال در این روزگار همه می‌دانند که قدس توسط صهیونیست‌ها اشغال شده اما مواضع کشورهای عربی و حتی عربستان دارای نوسان بسیار شدید است و متاسفانه خیلی از دولت‌ها نمی‌خواهند این واقعیت را قبول کنند.
اسناد تاریخی گویای این موضوع است و اعراب حدود پنج هزار سال است که در این سرزمین‌ها حضور دارند. اما در مقابل ما می‌بینیم که دولت‌های عربی – اسلامی افرادی مانند لیبرمن که از روسیه به این سرزمین ها آمده‌اند را طرف مذاکرات و مناسبات خود می‌دانند. حتی «بنیامین نتانیاهو» از لهستان به وارد این سرزمین‌ها شد و هیچ‌گونه ریشه‌ای در این خاک ندارد؛ از این جهت کشورهای مذکور در حال تحریف تاریخ هستند.
برخی از کشورهای عربی در این زمینه با رژیم صهیونیستی هم مسیر شدند که باید به آل سعود و آل خلیفه در عربستان و بحرین اشاره کنم. ممکن است عده‌ای در ریاض یا منامه عادی‌سازی با اسرائیل را قبول کنند اما شهروندان این کشورها چنین دیدگاه و طرز فکری ندارند. چراکه دیدگاه مردم عربستان، سنتی و مذهبی است و رابطه با تل‌آویو را قبول نخواهند کرد و حتی ممکن است علنی شدن روابط به درگیری داخلی منجر شود؛ تا جایی مطبوعات بریتانیا ولیعهد عربستان را «مرد سال» در عرصه شکست‌های پی در پی اعلام کرده و دلیل آن را به نتیجه نرسیدن سیاست‌های وی در یمن، سوریه و عراق اعلام کردند.
ممکن است عربستان بگوید که یمن حیاط خلوت ریاض خواهد بود اما در مورد فلسطین نمی‌تواند چنین ادعایی را صورت بدهد. اگر عربستان بخواهد با طرح چنین سخنانی خود را به اسرائیل نزدیک کند و در این راه به فلسطین ضربه بزند، بدون تردید دنیای اسلام با او درگیر خواهد شد و موجب نابودی عربستان خواهد شد.
ولیعهد عربستان با اقدام‌های خود به سوی نابودی پیش می‌رود؛ چراکه نگاه بسیاری از شرکاء منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای عربستان همانند قبل نیست و از سوی دیگر برخی از جناح‌های اروپایی هم علیه عربستان موضع گرفته‌اند. واقعیت این است که رابطه عربستان یا هر کشور اسلامی با اسرائیل تنها به این دلیل است که آنها بتوانند از حمایت صهیونیست‌ها بهره‌مند شوند اما اصل حمایت را باید در میان ملت خود دنبال کنند.
ایلنا: دلیل عدم استقبال از هیئت بحرینی در سرزمین‌های اشغالی چه بود؟
ابوشریف: هیئت اعزامی بحرین برای پیگیری منافع اسرائیل وارد اراضی اشغالی شد و به دنبال کاهش تنش در فلسطین نبود. با توجه به سوابق اخیر دولت بحرین و مواضعی که در طول سالیان گذشته اتخاذ کرده بود، شاهد آن بودیم که هیئت اعزامی آنها با استقبال روبه‌رو نشد. این اقدام پاسخ صریح مردم فلسطین به آل‌خلیفه بود و معتقدیم که چنین برخوردهایی باید در تاریخ ثبت و ضبط شود.
