جهان در سال ۱۴۰۳/ پرونده دوازدهم: آمریکای لاتین
اعلمی فریمان: چالش مکزیک با ترامپ در حوزه امنیت و اقتصاد/ چراغ سبز واشنگتن به السالوادور/ چین‌زدایی از طریق پاناما/ خاموشی در کوبا/ حمله به مشروعیت مادورو/ رویارویی با پکن در حیاط خلوت آمریکا
کارشناس مسائل آمریکای لاتین گفت:شواهد حاکی از تجدید توجه ایالات متحده به آمریکای لاتین است؛ رویکردی که می‌توان آن را نوعی احیا یا بازتفسیر دکترین مونروئه برای قرن بیست و یکم دانست.
هادی اعلمی فریمان، کارشناس مسائل آمریکای لاتین در تشریح مهمترین تحولات این حوزه در سال ۱۴۰۳ در گفت‌وگو با ایلنا عنوان کرد: تحولات سیاسی و انتخاباتی سال گذشته در آمریکای لاتین، چشم‌انداز این منطقه را، به‌ویژه در پرتو سیاست‌های احتمالی آتی ایالات متحده و رقابت فزاینده با نفوذ چین، دستخوش تغییرات مهمی کرده است. در السالوادور انتخاب مجدد نایب بوکله، که با موافقت دیوان عالی به دلیل عملکردش در مهار جرم و جنایت صورت گرفت، با رویکرد سختگیرانه امنیتی و ایجاد زندان‌های با امنیت بالا شناخته می‌شود. این سیاست‌ها توجه دونالد ترامپ را جلب کرده و السالوادور از نخستین کشورهایی بود که به درخواست‌های او پاسخ مثبت داد. گزارش‌ها حاکی از یک توافق مالی احتمالی برای پذیرش زندانیان (احتمالاً مهاجران اخراجی مرتبط با کارتل‌ها) در ازای کمک مالی آمریکا است. بازدید اخیر وزیر امنیت داخلی آمریکا از این زندان‌ها، گمانه تبدیل السالوادور به یک زندان نیابتی برای ایالات متحده را تقویت می‌کند؛ وضعیتی که اعتراض کشورهایی چون ونزوئلا را برانگیخته است. البته به رسمیت شناختن رمزارزها نیز از دیگر اقدام‌های شاخص دولت بوکله بود که سر و صدای زیادی به پا کرد.
وی ادامه داد: در پاناما هم انتخاب خوزه رائول مولینو در بحبوحه فشار فزاینده آمریکا برای چین زدایی از منطقه انجام شد. تأکید موکد ترامپ بر این موضوع و طرح‌های آمریکا برای کسب کنترل کامل کانال پاناما، این کشور را در موقعیتی خطیر قرار داده است. مقاومت پاناما در برابر این فشارها محدود به نظر می‌رسد و در صورت عدم مصالحه، احتمال اقدامات قهرآمیزتر آمریکا، حتی مداخله نظامی، برای تحقق اهداف ترامپ در این حوزه منتفی نیست. انتخاب مجدد لوئیس آبینادر، در جمهوری دومینیکن مرهون مدیریت اقتصادی، جذب سرمایه‌گذاری و به‌ویژه سیاست‌های سختگیرانه در قبال مهاجرت بود و همین سیاست مهاجرتی، نقطه همسویی بالقوه او با رویکردهای ترامپ به شمار می‌رود. انتخاب کلودیا شینبائوم به عنوان اولین رئیس‌جمهوری زن در مکزیک، همزمان با احتمال بازگشت ترامپ، چالش‌های جدی در روابط دوجانبه ایجاد کرد. مدیریت منازعات تعرفه‌ای با آمریکا اولویت اصلی او خواهد بود. تحول بسیار مهم، اقدام دولت ترامپ برای شناسایی کارتل‌های مواد مخدر به عنوان سازمان‌های تروریستی از طریق فرمان اجرایی است. این امر به آمریکا مجوز هدف قرار دادن این گروه‌ها حتی در خارج از مرزهای خود را می‌دهد و شرایط را برای دولت شینبائوم به شدت پیچیده خواهد کرد.
