ظهره‌وند در گفت‌وگو با ایلنا:
جاری شدن تراکنش مالی طالبان یک امتیاز مهندسی‌شده است/واشنگتن، افغانستان را به سیاه‌چاله تبدیل می‌کند/ نباید فقط وضعیت داخلی کابل را تحلیل کرد
سفیر پیشین ایران در افغانستان گفت: آمریکاییها معتقدند که اگر بودجه ۹ میلیارد دلاری به طالبان تخصیص داده شود، این جریان آنها را از صفحه شطرنج افغانستان کنار می‌گذارد و به همین دلیل واشنگتن تراکنش‌های خُرد را جایگزین کرد تا طالبان را مدیریت کند.
«ابوالفضل ظهره‌وند» سفیر پیشین ایران در افغانستان در تشریح دلایل صدور مجوز تراکنش مالی میان آمریکا با طالبان و شبکه حقانی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: طی هفته‌های گذشته تحولات زیادی با محوریت افغانستان در داخل و خارج از این کشور به وقوع پیوسته که مهمترین آنها اولین دیدار طالبان و تیم آمریکا در دوحه پس از سقوط کابل بود و موضوع دیگر نشست مجازی گروه ۲۰ با محوریت افغانستان بود. درست است که هر دو واقعه سیاسی با محوریت بررسی روابط و رفتار طالبان شکل گرفت، اما بخش عمده‌ای از این ملاقات‌های سیاسی به مسایل اقتصادی و انسانی مربوط بود. بر اساس آمارها وتحلیل‌های موجود ما شاهد یک مهاجرت گسترده وکوچ انسانی افغان‌ها از مبدأ کشورشان به سمت کشورهای همسایه و در نهایت اروپا هستیم که نشان می‌دهد غربی‌ها مجدداً از این مسأله به شدت نگران هستند. علاوه بر بحث به راه افتادن سیل مهاجرت‌ها، مسائل انسانی و اقتصادی دیگری هم وجود دارد که می‌تواند مخاطرات امنیتی برای قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای داشته باشد.
وی ادامه داد: اولین بحث این است که احتمال دارد بخشی از تروریست‌ها از مبدأ افغانستان وارد کشورهای اروپایی شوند و دومین بحث، تشدید فقر و مشکلات معیشتی و اقتصادی است که می‌تواند به بحران انسانی و نهایتاً یک چالش امنیتی تبدیل شود. در این میان، ایالات متحده اعلام می‌کند که طالبان را به رسمیت نمی‌شناسد اما سعی می‌کند تا کانال‌های ارتباطی خود با این جریان را کاملاً حفظ کند. نمونه این ارتباط‌ها را باید باز کردن تراکنش‌ها میان آمریکا با شبکه حقانی و طالبان دانست. واقعیت این است که طالبان به صورت مشخص به دنبال دریافت ۹ میلیارد دلار بودجه بانک مرکزی افغانستان است که حالا توسط آمریکاییها بلوکه شده اما ایالات متحده همچنان معتقد است که این پول نباید به دست طالبان برسد. بر همین اساس سناریوی آمریکاییها این بود که تراکنش‌های مالی میان خود با طالبان و حقانی را موقتاً باز کند که همین موضوع ابهام‌هایی را در مورد مواضع این کشور علیه طالبان به وجود آورده است.