ایلنا: دلایل سفر معاون ترامپ به سرزمین‌های اشغالی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ابوشریف: سفر «مایک پنس» به عنوان دومین شخصیت پر نفوذ آمریکا پس از ترامپ را باید شتاب بخشیدن به روند صلح قلمداد کنیم؛ یکی از اشخاصی که در تصمیم ترامپ درباره قدس تاثیرگذاری بالایی داشت، مایک پنس بود. در اینجا باید به این نکته اشاره کرد که معاون رئیس‌جمهوری آمریکا تفکرات افراطی مسیحی دارد؛ به گونه‌ای که وی در بین جمهوری‌خواهان یک فرد بسیار مذهبی و حتی افراطی به حساب می‌آید و مشخص است که وی در خط‌دهی به ترامپ در مورد قدس، دخیل بوده است.
از این جهت سفر وی به سرزمین های اشغالی دور از ذهن نبود؛ چراکه ترامپ از زمان اعلام نظر خود تاکنون مورد انتقاد و هجمه بین‌المللی قرار گرفته است و از این نظر برای ادامه این پروژه باید شخص دیگری وارد میدان شود که «مایک پنس» این نقش را ایفاء می‌کند؛ اما به هر حال مردم فلسطین و جریان‌های سیاسی با وی هم‌سو نیستند. تا جایی که تشکیلات خودگردان فلسطین دیدار با او را رد کرده و نپذیرفت. چراکه فلسطینی‌ها معتقدند وی به همراه ترامپ نتوانسته در طرح صلح خاورمیانه نقش میانجی را ایفاء کند.
ایلنا: در برنامه سفر سه روزه مایک پنس، دیدار با مقام‌های مصر در دستور کار قرار دارد. قاهره در پرونده فلسطین چگونه ایفاء نقش کرد؟ آیا پیوندهای دینی آن هم از طیف اخوانی می‌تواند موجب موضع‌گیری مصر علیه اسرائیل شود؟
ابوشریف: قرار بر این بود که معاون رئیس جمهوری ایالات متحده پس از ورود به مصر با شیخ الازهر و رئیس کلیسای قبطی در قاهره دیدار کند که آنها هم پاسخ منفی به او دادند و دیدگاه آنها علیه اقدام‌های واشنگتن است. در خصوص مواضع «اخوان المسلمین» باید بگویم که مواضع آنها مشخص بود و تصمص ترامپ را رد کردند.
قاهره در صدد است تا در سطوح رسمی با مواضع ترامپ مخالفت کند اما اینکه تا چه حد این کشور بتواند از حیث دیپلماتیک پیش برود مشخص نیست. به صورتی که ایالات متحده در تمامی مجامع بین‌الملل دارای نفوذ بالایی است و حتی حق وتو دارد و می‌تواند تصمیمات را تغییر دهد. اما به هر حال تمامی جریانات سنتی مصر بر علیه تصمیم ترامپ موضع گرفتند.
ایلنا: برخی معتقدند که آمریکا به دنبال نزدیک شدن به مصر است تا بتواند از طریق قاهره، کشورهای اسلامی را نسبت به «صلح خاموش» با اسرائیل جهت‌دهی کند. تا چه حد با این موضوع موافق هستید؟
ابوشریف: در زمان «باراک اوباما» رابطه نظام مصر با آمریکا سرد بود اما در حالت فعلی ترامپ با قاهره رابطه خوبی را برقرار کرده و کمک‌هایی هم از سوی آنها به قاهره صورت می‌گیرد. از سوی دیگر دولت مصر رابطه خوبی با کشورهای عربی دارد اما نکته اصلی این است که دولت های عربی، آمریکا را دروازه ورود به روابط خود با اسرائیل می‌دانند. در این راستا اخباری منتشر شده که نشان می‌دهد طرحی برای تشکیل یک کشور در غزه وجود دارد تا تمامی فلسطینی‌ها برای گسترش «منطقه سینا» در آنجا حضور پیدا کنند.