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: در ونزوئلا انتخاب مجدد نیکلاس مادورو با نشانه‌های متناقضی در روابط با آمریکا همراه بود. آزادی چند زندانی آمریکایی و ابراز تمایل اولیه مادورو برای گشایش فصل جدید، با تعلیق مجدد مجوز شرکت شورون از سوی آمریکا کمرنگ شد. این امر نشان می‌دهد هدف اصلی آمریکا احتمالاً همچنان تغییر رژیم است و دستیابی به یک گشایش مثبت در روابط، بعید به نظر می‌رسد. از سوی دیگر، انتخاب نامزد چپ میانه از ائتلاف جبهه گسترده، اروگوئه را مجدداً به حلقه کشورهای چپگرای منطقه بازگرداند و انتظار می‌رود به تقویت این جناح در اتحادهای منطقه‌ای کمک کند. در پرو هم افتتاح بندر استراتژیک چانکای با سرمایه‌گذاری کلان چین و با حضور شخص شی جینپینگ، یک تحول ژئوپلیتیکی عمده است. این بندر به عنوان یک پل ارتباطی مستقیم بین آمریکای جنوبی و چین عمل خواهد کرد و به همین دلیل، حساسیت بالایی را از سوی ایالات متحده برانگیخته و احتمالاً بر روابط پرو و آمریکا سایه خواهد افکند.
وی در مورد تحولات آرژانتین گفت: خاویر میلی، به عنوان یک لیبرتارین راست افراطی، با جدیت سیاست‌های مقررات زدایی رادیکال را دنبال می‌کند. او در کاهش تورم، موفقیت‌هایی داشته، هرچند بیکاری افزایش یافته است. همسویی ایدئولوژیک عمیق او با چهره‌هایی مانند ایلان ماسک و دونالد ترامپ (که هدیه اره‌برقی نماد آن بود) بسیار قابل توجه است و انتظار می‌رود روابطی مستحکم میان آنها شکل بگیرد؛ چراکه میلی یک پدیده شگفت‌آور در صحنه سیاسی منطقه است. در مورد کوبا هم شاهد قطع برق گسترده در این کشور بودیم که ریشه آن، تحریم‌ها به حساب می‌آید و در این راستا سیاست ترامپ هم تقابل با این کشور خواهد بود.
اعلمی فریمان در پایان خاطرنشان کرد: شواهد حاکی از تجدید توجه ایالات متحده به آمریکای لاتین است؛ رویکردی که می‌توان آن را نوعی احیا یا بازتفسیر دکترین مونروئه برای قرن بیست و یکم دانست. برخلاف نسخه اولیه که بر ممانعت از دخالت قدرت‌های اروپایی تمرکز داشت، تفسیر جدید، چین را نیز به عنوان یک قدرت خارجی که نفوذش (به‌ویژه از طریق طرح‌هایی مانند کمربند و جاده) باید مهار یا حتی از منطقه اخراج شود، هدف قرار می‌دهد. در این راستا آمریکا در قبال منطقه آمریکای لاتین احتمالاً بر دو محور اصلی استوار خواهد بود؛ نخست کنترل شدید مرزها و مهار یا اخراج مهاجران خواهد بود و دوم، اعمال فشار در مسائل تعرفه‌ای و تجاری است. در این مسیر ایالات متحده احتمالاً از ابزار کمک‌های مالی مشروط به همکاری در این زمینه‌ها، به عنوان اهرم فشار استفاده خواهد کرد. سفرهای مقامات بلندپایه آمریکایی به منطقه نیز گواهی بر این توجه ویژه است. بنابراین، سال جدید احتمالاً شاهد تشدید رقابت آمریکا و چین در حیاط خلوت سنتی آمریکا و افزایش فشار واشنگتن بر کشورهای منطقه در حوزه‌های مهاجرت و تجارت خواهد بود.