این کارشناس مسائل جنوب آسیا تصریح کرد: این وضعیت نشان‌دهنده یک بی‌اعتمادی میان دو طرف است؛ چراکه گفته شده کمک یک میلیارد دلاری که در گروه ۲۰ مصوب شده، قرار است به صورت مستقیم به دست مردم برسد و حتی طالبان را در این میان دخیل نکرده‌اند. این در حالی است که مؤلفه‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد آمریکاییها به دنبال طالبانیزه کردن افغانستان بودند و حالا هم به دلیل احتمال وجود سایر جریان‌های تروریستی در این کشور، در حال بندبازی سیاسی بر اساس منافع خود هستند. آمریکاییها معتقدند که اگر بودجه ۹ میلیارد دلاری به طالبان تخصیص داده شود این جریان ایالات متحده را از صفحه شطرنج افغانستان کنار خواهد گذاشت و به همین دلیل واشنگتن نمی‌خواهد که چنین اتفاقی بیفتد. از سوی دیگر آمریکاییها بحث بازگشت خود به افغانستان را همچنان به عنوان یک سناریوی موجود در دستور کار دارند آنها با برجسته کردن خطر داعش در افغانستان به دنبال آن هستند تا همچنان اعلام کنند که احتمالا به افغانستان باز خواهند گشت.
ظهره‌وند افزود: بر این اساس جاری شدن تراکنش‌ها میان آمریکا با طالبان و حقانی را باید یک امتیاز ابتدایی و موقت به این جریان‌ها دانست تا بتوانند آنها را در کنار خود نگه دارند. دلیل دیگر این بود که وضعیت فعلی افغانستان از منظر اقتصادی بسیار پیچیده است و تجار افغانستان برای وارد کردن اجناس ضروری با مشکل مواجه شدند. به همین جهت آمریکای‌ها تراکنش‌های خود را با طالبان باز کردند تا بتوانند این مشکلات را تا حدودی حل و فصل کنند و از سقوط آزاد پول ملی افغانستان جلوگیری کنند تا مانع فروپاشی اقتصادی در این کشور شوند. دلیل دیگر در مورد جاری شدن تراکنش‌ها، تسویه حقوق کارمندان افغانستان بود. به همین دلیل معتقدم که این اقدام را باید یک سناریوی پیشگیرانه برای فروپاشی اقتصاد افغانستان دانست. نظر می‌رسد نقطه عزیمت پروژه آمریکاییها در افغانستان اصولاً در خارج از این کشور و در خاک دولت‌هایی مانند چین ایران و روسیه خواهد بود.
این تحلیلگر مسائل سیاسی گفت: آمریکا می‌خواهد افغانستان را به سیاه‌چاله منطقه و دنیا تبدیل کند تا چین هزینه‌های بیشتر در این کشور و منطقه انجام دهد و در نهایت بحث بالکانیزه شدن منطقه را پیگیری می‌کنند. روس‌ها هم نگران تحولات امنیتی افغانستان هستند و از وضعیت کنونی احساس خطر می‌کنند که نشان می‌دهد یک بازی خطرناک به راه افتاده است. تمام این مشکلات تا زمانی که طالبان از موضع خود کنار نیاید و به سمت تشکیل دولت مشارکتی نرود و آمریکاییها هم به صورت کامل از منطقه خارج نشوند، حل نخواهد شد. به نظرم طالبان باید از تمام افغان‌های دنیا برای ساختن مجدد کشورشان دعوت کنند اما در عین حال باید از مواضع خود عقب نشینی کنند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: این تحولات در حالی رخ عیان کرده است که داعش به عنوان سرمایه آمریکاییها در افغانستان در حال تقویت شدن است و معتقدم که تعمیق حضور و نفوذ این جریان می‌تواند برای منطقه مشکل‌آفرین باشد؛ چراکه ساختار افغانستان از هم پاشیده شده است و طالبان هم سرگرم مشکلات خود خواهد بود و اینجاست که داعش می‌تواند در افغانستان با استفاده از دلایلی مانند فقر و مسایل قومی به راحتی تکثیر شود. این مؤلفه‌ها معضل‌هایی است که باید در نگاه کلان دیده شود. اینکه صرفاً در مورد افغانستان سخن بگوییم و فقط وضعیت داخلی این کشور را تحلیل کنیم غلط است؛ چراکه افغانستان صرفاً یک آوردگاه است اما ستون فقرات معادلات در این کشور بسیار گسترده‌تر از جغرافیای آن به حساب می‌آید.