این طرح (طرح منتسب به آمریکا) به دنبال تشکیل کشور فلسطین در غزه است تا نهایتاً بتوانند بخش‌هایی از منطقه سینا را برای گسترش غزه از مصر جدا کنند و پس از آن مسائل بعدی مانند کرانه باختری، قدس و آوارگان مورد بررسی و گفت‌وگو قرار خواهد گرفت؛ گفته می‌شود که حمایت مالی از سوی کشورهای عربی در خصوص این طرح صورت خواهد گرفت. البته این طرح در حد اخباری است که از قاهره و سایر مرتبطان طرح به بیرون درز کرده است.
ظاهراً مصر در این زمینه سکوت کرده و موضعی اتخاذ نکرده اما مواضع کشورهای عربی و تشکیلات خودگردان فلسطین مشخص است. برخی از داده‌ها نشان می‌دهد که ولیعهد عربستان از «محمود عباس» خواسته تا طرح آمریکایی‌ها را بپذیرد تا بتوان یک دولت قدرتمند در غزه مستقر کرد. آنطور که به نظر می‌رسد رئیس تشکیلات خودگردان با طرح مذکور موافقت نخواهد کرد و از سوی دیگر طرح تشکیل دو کشور هم به بن‌بست رسیده است.
ایلنا: نظر جهاد اسلامی فلسطین در مورد طرح تشکیل دو کشور در اراضی اشغالی چیست؟ آیا روند فعلی می‌تواند مشکل‌گشا باشد؟
ابوشریف: ما در جنبش جهاد اسلامی این مساله را به رسمیت نمی‌شناسیم و سایر جنبش‌های جهادی و جریان‌های ملی و آزادی‌بخش هم به همین صورت عمل می‌کنند. از نظر ما اشغال به معنای واقعی کلمه زیر فشار گذاشتن مردم فلسطین است که این اشغال سالیان سال است که عملاً اعمال شده است. از نظر جهاد اسلامی هیچ تفاوتی میان اشغال فلسطین توسط بریتانیا در سال ۱۹۱۷ با اشغال در سال ۱۹۶۷ میلادی وجود ندارد. در خصوص و کشتار مردم فلسطین در سالیان گذشته هم هیچ تفاوتی میان آن در دوره‌های اخیر و وضعیت فعلی نمی‌بینیم.
نقش جهاد اسلامی فلسطین، تلاش برای اجماع کشورهای اسلامی – عربی در خصوص مساله فلسطین است؛ تمامی دولت‌ها باید توجه داشته باشند که موضوع مورد بحث ما تنها درباره چند هزار کیلومتر زمین نیست. اگر مساله زمین و میران آن بود ما می‌توانستیم در صحرای عربی که وسعت آن بسیار زیاد است اقامت کنیم. لذا بحث اصلی ما معرفی و شناساندن طرح و توطئه‌های اسرائیل و هم‌پیمانان منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای آن است که مردم فلسطین را هدف قرار داده و این وضعیت در مورد کشورهایی مانند ایران، ترکیه، سوریه، عراق و سایر کشورهای اسلامی هم صدق می‌کند.
ایلنا: به عنوان آخرین پرسش، مواضع روسیه در مورد پرونده فلسطین را چگونه تحلیل می‌کنید؟ آیا مسکو در این عرصه فعال‌تر خواهد شد یا خبر؟
ابوشریف: موضع روسیه ضد تصمیم ترامپ بود و تا حدی هم رایزنی‌هایی با کشورهای اسلامی به وجود آورد. دغدغه اصلی مسکو این است که به عنوان بازیگر اصلی در منطقه ایفاء نقش کند. بدون تردید کشوری که می‌خواهد در این عرصه فعال باشد باید سیاست متوازن را انتخاب کند و با طرف‌های مختلف در ارتباط باشد. اما نباید فراموش کرد که مرجعیت‌های مختلف مانند سازمان ملل در این بین وجود دارد که قدس شرقی را به عنوان پایتخت کشور فلسطین اعلام کرده است. از این نظر روسیه به دنبال توازن در منطقه و پرونده‌های منطقه‌ای است.
گفت‌وگو: فرشاد گلزاری
