تشدید حملات آنکارا به مواضع کُردهای سوریه و عراق مصرف داخلی داشته و اهمیت امنیتی ندارد/ احتمال عملیات زمینی علیه مواضع ی.پ.گ در راستای مواضع انتخاباتی اردوغان

علم صالح در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در تحلیل و ارزیابی اهداف آنکارا در تشدید حملات نظامی به مقرهای کردهای شمال سوریه ( ی.پ.گ) و شمال عراق( پ.ک.ک) و در پاسخ به این سوال که موضوعات و تحولات داخلی ترکیه چه نقشی در این تشدید حملات دارد، گفت: بهصورت مقدمه باید عرض کنم که منطقه کردنشین شمال سوریه یکی از پیچیده‌ترین مناطق ژئواستراتژیک در منازعات خاورمیانه‌ای امروز است؛ به این معنا که این منطقه از طرفی محل تلاقی منافع و مصالح دو قدرت منطقه‌ای یعنی ایران و ترکیه و از سوی دیگر محل تلاقی منافع و مصالح دو قدرت بین‌المللی یعنی آمریکا و روسیه است. به بیان ساده‌تر در این منطقه هم دو قدرت منطقه‌ای و هم دو قدرت فرامنطقه‌ای نقش بسیار پر اهمیتی را بازی می‌کنند که بعضا نتایج جالب توجهی نیز به همراه دارد؛ برای مثال ایران و روسیه با آمریکا اتفاق‌‌نظر دارند که ترکیه نباید در این منطقه عملیات زمینی انجام دهد و ما به ندرت می‌بینیم که مصالح این سه کشور در موضوعی در یک جهت قرار بگیرد.

وی ادامه داد: نکته دیگری را نیز باید به عنوان مقدمه باید عرض کنم و آن این است که پیچیدگی‌ها و فرامرزی بودن هویت‌ها در این منطقه از خاورمیانه باعث می‌شود که کشورها به ندرت بتوانند در امور یا مسائل کشورهای همسایه خود دخالت نکنند؛ به این معنا که خواسته یا ناخواسته یک سری منازعات یا مسائل داخلی به راحتی و به زودی به مساله منطقه‌ای تبدیل میشود. این امر به خصوص در مورد کُردها یا مناطق کردنشین خاورمیانه که در ۴ کشور ایران، عراق، سوریه و ترکیه سکنی دارند حائز اهمیت است.

وی افزود: به همین علت است که ما متوجه می‌شویم چیزی که کردها را در منازعات خاورمیانه‌ای متمایز می‌کند این است که اگرچه دارای کشور مستقلی نیستند اما گروه‌های مسلح پرقدرتی دارند که به راحتی می‌توانند بصورت فرامرزی عملیات انجام داده و همچنین می‌توانند بصورت فرامرزی تاثیرگذار باشند. این مباحث بخشی از بار نظری اتفاقاتی است که در این منطقه رخ می‌دهد که معمولا تفسیرش جالب و در عین حال سخت است. 

این تحلیلگر مسائل خاورمیانه گفت: با اطمینان می‌توان گفت که بخش مهمی از حملات ترکیه به مقرهای کردهای سوریه و عراق مصرف داخلی داشته و اهمیت امنیتی ندارد و می‌تواند تا حدود زیادی یک نوع اقدام برای انحراف اذهان عمومی در این کشور باشد. تقریبا یک هفته قبل بمب‌گذاری در استانبول انجام شد که شکل و نوعش ضرورتا شکل و نوعی نبود که پ.ک.ک انجام دهد چرا که این گروه سالهاست که دست به چنین اقدامی نزده و بیشتر شبیه کارهای گروه‌های سنی تکفیری به اصطلاح داعش طور بود اما مطمئنا تحمل این بمب گذاری برای آنکارا بسیار پر هزینه و سخت است به خصوص اینکه یادآور بمب‌گذاری‌های مستمری که از سال ۲۰۱۵ شروع شد، است.

وی ادامه داد: همچنین جنبه مهمتر موضوع این است که حکومت فعلی در آنکارا انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری را در میانه سال میلادی آینده پیش رو خواهد داشت و اگر چنین بمب‌گذاری‌هایی در ترکیه ادامه پیدا کند به شدت می‌تواند در نتیجه آن انتخابات تاثیرگذار باشد؛ به همین علت است که با حمله به مواضع کردهای مسلح چه پ.ک.ک در عراق و چه ی.پ.گ در سوریه، اردوغان بیش از هرچیز مسئولیت این بمب‌گذاری را به گردن کردها انداخته است. مشکل در این حوزه این است که پ.ک.ک اگرچه از سوی آمریکا به عنوان گروه تروریستی شناخته می‌شود اما ی.پ.گ اینگونه تعریف نمی‌شود و این مشکل اساسی ترکیه در شمال سوریه است و در این مورد هم مخالفت‌هایی وجود دارد که باعث می‌شود رفتار ترکیه برای برخورد با کردهای مسلح در شمال عراق و شمال سوریه بسیار سخت باشد.

وی افزود: مطمئنا اگر این تنش‌ها ادامه پیدا کند، به خصوص اینکه پس از حملات ترکیه، از شمال سوریه حملاتی به مناطقی نزدیک به قاضی‌عنتپ صورت گرفته که منجر به کشته و زخمی شدن عده‌ای شده و این احتمال وجود دارد که اردوغان تلاش کند که برای به دست آوردن نتیجه بهتر در انتخابات ژوئن ۲۰۲۳ تلاش کند حملات زمینی را در شمال سوریه به اجرا بگذارد، موضوعی که نه آمریکا، نه ایران و نه روسیه با آن موافقت نخواهند کرد اما این امری است که می‌تواند یکی از اقدامات احتمالی آنکارا باشد. 

صالح همچنین در پاسخ به این سوال که با توجه به حملات اخیر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به مواضع گروه‌های تروریستی در خاک اقلیم کردستان عراق، آیا این امکان وجود دارد که هماهنگی میان تهران و آنکارا در این رابطه صورت گرفته باشد، گفت: به طور حتم در چنین حملاتی این هماهنگی وجود دارد که برخوردهای نظامی احتمالی و ناخواسته میان نیروهای نظامی دو کشور انجام نشود و هماهنگی بصورت فنی صورت می‌گیرد؛ اگر هماهنگی به این معنا باشد، بله اما اینکه هر دو یک استراتژی را دنبال کنند، وجود ندارد.